محمدمهدی نجفی؛ عباس معمارنژاد
چکیده
از جمله مهمترین عواملی که ثبات سیاسی - اقتصادی - اجتماعی را به خود وابسته کرده، مهار تورم است؛ زیرا کنشگری مردم‌کشش بالایی نسبت به ثبات تورم دارد؛ بنابراین کسب قدرت سیاسی در جوامع به ارائه برنامه برای کنترل تورم بستگی دارد. افزایش نرخ تورم بالا با بی‌ثباتی کلان اقتصادی، زیان‌دهی رفاهی، توزیع ناعادلانه ثروت و کاهش قدرت خرید خانوار، ...
بیشتر
از جمله مهمترین عواملی که ثبات سیاسی - اقتصادی - اجتماعی را به خود وابسته کرده، مهار تورم است؛ زیرا کنشگری مردم‌کشش بالایی نسبت به ثبات تورم دارد؛ بنابراین کسب قدرت سیاسی در جوامع به ارائه برنامه برای کنترل تورم بستگی دارد. افزایش نرخ تورم بالا با بی‌ثباتی کلان اقتصادی، زیان‌دهی رفاهی، توزیع ناعادلانه ثروت و کاهش قدرت خرید خانوار، همراه است. پولیون رشد بی‌رویه حجم پول، کینزین‌ها اضافه تقاضا در بازار کالا، برخی فشار هزینه و افزایش قیمت نهاده‌های تولیدی و نهادگرایان عوامل ساختاری و تنگناهای موجود در بخشهای مختلف اقتصادی و تجاری را عامل اصلی تورم می‌دانند. ازاین‌رو، شناخت عوامل مؤثر بر تورم و ارائه راهکار برای کنترل و کاهش تورم می‌تواند سبب عدالت اقتصادی - اجتماعی شود. مولفه‌های حکمرانی خوب نیز از کانال افزایش بهرهوری و بهبود کیفیت نهادی و افزایش اثرگذاری سیاست‌گذاری‌های پولی و مالی می‌تواند منجر به کاهش تورم شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل اثرگذار بر تورم با تأکید بر حکمرانی خوب در کشورهای صادرکننده نفت با استفاده از روش گشتاور تعمیم‌یافته (GMM) در دوره زمانی (2021-2011) صورت گرفته است. نتایج حاصل شده بیانگر این است که وقفه تورم، تفاضل رشد تولید ناخالص داخلی از رشد نقدینگی اثر مثبت و حکمرانی خوب اثر منفی بر نرخ تورم داشته است.
عزت اله طیبی؛ تیمور محمدی؛ مرتضی خورسندی؛ عبدالرسول قاسمی؛ محمد صیادی
چکیده
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ...
بیشتر
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ها می توان علاوه بر تاثیرگذاری محدود این صندوق بر روی متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، به نحوه تخصیص منابع آن نیز ایراداتی را وارد دانست. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، طراحی یک مدل تعادل عمومی تصادفی پویا برای ارزیابی تأثیر تخصیص منابع صندوق توسعه ملی بر متغیرهای اقتصاد کلان با رویکرد تخمین بیزین با استفاده از داده‌های فصلی دوره 1400-1390 است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی نشان میدهد، در صورتی که صندوق توسعه ملی بخشی از منابع خود را صرف سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم نماید، اگرچه در ابتدای دوره (حدودا یکسال) آثار آن همانند قبل است اما پس از آن سطح تولید، سرمایه و سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. همچنین نتایج حاصل از روش حداقل واریانس پورتفولیو نشان میدهد که از میان روش‌های موجود، خرید سهام شرکت های بازار سرمایه به صورت مستقیم و یا از طریق شرکت در افزایش سرمایه با روش سلب حق تقدم، سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و همچنین سرمایه گذاری در بخش واقعی اقتصاد از جمله خرید املاک و مستغلات می‌تواند در یک سطح معین از ریسک، بازدهی بالاتری را نسبت به روش فعلی (تسهیلات به بنگاه‌ها) برای صندوق به همراه داشته باشد.
مستانه جمشیدی؛ فرشاد مومنی
چکیده
نفت و گاز منابع پایان پذیرند و بیشینه سازی منافع ملی همراه با حفظ منافع حال و آینده در بهره‌برداری از این منابع بسیار با اهمیت است. ثمرده کردن نفت از مصادیق حفظ منافع ملی است. در این راستا و با توجه مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که تاکید بر اقتصاد درونزا و برون نگر شده است، هدف بین المللی شدن شرکت ملی نفت در این پژوهش دنبال شده که ...
بیشتر
نفت و گاز منابع پایان پذیرند و بیشینه سازی منافع ملی همراه با حفظ منافع حال و آینده در بهره‌برداری از این منابع بسیار با اهمیت است. ثمرده کردن نفت از مصادیق حفظ منافع ملی است. در این راستا و با توجه مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که تاکید بر اقتصاد درونزا و برون نگر شده است، هدف بین المللی شدن شرکت ملی نفت در این پژوهش دنبال شده که از مصادیق ثمرده کردن سرمایه ملی و استراتژیک نفت است .همچنین سبب تبدیل این شرکت به نهادی فراگیر در اقتصاد کشور خواهد شد و تخصیص بهینه دلارهای نفتی و سرریز منافع آن به نسل های آینده را پی خواهد داشت. به کمک نظریه چهارسطحی ویلیامسون ،تحلیل چارچوب نهادی اُستروم و نظم های اجتماعی نورث ، بخش بالادستی نفت مرورتاریخی و قواعدی و تحلیل اجتماعی شده. بازیگران و محیط نهادی بخش بالادستی نفت ایران مورد تحلیل قرارگرفته شد. هدف بین المللی شدن هرگز جزو وظایف شرکت ملی نفت ایران نبوده است.برای موفقیت در بین المللی کردن شرکت ملی نفت ایران باید در بُعد سازمان افزار فناوری بخش بالادستی نفت ایران تمرکز داشت .همچنین نیاز به همگرایی دولت با این هدف و تغییر نظام تدبیر امورمتناسب با شرایط فعلی مخازن کشور و توانمندی انجام عملیات نفتی موفق درون و برون مرزهای کشور است. قدم اول برای ساخت یک نهاد فراگیر در بخش بالادستی نفت ایران ، قانع کردن نهادهای استثماری بهره‌مند از رانت نفت است بر این مبناکه اعمال چنین تغییرات نهادیی سبب کاهش بهره‌مندی از رانت آنها نخواهد شد.
عباس معمارنژاد؛ شیدا نعمت الهی سروستانی؛ تیمور محمدی
چکیده
اعمال مکانیزم تنظیمات مرزی کربن یا تعرفه های کربن به عنوان ابزار مقابله با نشت کربن و کاهش رقابت پذیری تولیدات از سوی اتحادیه اروپا در قالب مرحله گذار از اکتبر سال 2023 اجرایی شده و مرحله قطعی آن از سال 2026 اجرایی خواهد شد. برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا و ژاپن نیز اعمال سیاست مشابهی را پیش بینی کرده اند. این درحالی است که کشورهای ...
بیشتر
اعمال مکانیزم تنظیمات مرزی کربن یا تعرفه های کربن به عنوان ابزار مقابله با نشت کربن و کاهش رقابت پذیری تولیدات از سوی اتحادیه اروپا در قالب مرحله گذار از اکتبر سال 2023 اجرایی شده و مرحله قطعی آن از سال 2026 اجرایی خواهد شد. برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا و ژاپن نیز اعمال سیاست مشابهی را پیش بینی کرده اند. این درحالی است که کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته انجام اقدامات مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار کربن را بر اساس توافقنامه پاریس متعهد شده اند. این امر نگرانی کشورهای اعمال کننده تعرفه های کربن از نشت کربن حتی بعد از ایجاد توافقنامه پاریس را نشان می دهد. نظر به اینکه اتحادیه اروپا اعلام کرده تعرفه های کربن را ابتدا بر صنایع انرژی بر اعمال خواهد کرد، این مطالعه با استفاده از مدل GTAP-E به بررسی تغییر در میزان انتشار دی اکسید کربن در صنایع ایران در نتیجه اعمال تعرفه های کربن از سوی اتحادیه اروپا، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و تمامی مناطق بر صنایع انرژی بر ایران پرداخته است. جامعه آماری پژوهش شامل 141 منطقه و 65 بخش موجود در داده های GTAP10 است که در سال 2019 منتشر شده است. برآورد مدل نشان می دهد تحت هر چهار سناریو میزان تولید و انتشار دی اکسید کربن در بخش صنایع انرژی بر و کل صنایع ایران، کاهش خواهد یافت. بیشترین میزان کاهش تولیدات صنعتی و انتشار دی اکسید کربن در صورت وضع تعرفه های کربن از سوی تمامی مناطق برآورد شده است.
مجید آقایی
چکیده
در پژوهش حاضر کوشش می شود تا تاثیرگذاری توسعه مالی بر توسعه تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر در دو گروه مختلف از کشورهای برخوردار از منابع طبیعی با درجه متفاوت توسعه یافتگی سیستم مالی آنها( ۲۰ کشور توسعه یافته برخوردار از رانت منابع طبیعی با سیستم مالی توسعه یافته و کمتر توسعه یافته و ۲۵ کشور در حال توسعه برخوردار از رانت منابع طبیعی ...
بیشتر
در پژوهش حاضر کوشش می شود تا تاثیرگذاری توسعه مالی بر توسعه تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر در دو گروه مختلف از کشورهای برخوردار از منابع طبیعی با درجه متفاوت توسعه یافتگی سیستم مالی آنها( ۲۰ کشور توسعه یافته برخوردار از رانت منابع طبیعی با سیستم مالی توسعه یافته و کمتر توسعه یافته و ۲۵ کشور در حال توسعه برخوردار از رانت منابع طبیعی با سیستم مالی توسعه یافته و کمتر توسعه یافته)، مورد بررسی قرار گیرد. بررسی و آزمون تجربی رابطه مذکور و عوامل موثر بر آن با استفاده از تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته(GMM) دو مرحله ای آرلانو و باند و بلوندل و باند طی دوره زمانی 2000 تا 2021 انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده توسعه مالی در تمامی کشورهای مورد بررسی تاثیر مثبت بر توسعه تکنولوژی انرژی-های تجدیدپذیر داشته است و نقش توسعه مالی در توسعه انرژی های تجدیدپذیر غیر قابل انکار است. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، فروانی منابع طبیعی در کشورهای توسعه یافته برخوردار از منابع طبیعی نه تنها موجب کاهش ظرفیت نصب تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر نشده است، بلکه در کشورهای توسعه یافته برخوردار از منابع طبیعیبویژه کشورهای با بازارهای مالی توسعه‌یافته، موجب توسعه تکنولوژی های انرژی‌های تجدیدپذیر شده است. بنابراین هیچ شواهدی از تایید فرضیه نفرین منابع در این کشورها یافت نشد. در حالی که پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای در حال توسعه برخوردار از منابع طبیعی بویژه کشورهای با بازارهای مالی کمتر توسعه یافته طی دوره مورد بررسی قابل مشاهده است.
فریبرز پرتوی راد؛ تیمور محمدی؛ مهنوش عبداله میلانی؛ مرتضی خورسندی
چکیده
پیش بینی تقاضای برق از مهمترین مسائل سیستم انرژی الکتریکی است. با توجه به تحولات ساختاری تقاضای برق و واقعیتهای شکل گرفته در مصرف برق در بخشهای مختلف تقاضا، پیش بینی مقدار تقاضای برق دورنمای تحولات سیستم انرژی الکتریکی کشور را در میان مدت و بلند مدت روشن خواهد کرد. با بهره گیری از رویکردهای نوین، این پیش بینی از قابلیت اطمینان بالاتری ...
بیشتر
پیش بینی تقاضای برق از مهمترین مسائل سیستم انرژی الکتریکی است. با توجه به تحولات ساختاری تقاضای برق و واقعیتهای شکل گرفته در مصرف برق در بخشهای مختلف تقاضا، پیش بینی مقدار تقاضای برق دورنمای تحولات سیستم انرژی الکتریکی کشور را در میان مدت و بلند مدت روشن خواهد کرد. با بهره گیری از رویکردهای نوین، این پیش بینی از قابلیت اطمینان بالاتری برخوردار می گردد. در این پژوهش با بهره گیری از رویکرد فضا-حالت و تلفیق آن با انتقال رژیم مارکوف، منابع اصلی نااطمینانیها در مدل لحاظ گردید. با استفاده از داده های انرژی الکتریکی ورودی به سیستم جهت تأمین تقاضای برق و متوسط قیمت حقیقی برق و دما و تعداد مشترکین در دوره ده ساله 1401-1392، پارامترهای مدل بر اساس رویکرد فضا-حالت و انتقال رژیم مارکوف برآورد گردید. رویکرد فضا-حالت در قالب پارامترهای متغیرطی زمان و رویکرد انتقال رژیم مارکوف در قالب نوسانات واریانس در مدل لحاظ گردید. نتایج نشان داد که مدل مبتنی بر این رویکرد تلفیقی، پیش بینی دقیقتری نسبت به الگوی کلاسیک تقاضای برق به دست می دهد. خطای معیار معادلات برآوردی به 1/0 تقلیل می یابد (در مدل رقیب خطای معیار معادله مربوطه 03/0 و در رویکرد تلفیقی برای مقاطع اوج 002/0 و خارج اوج 004/0 است). در حالی که این سیستم در تأمین تقاضای برق دچار چالش جدی است، حساسیت تقاضای برق نسبت به قیمت حقیقی برق و تغییرات دما رو به کاهش گذاشته و تقاضای برق مشترک نهایی رو به افزایش است.
حمید آماده؛ محمد حسنی
چکیده
روند فزاینده مصرف گاز طبیعی گازرسانی به نیروگاهها و صنایع بزرگ در فصول سرد سال را با مشکل مواجه کرده و این صنایع را مجبور به استفاده از سوخت‌های آلاینده می کند که یکی از پیامدهای آن آلودگی هوای کلانشهرها است. به دلیل بی کشش بودن تقاضای گاز طبیعی سیاست‌های دستوری نمی تواند از روند افزایشی مصرف جلوگیری کند، بر این اساس برای مدیریت ...
بیشتر
روند فزاینده مصرف گاز طبیعی گازرسانی به نیروگاهها و صنایع بزرگ در فصول سرد سال را با مشکل مواجه کرده و این صنایع را مجبور به استفاده از سوخت‌های آلاینده می کند که یکی از پیامدهای آن آلودگی هوای کلانشهرها است. به دلیل بی کشش بودن تقاضای گاز طبیعی سیاست‌های دستوری نمی تواند از روند افزایشی مصرف جلوگیری کند، بر این اساس برای مدیریت مصرف استفاده از سیاست های تشویقی و انگیزشی ضروری است. اخیرا در کشورهای توسعه یافته، ابزارهای تنظیمی مبتنی بر مبادله گواهی ها مانند گواهی‌های قابل مبادله صرفه‌جویی مبتنی بر بازار توسعه قابل توجهی یافته اند و نتایج مثبتی نیز داشته اند. با توجه به اهمیت موضوع مدیریت مصرف گاز و با هدف ایجاد سازوکار گواهی‌های قابل مبادله گاز طبیعی، در این پژوهش تلاش شد براساس تجربیات کشورهای پیشرو در زمینه مبادله گواهی‌های صرفه جویی و اجماع نظر نخبگان سازوکاری برای مبادله گواهی های صرفه جوئی مصرف گاز طبیعی ارائه گردد. نتایج تحلیل دلفی نشان داد سازوکار صدور و مبادله گواهی-های صرفه‌جویی گاز طبیعی امکان پذیر است و این سازوکار موجب میشود خانوارها و واحدهای تجاری انگیزه صرفه‌جویی در مصرف گاز طبیعی بیابند. همچنین نیروگاههای برق و سایر صنایع بزرگ می توانند با حضور در بازار ایجاد شده و خرید گواهی-های در دست خانوارها، بخشی از گاز طبیعی مورد نیاز خود در فصل زمستان را تامین کنند و از این طریق امکان دسترسی به سوخت پاک در فصول سرد سال برای آنها فراهم شود.
حمید آماده؛ علیرضا مقدم؛ مرتضی خورسندی
چکیده
در این مقاله، اثرات نااطمینانی سیاست های اقتصادی و قیمت نفت بر انتشار گاز کربن دی اکسید به عنوان معیار کیفیت زیست محیطی در هفت کشور عضو اوپک در دوره زمانی سال های 1990 تا 2019 مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس چارچوب نظری، نااطمینانی سیاست هایاقتصادی به صورت مستقیم و غیر مستقیم، مانند اثر سیاست‌گذاری، کانال مصرف و سرمایه گذاری، بر کیفیت ...
بیشتر
در این مقاله، اثرات نااطمینانی سیاست های اقتصادی و قیمت نفت بر انتشار گاز کربن دی اکسید به عنوان معیار کیفیت زیست محیطی در هفت کشور عضو اوپک در دوره زمانی سال های 1990 تا 2019 مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس چارچوب نظری، نااطمینانی سیاست هایاقتصادی به صورت مستقیم و غیر مستقیم، مانند اثر سیاست‌گذاری، کانال مصرف و سرمایه گذاری، بر کیفیت محیط زیست اثر می‌گذارد. در این راستا به کمک داده های پانلی، الگو های تجربی این مطالعه با روش حداقل مربعات معمولی کاملاً اصلاح شده (FMOLS) مورد برآورد و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج برآورد الگو ها حاکی است که متغیرهای نااطمینانی سیاست هایاقتصادی و قیمت نفت در هر دو الگو از لحاظ آماری معنیدار بوده و ضریب آنها مثبت است. به عبارت دیگر، افزایش نااطمینانی سیاست های اقتصادی و قیمت سبد نفتی اوپک در این دوره زمانی، موجب بالاتر رفتنِ انتشار گاز کربن دی اکسید و به دنبال آن، کاهش کیفیت محیط زیست در کشورهای عضو اوپک شده است. همچنین، نتایج بیانگرِ تاییدِ رابطهای U وارون میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست در این کشورها در دوره زمانی یاد شده، براساس فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس است.
تیمور محمدی؛ اعظم عباس محسن
چکیده
انرژی یک نهاده اساسی در تولید است و در دسترس بودن و استفاده از آن برای رشد اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیکی یک ملت ضروری میباشد. مصرف انرژی و انتشار گازهای‌گلخانه‌ای همراه با افزایش تولید در حال افزایش بوده و بیشتر از منابع تجدیدناپذیر به دست می‌آید. افزایش تولید و توسعه اقتصادها، موجب افزایش گازهای گلخانه‌ای و در نتیجه، تغییرات ...
بیشتر
انرژی یک نهاده اساسی در تولید است و در دسترس بودن و استفاده از آن برای رشد اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیکی یک ملت ضروری میباشد. مصرف انرژی و انتشار گازهای‌گلخانه‌ای همراه با افزایش تولید در حال افزایش بوده و بیشتر از منابع تجدیدناپذیر به دست می‌آید. افزایش تولید و توسعه اقتصادها، موجب افزایش گازهای گلخانه‌ای و در نتیجه، تغییرات آب و هوایی شده و چالش جدیدی برای کشورها ایجاد کرده است. کارایی انرژی سودمندترین راه برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و کنترل تامین انرژی است. در این راستا یکی از وظایف دولت‌ها، یافتن ابزارهایی برای به حداقل رساندن شکاف کارایی انرژی اقتصاد ملی از طریق افزایش کارایی انرژی در اقتصاد است. بدین منظور، در این پژوهش از تابع فاصله انرژی شپارد برای تعریف شاخص کارایی انرژی و از تکنیک تحلیل مرز تصادفی (SFA) برای تخمین شکاف کارایی انرژی در کشورهای منتخب تولیدکننده نفت و گاز طی سالهای 1990 الی 2022 استفاده نموده و به بررسی برخی از عوامل تاثیرگذار بر شکاف کارایی انرژی پرداخته ایم و مشاهده گردید شکاف کارایی انرژی طی سالهای مورد بررسی از 6% به 29% افزایش یافته است. همچنین متغیرسرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و بهرهوری کل عوامل دارای تاثیر منفی و شهرنشینی دارای اثر مثبت بر شکاف کارایی انرژی می‌باشند.
پریسا مهاجری؛ رضا طالبلو؛ سمانه رنج خواه زنوزقی
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری با پارامترهای متغیر در طول زمان (TVP-VAR)، به بررسی سرریز نوسانات و ریسک در بین بازار سهام 13 کشور عضو اوپک و اوپک پلاس، طلا، نفت برنت، نفت اوپک و شاخص دلار می‌پردازد. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش به صورت روزانه و طی بازه 1 مارس 2014 تا 1 مارس 2023 جمعآوری شده‌است. یافته‌های مقاله ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری با پارامترهای متغیر در طول زمان (TVP-VAR)، به بررسی سرریز نوسانات و ریسک در بین بازار سهام 13 کشور عضو اوپک و اوپک پلاس، طلا، نفت برنت، نفت اوپک و شاخص دلار می‌پردازد. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش به صورت روزانه و طی بازه 1 مارس 2014 تا 1 مارس 2023 جمعآوری شده‌است. یافته‌های مقاله حاکی از آن است که نخست، متوسط ریسک سیستمی در شبکه متغیرهای مورد بررسی در سالهای بعد از شیوع ویروس کرونا افزایش یافته‌است. دوم، در بین کشورهای مورد بررسی، بازار سهام عربستان سعودی، کویت، امارات، روسیه، مالزی و نیجریه انتقال‌دهندگان تلاطمات به شبکه و بازار سهام بحرین، قزاقستان، ونزوئلا، عمان، ایران، عراق و مکزیک، دریافت‌کنندگان نوسانات هستند. سوم، عمده نوسانات بازده بازار سهام ایران ریشه در شوک‌های منحصر به ایران دارد و شوک‌های متغیرهایی نظیر قیمت نفت اوپک و بازار سهام بحرین، عراق و کویت بیشترین نقش را در توضیح‌دهندگی نوسانات بازار سهام ایران داشته‌اند. چهارم، حدود 60 درصد از نوسانات بازده طلا و شاخص دلار، ریشه در ریسک‌های منحصربه فرد این دارایی‌ها دارد. پنجم، نوسانات بازار سهام عربستان در مقایسه با سایر کشورهای عضو اوپک پلاس، نقش بیشتری در تلاطمات بازارهای جهانی نفت، طلا و دلار ایفا میکند.
علی همایون؛ محمد قزلباش؛ محمد توحیدی
چکیده
بررسی روش‌های تأمین مالی ایجاد واحدهای پتروپالایشگاهی از اهمیت راهبردی برخوردار است. در این میان تحریم‌های اقتصادی سبب اثرگذاری جدی بر دسترسی به روش‌های تأمین مالی و به‌خصوص روش‌های تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی شده است. به‌همین‌منظور این پژوهش به شناسایی و رتبه‌بندی روش‌های تأمین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی باتوجه ...
بیشتر
بررسی روش‌های تأمین مالی ایجاد واحدهای پتروپالایشگاهی از اهمیت راهبردی برخوردار است. در این میان تحریم‌های اقتصادی سبب اثرگذاری جدی بر دسترسی به روش‌های تأمین مالی و به‌خصوص روش‌های تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی شده است. به‌همین‌منظور این پژوهش به شناسایی و رتبه‌بندی روش‌های تأمین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی باتوجه به شرایط فعلی نظام اقتصادی کشور پرداخته است. باهدف شناسایی انواع روش‌های تأمین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی تمامی اسناد کتابخانه‌ای موجود از قبیل کتب، مقالات و گزارش‌های پژوهشی مرتبط مطالعه شد. در گام بعد و با هدف اولاً اطمینان نسبت به احصاء تمامی روش‌ها و ثانیاً استخراج معیارهای اولویت‌بندی روش‌های تامین مالی با خبرگان تامین مالی در صنعت پالایشگاهی و پتروشیمی مصاحبه صورت گرفت و یافته‌ها با روش تحلیل مضمون تحلیل شد. در ادامه پس از بررسی و پالایش اولیه روش‌های تأمین مالی توسط گروه کانونی، پرسشنامه اولویت‌بندی روش‌های تأمین مالی تدوین و در اختیار خبرگان قرار گرفت. بررسی نتایج حاصل از اولویت‌بندی نشان داد که سرمایه‌گذاری مشترک (JV)، ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT) و ساخت، اجاره و انتقال (BLT)، خطوط اعتباری، طراحی و مهندسی، تأمین، ساخت و تأمین مالی (EPCF)، تهاتر نفت و فراورده‌های نفتی با سایر کالاها و تجهیزات و حتی پروژه، مشارکت در سود خالص (Net Profit Interest) و توافق‌نامه‌های پیش‌فروش (Off-Take Agreement)، هشت «روش اصلی و اولویت‌دار»، برای تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی متناسب با مختصات فعلی اقتصاد ایران هستند.
راحله شجاعی؛ فرزانه خلیلی؛ علی امامی میبدی؛ علی نظری
چکیده
یافتن عوامل موثر بر بهره وری به جهت تاثیر آن بر رشد و توسعه اقتصادی ، برای جوامع، خصوصا کشورهایی که در روند توسعه یافتگی قرار دارند، امری ضروری است. با بررسی پژوهش های جدید و تحلیل شرایط و معضلات اقتصادی کشور های در حال توسعه، به اهمیت عامل مصرف انرژی به خصوص انرژی های تجدید ناپذیر، همچون مصرف نفت دست می یابیم و این سوال که ایا مصرف انرژی(نفت) ...
بیشتر
یافتن عوامل موثر بر بهره وری به جهت تاثیر آن بر رشد و توسعه اقتصادی ، برای جوامع، خصوصا کشورهایی که در روند توسعه یافتگی قرار دارند، امری ضروری است. با بررسی پژوهش های جدید و تحلیل شرایط و معضلات اقتصادی کشور های در حال توسعه، به اهمیت عامل مصرف انرژی به خصوص انرژی های تجدید ناپذیر، همچون مصرف نفت دست می یابیم و این سوال که ایا مصرف انرژی(نفت) بیشتر،کشور را در جهت بهبود بهره وری قرار می دهد یا خیر، برای تدوین برنامه و نقشه مسیر توسعه یافتگی حیاتی است. تحقیق حاضر به بررسی تاثیر مصرف انرژی(نفت) بر بهره وری کل عوامل تولید با استفاده از تابع تولید کاب- داگلاس و مدل رشد سولو، برای 10 کشور، درحال توسعه از جمله ایران براساس شاخص توسعه انسانی طی دوره 1996تا 2022 می پردازد. در این تحقیق با استفاده از داده‌های پانلی، ابتدا از طریق مدل اولیه که مدل خطی شده تابع کاب داگلاس تعمیم یافته است، بهره وری کل عوامل تولید را محاسبه و سپس از طریق مدل ثانویه با لحاظ کردن متغیر بهره وری کل عوامل محاسبه شده، فرضیه تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثرمصرف انرﮋی بر بهره وری کل عوامل تولید(TFP) دراین دوره منفی و معنادار است. همچنین، اثر شهرنشینی و نرخ تورم نیز بر بهره وری کل عوامل تولید منفی و معنادار و اثر اموزش منفی و بی معنی است.
سارا کشکر؛ غلام علی کارگر؛ امیر انصاری اردلی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل نقش بهره‌برداری از منابع انرژی تجدید پذیر بر بازاریابی باشگاه‌های فوتبال ایران بود. پژوهش حاضر یک تحقیق کیفی بوده و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان و صاحب‌نظران در حوزه توسعه پایدار، بازاریابی، مدیران و مهندسین فنی استادیوم‌های ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل نقش بهره‌برداری از منابع انرژی تجدید پذیر بر بازاریابی باشگاه‌های فوتبال ایران بود. پژوهش حاضر یک تحقیق کیفی بوده و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان و صاحب‌نظران در حوزه توسعه پایدار، بازاریابی، مدیران و مهندسین فنی استادیوم‌های لیگ برتر فوتبال ایران بودند. دسترسی به نمونه‌های پژوهش به شیوه نمونه‌گیری هدفمند بود و سپس به شیوه گلوله برفی ادامه یافت. در نهایت پس از انجام مصاحبه با 12 نفر اشباع نظری حاصل شد. همچنین پس از جمعآوری داده‌ها به منظور تجزیه‌وتحلیل مصاحبه‌ها از نرم‌افزار تحلیل کیفی مکس کیودا نسخه 22 استفاده گردید. پس از تجزیه‌وتحلیل مصاحبه‌ها تعداد 58 کد باز به دست آمد که در 20 مقوله محوری قرار گرفتند. در نهایت نیز از مقوله‌های به‌دست‌آمده، پنج مفهوم جذب مشتری، درآمدزایی، بازاریابی سبز، جلب حمایت‌ها، بازاریابی برند شناسایی شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر در استادیوم‌ها نه تنها دارای توجیه اقتصادی میباشد، بلکه موجب رشد اقتصادی و توسعه بازاریابی باشگاه‌های فوتبال میشود. همچنین با توجه به وجود بحران‌های زیست‌محیطی همچون آلودگی هوای کلان شهرها، بحران‌های آبی، تغییرات اقلیمی، پیشنهاد میشود که دولت، مدیران و دست اندکاران ورزش کشور اقدامات مثبتی در راستای ساخت و تجهیز اماکن ورزش سبز و جایگزینی منابع انرژی تجدید پذیر به جای منابع انرژی سنتی و فسیلی در اماکن و استادیوم‌های ورزشی انجام دهند.
پویان کیانی؛ کیومرث حیدری؛ مریم نفیسی مقدم
چکیده
هدف این مطالعه تحلیل کشش قیمتی تقاضای برق خانگی و غیرخانگی در 31 استان ایران در دوره زمانی 1400-1390 است. برای برآورد مدل با توجه به وجود چولگی در متغیر وابسته، روش رگرسیون کوانتایل انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که کشش قیمتی برای تقاضای برق خانگی در بازه 069/0- تا 115/0- قرار دارد. در حالی که کشش قیمتی برای تقاضای برق غیرخانگی در بازه ...
بیشتر
هدف این مطالعه تحلیل کشش قیمتی تقاضای برق خانگی و غیرخانگی در 31 استان ایران در دوره زمانی 1400-1390 است. برای برآورد مدل با توجه به وجود چولگی در متغیر وابسته، روش رگرسیون کوانتایل انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که کشش قیمتی برای تقاضای برق خانگی در بازه 069/0- تا 115/0- قرار دارد. در حالی که کشش قیمتی برای تقاضای برق غیرخانگی در بازه 021/0- تا 043/0- قرار میگیرید. بنابراین می-توان نتیجه گرفت که اگرچه در هر دو بخش کشش قیمتی تقاضا کم است اما تقاضای برق خانگی با کششتر از تقاضای برق غیرخانگی است. همچنین افزایش قیمت گاز طبیعی به عنوان نزدیکترین جانشین برق تاثیر اندکی بر مصرف برق بخش خانگی و غیر خانگی داشته است. از دیگر نتایج مدل میتوان به تاثیر بزرگ عادات مصرفی بر مصرف برق خانگی و غیرخانگی اشاره کرد.
زهرا ستاری نسب؛ عبدالرسول قاسمی؛ مهدی بحرالعلوم
چکیده
چکیده تامین مالی طرح‌های بالادستی صنعت نفت از طریق قراردادهای سرمایه گذاری با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی، با چالش‌های متعددی روبرو میباشد. به منظور طراحی سبد تامین مالی طرح‌های مذکور توسط این شرکت ملی نفت ایران، ابتدا معیارهای روش‌های تامین مالی از طریق مرور ادبیات شناسایی و سپس با بکارگیری روش دلفی فازی، ...
بیشتر
چکیده تامین مالی طرح‌های بالادستی صنعت نفت از طریق قراردادهای سرمایه گذاری با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی، با چالش‌های متعددی روبرو میباشد. به منظور طراحی سبد تامین مالی طرح‌های مذکور توسط این شرکت ملی نفت ایران، ابتدا معیارهای روش‌های تامین مالی از طریق مرور ادبیات شناسایی و سپس با بکارگیری روش دلفی فازی، غربالگری و 6 معیار اصلی تعیین گردید. سپس با استفاده از تکنیک دنپ فازی مشخص گردید که در بین معیارهای مزبور، محدودیت ساختار بازپرداخت، ریسک نوسانات نرخ ارز، نظارت عوامل بیرونی از نوع علت (تاثیر گذار) و عوامل هرینه تامین مالی، مدت زمان لازم برای کسب منابع مالی و ریسک عدم حصول منابع مالی از نوع معلول (اثرپذیر) هستند. علاوه بر این مدت زمان لازم برای کسب منابع مالی دارای وزن بیشتری نسبت به سایر معیارها است. در ادامه با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مشخص گردید انتشار اوراق سلف بالاترین اولویت و اخذ تسهیلات بانکی بین‌المللی کمترین اولویت را دارند. جامعه اماری این تحقیق 12 نفر از خبرگان و تصمیمگیران صنعت نفت و حوزه بانک و بازار سرمایه برای پاسخگویی به پرسشنامههای ساختارمند انتخاب شدند.
تیمور محمدی؛ اعظم عباس محسن؛ علی امامی میبدی
چکیده
ایران با داشتن ذخایر انرژی غنی و متنوع، از جمله کشورهایی است که به تولید، توزیع و مصرف انرژی توجه میکند. اما این منابع انرژی فراوان همراه با چالش‌ها و مشکلاتی همچون شکاف‌های کارایی در مصرف انرژی روبه‌رو است.یکی از عوامل مؤثر در شکاف کارایی انرژی، نظام مالی کشور است. نظام مالی با تأمین منابع مالی، تسهیل دسترسی به سرمایه و منابع مورد ...
بیشتر
ایران با داشتن ذخایر انرژی غنی و متنوع، از جمله کشورهایی است که به تولید، توزیع و مصرف انرژی توجه میکند. اما این منابع انرژی فراوان همراه با چالش‌ها و مشکلاتی همچون شکاف‌های کارایی در مصرف انرژی روبه‌رو است.یکی از عوامل مؤثر در شکاف کارایی انرژی، نظام مالی کشور است. نظام مالی با تأمین منابع مالی، تسهیل دسترسی به سرمایه و منابع مورد نیاز برای پروژه‌های انرژی، می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود یا تضعیف کارایی انرژی داشته باشد. عملکرد سیستم مالی، از یک سو مصرف انرژی را افزایش داده که منجر به کاهش کارایی انرژی شده و از سوی دیگر موجب ارتقای فناوری و افزایش سطح کارایی انرژی میگردد. از این رو، تحلیل تأثیرات نظام مالی بر شکاف کارایی انرژی می‌تواند به‌عنوان یکی از موارد مهم در راستای سیاست‌گذاری‌های انرژی در ایران مطرح گردد.
در این مطالعه کارکرد نظام مالی بر شکاف کارایی انرژی در ایران در بازه زمانی1990-2023 با رویکرد رگرسیون انتقال ملایم پانلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ابتدا شکاف کارایی انرژی با استفاده از تابع فاصله انرژی شپارد و تحلیل مرزی تصادفی برآورد شده و سپس با تکنیک رگرسیون انتقال ملایم پانلی (PSTR) به بررسی اثرات سیستم های مالی بر شکاف کارایی انرژی درآن سالها می‌پردازیم. یافته‌ها حاکی از آن است که نظام بانکی در رژیم بالا و بیمه در رژیم پایین بر کاهش شکاف کارایی انرژی در ایران تاثیرگذار است. بازار سرمایه در هر دو رژیم موجب افزایش شکاف کارایی انرژی می گردد.
اشکان رحیم‌زاده
چکیده
هدف اصلی تحقیق بررسی تأثیر عوامل مختلف بر میزان شدت انرژی با تأکید بر پیچیدگی اقتصادی و ارتباط متقابل ریسک مالی و توسعه مالی میباشد. داده‌های آماری بکار گرفته‌شده در این تحقیق از بانک اطلاعاتی راهنمای بین‌المللی ریسک کشوری (ICRG)، بانک جهانی، ترازنامه انرژی وب‌سایت دانشگاه ام‌آی‌تی طی سالهای 2022-2000 بود. به‌منظور برآورد الگوی ...
بیشتر
هدف اصلی تحقیق بررسی تأثیر عوامل مختلف بر میزان شدت انرژی با تأکید بر پیچیدگی اقتصادی و ارتباط متقابل ریسک مالی و توسعه مالی میباشد. داده‌های آماری بکار گرفته‌شده در این تحقیق از بانک اطلاعاتی راهنمای بین‌المللی ریسک کشوری (ICRG)، بانک جهانی، ترازنامه انرژی وب‌سایت دانشگاه ام‌آی‌تی طی سالهای 2022-2000 بود. به‌منظور برآورد الگوی موردنظر، از رهیافت خود توزیع با وقفه‌های گسترده (رویکرد ARDL) در چارچوب الگوی پویای کوتاه‌مدت، روابط بلندمدت و الگوی تصحیح خطا استفاده شده است. الگوی (0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,1) ARDL با وقفه یک برای متغیر شدت انرژی و وقفه صفر برای کلیه متغیرهای مستقل بر اساس معیار شوارتز-بیزین انتخاب گردید. نتایج الگوی پویای ARDL در کوتاه‌مدت و بلندمدت نشان میدهد: اثرگذاری قیمت انرژی و سرمایه سرانه بر شدت انرژی غیرمستقیم میباشد. تأثیر متغیرهای پیچیدگی اقتصادی، آزادسازی تجاری، نرخ شهرنشینی و کاربران اینترنت بر شدت انرژی در کوتاه‌مدت و بلندمدت مستقیم میباشد. ضرایب سرمایه‌گذاری داخلی و نیروی کار با وجود معنی‌داری آماری آن، مقدار آن بسیار کوچک و نزدیک به صفر است. اثرات متقابل ریسک مالی و توسعه مالی و همچنین متغیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تأثیر معنی‌داری بر شدت انرژی در هر دو بازه زمانی ایجاد ننموده است.
ابوذر فتاحی زاده؛ شیرین اندرخورد
چکیده
انرژی‌های تجدیدپذیر به تدریج در حال جایگزین شدن با سوخت‌های فسیلی هستند. گذار از منابع تجدیدناپذیر فسیلی به منابع تجدیدپذیر خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی، زیست‌توده و... باعث شده است که بخش عمده‌ای از ساز و کارهای تولیدی، تجاری و مالیِ بازار بین‌المللی انرژی دستخوش دگرگونی شوند. این دگرگونی نیز به نوبه‌ی خود امنیت انرژیِ دولت‌ها ...
بیشتر
انرژی‌های تجدیدپذیر به تدریج در حال جایگزین شدن با سوخت‌های فسیلی هستند. گذار از منابع تجدیدناپذیر فسیلی به منابع تجدیدپذیر خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی، زیست‌توده و... باعث شده است که بخش عمده‌ای از ساز و کارهای تولیدی، تجاری و مالیِ بازار بین‌المللی انرژی دستخوش دگرگونی شوند. این دگرگونی نیز به نوبه‌ی خود امنیت انرژیِ دولت‌ها را با تهدیدها و فرصت‌های جدیدی روبرو ساخته است. بالتبع ایران نه تنها به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده‌ی سوخت‌های فسیلی بلکه به عنوان مصرف‌کننده‌ی انرژی نیز با این تهدیدها و فرصت‌ها مواجه شده و یا خواهد شد. در اینجا کوشیدیم به این پرسش پاسخ دهیم که ایران برای تأمین امنیت انرژی خود در آینده، چه راهبردها و سیاست‌هایی را در زمینه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر در پیش گرفته است؟ به عبارت دیگر، ایران برای انرژی‌های تجدیدپذیر چه نقش و جایگاهی در امنیت انرژی خود در آینده قائل است؟ در پاسخ به این پرسش، نخست شاخص‌های چهارده‌گانه‌ای برای سنجش امنیت انرژی مشخص کردیم. سپس تهدیدها و فرصت‌های ناشی از گذار یاشده در هر کدام از این شاخص‌ها را شناسایی نمودیم. سپس نشان دادیم که ایران با کدامیک از این تهدیدها و فرصت‌ها مواجه شده است و یا خواهد شد و به کدامیک از آنها در سیاستگزاری‌های کلان و اسناد بالادستی خود توجه نشان داده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که بیشترین توجه به شاخص‌های قیمت و شدت مصرف انرژی و کمترین توجه به شاخص‌های مقبولیت و ثبات سیاسی و تا حدی شاخص استمرار تولید نشان داده شده است. در اینجا از روش مدلسازی عقلانی-مفهومی استفاده کرده‌ایم.
محمد صادق ادیبیان؛ تقی ابراهیمی سالاری؛ هادی اسماعیل پور مقدم
چکیده
عدم قطعیت‌ها بخش جدایی ناپذیر اقتصاد هستند و تاثیرات اثبات شده ای بر ارکان گوناگون اقتصادی دارند. قیمت نفت علاوه بر آن‌که به عنوان یک عامل کلیدی در بخش تولید محسوب میشود، نشان-دهنده درآمدهای نفتی اقتصاد ایران است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر عدم قطعیت سیاست اقتصادی و عدم قطعیت ژئوپلیتیک با منشا جهانی، چین، ایالات متحده و روسیه ...
بیشتر
عدم قطعیت‌ها بخش جدایی ناپذیر اقتصاد هستند و تاثیرات اثبات شده ای بر ارکان گوناگون اقتصادی دارند. قیمت نفت علاوه بر آن‌که به عنوان یک عامل کلیدی در بخش تولید محسوب میشود، نشان-دهنده درآمدهای نفتی اقتصاد ایران است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر عدم قطعیت سیاست اقتصادی و عدم قطعیت ژئوپلیتیک با منشا جهانی، چین، ایالات متحده و روسیه بر قیمت نفت خام ایران است. به این منظور از مدل افزایشی تعمیم یافته (گام) و بر اساس داده‌های ماهیانه سالهای 1997 الی 2022 استفاده شده است. نتایج نشان می دهد عدم قطعیت سیاست اقتصادی با منشأ جهانی، کشور چین و کشور روسیه تاثیر معنادار و غیرخطی بر قیمت نفت خام ایران دارد. همچنین عدم قطعیت ژئوپلیتیکی با منشاء جهانی، چین و روسیه تاثیر مستقیم و غیر خطی بر قیمت نفت خام ایران دارد؛ در حالی که تاثیر عدم قطعیت ژئوپلیتیکی با منشأ ایالات متحده، تاثیر خطی و معکوس است. همچنین تاثیر عدم قطعیت-های توأمان با منشأ یکسان، نشان میدهد عدم قطعیت‌های همزمان با منشا جهانی، روسیه و ایالات متحده، دارای تاثیرگذاری معنادار و غیرخطی هستند. این نتیجه نشان دهنده ضرورت استفاده از مدل‌های نوین با امکان بررسی توأمان متغیرهاست. نتایج می‌تواند برای فعالان بازار نفت در بازار مالی و همچنین سیاست‌مداران مورد استفاده قرار بگیرد.
رضا طالبلو؛ پریسا مهاجری
چکیده
مقاله حاضر به بررسی کاربرد الگوهای خانواده شبکه عصبی بازگشتی (مشتمل بر RNN، LSTM و GRU) در پیش‌بینی شاخص صنایع بورسی انرژی با استفاده از داده‌های سری زمانی از 1 مه 2020 تا 1 مه 2024 پرداخته است. داده‌های روزانه به دو قسمت دوره آموزش یا یادگیری (80 درصد) و دوره آزمون (20 درصد) تقسیم شدند و در گام اول، معماری بهینه الگوها (برآورد ابرپارامترها) برای ...
بیشتر
مقاله حاضر به بررسی کاربرد الگوهای خانواده شبکه عصبی بازگشتی (مشتمل بر RNN، LSTM و GRU) در پیش‌بینی شاخص صنایع بورسی انرژی با استفاده از داده‌های سری زمانی از 1 مه 2020 تا 1 مه 2024 پرداخته است. داده‌های روزانه به دو قسمت دوره آموزش یا یادگیری (80 درصد) و دوره آزمون (20 درصد) تقسیم شدند و در گام اول، معماری بهینه الگوها (برآورد ابرپارامترها) برای پیش‌بینی 1، 2، 5 و 20 روز کاری با استفاده از داده‌های دوره یادگیری انجام شد و سپس، خطاهای پیش‌بینی سه الگوی غیرخطی یادگیری ماشین با الگوی خطی اقتصادسنجی ARIMA در افق‌های مختلف زمانی مقایسه شدند. یافته‌ها در دو حوزه اعتبارسنجی متقابل مدل‌های یادگیری ماشین و همچنین خطای پیش‌بینی حاکی از آن است که: نخست، با افزایش افق پیش‌بینی، اندازه رسته لازم برای حصول به بهترین پیش‌بینی برای هر سه الگوی یادگیری ماشین کاهش می‌یابد و هر چه اندازه حجم نمونه ورودی یادگیری بزرگتر باشد، اندازه رسته کوچکتر خواهد بود. دوم، در افق‌های پیش‌بینی کوتاه‌مدت 1، 2 و 5 روز کاری، مدل‌های یادگیری ماشین خصوصاً LSTM، خطای پیش‌بینی کمتری در مقایسه با ARIMA دارند، درحالیکه در افق پیش‌بینی 20 روز کاری (1 ماه)، دقت پیش‌بینی ARIMA نزدیک به مدل‌های غیرخطی هوش مصنوعی میشود. سوم، به موازات با افزایش افق پیش‌بینی، بر مقدار خطا افزوده میشود به طوری‌که دقت پیش‌بینی از حدود 5/98 درصد (برای افق 1 روزه) به 5/92 درصد (برای افق 20 روزه) کاهش می‌یابد. چهارم، انتخاب روش مناسب در پیش‌بینی شاخص صنایع بورسی انرژی، بستگی به افق پیش‌بینی و مشخصات داده‌ها دارد.
مسعود فضلعلی پور؛ پرویز نصیری
چکیده
ارائه مدل‌ها آماری برای برازش داده‌ها سری زمانی به همراه الگوی مناسب از یک سوی و پیش‌بینی گام های بعدی از سوی دیگر دو ارکان مهم در برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی و مالی است. برای این منظور می توان در تحلیل داده های سری زمانی با توجه به وابستگی از مدل های سری زمانی بلند مدت استفاده کرد. یکی از این مدل‌ها، مدل ARFIMA است که کاربرد فراوانی ...
بیشتر
ارائه مدل‌ها آماری برای برازش داده‌ها سری زمانی به همراه الگوی مناسب از یک سوی و پیش‌بینی گام های بعدی از سوی دیگر دو ارکان مهم در برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی و مالی است. برای این منظور می توان در تحلیل داده های سری زمانی با توجه به وابستگی از مدل های سری زمانی بلند مدت استفاده کرد. یکی از این مدل‌ها، مدل ARFIMA است که کاربرد فراوانی در تحلیل داده‌های اقتصادی، هواشناسی، جغرافیایی و مالی است. در این مدل و دیگر مدل‌های سری زمانی با فرض اینکه جمله خطا دارای توزیع نرمال است، پارامترهای مدل برآورد می شوند. در این مقاله برای اولین بار با توجه به توزیع جمله خطا ضمن بررسی رفتار مدل های بلند مدت، با رویکرد بیزی و استفاده از توزیع های پیشین مناسب پارامترها میانگین مدل و تفاضل کسری برآورد می شوند. در پایان برای مجموعه داده های صادرات نفت نیکویی برازش مدل ها با رویکرد بیزی با استفاده از معیارهای RMSE، اطلاع آکائیک و اطلاع بیزی مقایسه و نشان داده میشود مدل پیش بینی ناشی از رویکرد بیزی در مقایسه با سایر مدل ها بهتر عمل میکند.
سودابه رفیعی؛ سید محمدرضا سیدنورانی؛ تیمور محمدی
چکیده
هدف مقاله حاضر ارزیابی پیشرفت یارانه‌های سوخت و همچنین اثرات بودجه ای و توزیعی حذف احتمالی چنین یارانه‌هایی در ایران است. در این پژوهش از تجزیه و تحلیل مدل سناریوی یادگیری ماشین، مدل ریزشبیه‌سازی سود مالیاتی برای ایران، همراه با ریز داده‌های مصرف و یارانه خانوارها از زمان اصلاح یارانه استفاده شده است. این اصلاح در توزیع درآمد ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر ارزیابی پیشرفت یارانه‌های سوخت و همچنین اثرات بودجه ای و توزیعی حذف احتمالی چنین یارانه‌هایی در ایران است. در این پژوهش از تجزیه و تحلیل مدل سناریوی یادگیری ماشین، مدل ریزشبیه‌سازی سود مالیاتی برای ایران، همراه با ریز داده‌های مصرف و یارانه خانوارها از زمان اصلاح یارانه استفاده شده است. این اصلاح در توزیع درآمد عدالتمحورانهتری را به ارمغان میآورد و باعث کاهش نابرابری درآمدی در جامعه میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که یارانه مصارف حانگی به سمت افزایشی پیشرفته است، در حالی که یارانه بنزین و گازوئیل تمایل به کاهش دارد. شبیهسازیهای مقاله نشان میدهد که حذف همه یارانه‌های سوخت به دلیل اهمیت یارانه گاز خانگی برای خانوارهای کمدرآمد، فقر و نابرابری را افزایش میدهد. حذف یارانه‌های بنزین بر فقر و نابرابری تأثیر نمیگذارد، در حالی که به کاهش هزینه‌های دولت کمک میکند. همچنین نشان داده شد که استفاده از بخشی از بودجه صرفه‌جویی شده از حذف یارانه سوخت برای افزایش پرداختهای کمکهای اجتماعی در ایران، می‌تواند مکانیزمی برای جبران خسارت خانوادههای کمدرآمد پس از حذف یارانه سوخت باشد.
میرحسین موسوی؛ نیلوفر نوری
چکیده
انرژی یکی از مهمترین و ضروری ترین کالاها در سبد مصرفی خانوار است. دسترسی به انرژی جهت تامین نیازهای اولیه حق هر مصرف کننده ای است. امروزه به دلیل رخداد پدیده ناترازی انرژی در اقتصاد ایران این دسترسی محدود شده است. با توجه به این مساله هدف مقاله این است که مشخص کند حداقل معیشت زندگی خانوارهای ایرانی از کالای انرژی چقدر است. برای این منظور ...
بیشتر
انرژی یکی از مهمترین و ضروری ترین کالاها در سبد مصرفی خانوار است. دسترسی به انرژی جهت تامین نیازهای اولیه حق هر مصرف کننده ای است. امروزه به دلیل رخداد پدیده ناترازی انرژی در اقتصاد ایران این دسترسی محدود شده است. با توجه به این مساله هدف مقاله این است که مشخص کند حداقل معیشت زندگی خانوارهای ایرانی از کالای انرژی چقدر است. برای این منظور از آمار و اطلاعات هزینه درآمد خانوار طی دوره 1370 تا 1401به تفکیک پنج گروه کالایی خوراک، پوشاک، مسکن، انرژی و سایر استفاده شده است. جهت تعیین مخارج لازم برای تامین حداقل معیشت زندگی رویکرد سیستم مخارج خطی و روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط جهت تخمین تابع مخارج به کار گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که بیشترین میل نهایی به مخارج فرامعیشتی متعلق به گروه خوراک و حدود 40 درصد و کمترین میل نهایی به مخارج فرامعیشتی مربوط به گروه انرژی و حدود 6 درصد است. در گروه انرژی به طور متوسط مخارج لازم برای تامین حداقل معیشت زندگی از 176 هزار ریال در سال 1370 به 87472.6 هزار ریال در سال 1401 افزایش یافته است. به عبارت دیگر نسبت مخارج لازم برای تامین حداقل معیشت از گروه انرژی در سال 1370 به 1401 حدود 497 برابر شده است.
محمدرضا سلمانی بی شک؛ پگاه قربانپور
چکیده
انرژی های تجدیدپذیر یک منبع انرژی جایگزین مهم از نظر رشد پایدار و تغییرات آب و هوایی است. در این مقاله، رابطه علیت بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد تولید در 26 کشور در حال توسعه که دوره 1990 تا 2020 را پوشش می‌دهند، تحلیل میشود. این مقاله از آزمون علیت پانل بوت استرپ استفاده میکند که توسط کونیا (2006) برای در نظر گرفتن وابستگی مقطعی ایجاد شده ...
بیشتر
انرژی های تجدیدپذیر یک منبع انرژی جایگزین مهم از نظر رشد پایدار و تغییرات آب و هوایی است. در این مقاله، رابطه علیت بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد تولید در 26 کشور در حال توسعه که دوره 1990 تا 2020 را پوشش می‌دهند، تحلیل میشود. این مقاله از آزمون علیت پانل بوت استرپ استفاده میکند که توسط کونیا (2006) برای در نظر گرفتن وابستگی مقطعی ایجاد شده است. روش کونیا (2006) مبتنی بر رگرسیون‌های به ظاهر نامرتبط (SUR) و آزمون‌های Wald با مقادیر بحرانی بوت استرپ خاص هر کشور است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که رابطه علی بین مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و رشد اقتصادی در کشورهای مورد بررسی، بسته به شرایط خاص هر کشور، به‌صورت متقارن و نامتقارن متفاوت است. در برخی از کشورها، شواهدی از علیت دوطرفه بین این دو متغیر مشاهده شد، درحالیکه در برخی دیگر، علیت یک‌طرفه از مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر به رشد اقتصادی یا بالعکس تأیید گردید. همچنین، نتایج نشان داد که استفاده از داده‌های تجمیعی ممکن است باعث تغییر در استنتاج‌ها شود، که اهمیت بررسی علیت در سطح کشوری را برجسته میکند. این یافته‌ها تأثیر سیاست‌های انرژی تجدیدپذیر را بر رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه نشان داده و می‌تواند به سیاست‌گذاران در تدوین راهبردهای پایدار انرژی کمک کند.
سیدمحمدقائم ذبیحی؛ فاطمه اکبری؛ نرگس صالح نیا
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال بررسی آثار فین‌تک و کیفیت حکمرانی بر گذار به انرژی سبز در کشورهای گروه 7 (G7) در بازه زمانی سالیانه 2000 الی 2021، با کمک رگرسیون پانل کوانتایل است. نتایج تجربی حاصله مؤید آن است که شاخص فین‌تک (FIN) در همه دهک‌ها دارای اثری مثبت و معنادار بر لگاریتم گذار به انرژی سبز است. همچنین کیفیت حکمرانی (GOV) در همه دهک‌ها دارای اثری ...
بیشتر
پژوهش حاضر به دنبال بررسی آثار فین‌تک و کیفیت حکمرانی بر گذار به انرژی سبز در کشورهای گروه 7 (G7) در بازه زمانی سالیانه 2000 الی 2021، با کمک رگرسیون پانل کوانتایل است. نتایج تجربی حاصله مؤید آن است که شاخص فین‌تک (FIN) در همه دهک‌ها دارای اثری مثبت و معنادار بر لگاریتم گذار به انرژی سبز است. همچنین کیفیت حکمرانی (GOV) در همه دهک‌ها دارای اثری مثبت بر لگاریتم گذار به انرژی سبز بوده و دهک‌های اول، هشتم و نهم دارای معناداری آماری بوده‌اند. لگاریتم شهرنشینی (LURB) در همه دهک‌ها دارای اثری منفی و معنادار بر لگاریتم گذار به انرژی سبز است. لگاریتم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (LFDI) تا دهک پنجم دارای اثری منفی بر لگاریتم گذار به انرژی سبز است و فقط دهک‌های اول و دوم دارای معناداری آماری هستند. لگاریتم تولید ناخالص داخلی (LGDP) در همه دهک‌ها دارای اثری مثبت بر لگاریتم گذار به انرژی سبز است و به جز دهک‌های ششم، هشتم و نهم بقیه دهک‌ها دارای معناداری آماری هستند. بدین ترتیب، دو فرضیه این پژوهش مبنی بر تأثیر مثبت و معنادار شاخص‌های فین‌تک و کیفیت حکمرانی بر گذار به انرژی سبز در کشورهای گروه 7 (G7) مورد تأیید واقع شده‌اند. همچنین متغیرهای شهرنشینی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تولید ناخالص داخلی (از طریق افزایش تقاضا برای خدمات فین‌تک به دلیل افزایش جمعیت شهرها و رشد اقتصادی و کمک به توسعه زیرساخت‌های فین‌تک به کمک جذب سرمایه‌گذاری خارجی) دارای ارتباطی مثبت با شاخص‌های فین‌تک و کیفیت حکمرانی هستند.
داوود قبادی؛ بیتا تبریزیان؛ صابر خندان علمداری
چکیده
این پژوهش با هدف طراحی یک مدل مفهومی برای بهبود ظرفیت نوآوری در شرکت‌های پیمانکاری (EPC) بر اساس روش استراوس و کوبین (1989) انجام شده‌است. این مطالعه با استفاده از روش کیفی و نظریه داده‌بنیاد انجام گردید. در فرآیند انجام پژوهش، با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، اشباع نظری پس از هفدهمین مصاحبه به‌دست آمد. ...
بیشتر
این پژوهش با هدف طراحی یک مدل مفهومی برای بهبود ظرفیت نوآوری در شرکت‌های پیمانکاری (EPC) بر اساس روش استراوس و کوبین (1989) انجام شده‌است. این مطالعه با استفاده از روش کیفی و نظریه داده‌بنیاد انجام گردید. در فرآیند انجام پژوهش، با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، اشباع نظری پس از هفدهمین مصاحبه به‌دست آمد. جامعه آماری این پژوهش شامل مدیران فعال در حوزه نوآوری شرکت‌های پیمانکار (EPC) بود. در این پژوهش، برای تضمین کیفیت نتایج از سه معیار "مقبولیت"، "قابلیت تأیید" و "اعتمادپذیری" استفاده شد. سپس نتایج حاصل به متخصصان پژوهش ارائه و تأیید آنها دریافت شد. یافته‌های تحقیق نشانمیدهد که ظرفیت نوآوری را میتوان به شش دسته تقسیم کرد: نوآوری تدریجی، نوآوری بنیادین، نوآوری بازار، نوآوری افزایشی، نوآوری فناورانه، و نوآوری تجاری. اگر هر یک از این قابلیتها به‌عنوان یک فرصت در نظر گرفته شود، قطعاً با برنامه‌ریزی و اجرای راهکارهای مناسب، میتوان شرایط لازم برای ارتقای ظرفیت نوآوری را فراهم کرد.
علی رووف کاظم جواد الرکابی؛ مریم امامی میبدی
چکیده
در فرآیند جهانی‌شدن، وابستگی متقابل کشورها به یکدیگر افزایش می‌یابد و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی، شوک‌های نااطمینانی را به اقتصاد داخلی و خارجی وارد میکند. در کشورهایی که وابسته به نفت هستند، نوسانات قیمت جهانی نفت تأثیر زیادی بر درآمد و تولید ناخالص داخلی دارد. این تحقیق به بررسی تأثیر عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی ...
بیشتر
در فرآیند جهانی‌شدن، وابستگی متقابل کشورها به یکدیگر افزایش می‌یابد و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی، شوک‌های نااطمینانی را به اقتصاد داخلی و خارجی وارد میکند. در کشورهایی که وابسته به نفت هستند، نوسانات قیمت جهانی نفت تأثیر زیادی بر درآمد و تولید ناخالص داخلی دارد. این تحقیق به بررسی تأثیر عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی و قیمت نفت بر رشد اقتصادی عراق در بازه زمانی 2008 تا 2022 پرداخته است. روش استفاده‌شده در این مطالعه، مدل اقتصادسنجی خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی غیرخطی است. نتایج نشان می‌دهند که افزایش عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی در کوتاه‌مدت منجر به کاهش رشد اقتصادی عراق میشود و این اثر در بلندمدت نیز ادامه می‌یابد. علاوه بر این، کاهش عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی در هر دو بازه زمانی موجب افزایش رشد اقتصادی عراق میگردد. در خصوص قیمت نفت، کاهش عدم‌قطعیت در کوتاه‌مدت (در وقفه اول) باعث افزایش رشد اقتصادی میشود، اما در وقفه دوم اثر منفی دارد. در بلندمدت، کاهش عدم‌قطعیت قیمت نفت موجب افزایش رشد اقتصادی میشود. افزایش عدم‌قطعیت قیمت نفت در کوتاه‌مدت اثر معناداری بر رشد اقتصادی ندارد، اما در بلندمدت باعث کاهش رشد اقتصادی عراق میشود. این نتایج به عدم‌تقارن در تأثیرات سیاست‌های اقتصادی و قیمت نفت بر رشد اقتصادی عراق اشاره دارند.
امیررضا صبری؛ هادی اسماعیل پور مقدم؛ محمدعلی فلاحی
چکیده
قیمت نفت به‌عنوان مهمترین کامودیتی حوزه انرژی بر روند و بازدهی بازار سهام کشورهای دنیا اثرگذار است. تغییرات قیمت نفت به همراه سایر کامودیتی‌ها می‌تواند با کاهش یا افزایش حاشیه سود شرکت‌ها، بازده بازار سهام یک کشور را تغییر دهد. این مطالعه به بررسی اثرتغییرات قیمت کامودیتی‌ها به خصوص نفت، بر بازار سهام کشورهای منتخب صادرکننده ...
بیشتر
قیمت نفت به‌عنوان مهمترین کامودیتی حوزه انرژی بر روند و بازدهی بازار سهام کشورهای دنیا اثرگذار است. تغییرات قیمت نفت به همراه سایر کامودیتی‌ها می‌تواند با کاهش یا افزایش حاشیه سود شرکت‌ها، بازده بازار سهام یک کشور را تغییر دهد. این مطالعه به بررسی اثرتغییرات قیمت کامودیتی‌ها به خصوص نفت، بر بازار سهام کشورهای منتخب صادرکننده کامودیتی پرداخته است. بسیاری از شرکت‌های لیست شده در بورس کشورهای موردمطالعه، صادرکننده کامودیتی و انرژی هستند. ازاین‌رو افزایش قیمت کالا در جهان، می‌تواند موجب رشد ارزش بنگاه و رشد شاخص بورس آن کشور شود. بررسی و تجزیه‌وتحلیل داده‌های این مطالعه طی دوره زمانی ۲ ژانویه ۲۰۰۱ تا ۱۶ فوریه ۲۰۲۳ با روش ARDL نشان میدهد که در بلندمدت تغییرات قیمت نفت با شاخص بازار سهام در تمام کشورهای موردمطالعه بهاستثنای ایران، رابطه مستقیم و معناداری دارد. این امر می‌تواند میزان اهمیت تغییرات قیمت نفت بر بازار سهام کشورها را نشان دهد. بهعلاوه، اثر سایر کامودیتی‌ها بر بازار سهام کشورهای منتخب متفاوت است همچنین نشان میدهد اثرگذارترین کامودیتی بر بازار بورس در کشورهای موردمطالعه، نفت است.
محمد موسی‌زاده؛ سید علی توحیدی؛ مجید میرزایی قزانی؛ ناصر صفایی
چکیده
با افزایش مصرف برق در کشور طی چند سال اخیر، علی‌رغم راهبردی بودن صنعت فولاد در کشور، تأمین برق برای شرکت‌های فولادی با مشکلات جدی روبرو شده است؛ در این مطالعه، ابتدا به بررسی راهبردهای بهبود کیفیت و افزایش نرخ تولید شرکت فولاد گل گهر از طریق تشکیل ماتریس SWOT پرداخته‌ایم. سپس، با توجه به اینکه تأمین برق قابل اطمینان، کلیدی‌ترین راهبرد ...
بیشتر
با افزایش مصرف برق در کشور طی چند سال اخیر، علی‌رغم راهبردی بودن صنعت فولاد در کشور، تأمین برق برای شرکت‌های فولادی با مشکلات جدی روبرو شده است؛ در این مطالعه، ابتدا به بررسی راهبردهای بهبود کیفیت و افزایش نرخ تولید شرکت فولاد گل گهر از طریق تشکیل ماتریس SWOT پرداخته‌ایم. سپس، با توجه به اینکه تأمین برق قابل اطمینان، کلیدی‌ترین راهبرد برای نیل به این هدف شناسایی شده است، با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره به رتبه‌بندی نیروگاههای مختلف برای تأمین برق قابل اطمینان این شرکت پرداخته‌ایم. به این منظور، با استفاده از دو شاخص اصلی نگهداری و تعمیرات، یعنی قابلیت اطمینان (Reliability) و در دسترس بودن (Availability) به ارزیابی گزینه‌ها پرداخته و رتبه‌بندی نیروگاهها با استفاده از چهار روش تصمیم‌گیری AHP، EDAS، TOPSIS و MAUT انجام شده است. همچنین برای وزن‌دهی معیارها از دو روش تشکیل ماتریس مقایسات زوجی (PCM) و روش شانون بهره گرفته شده است. نتایج حل نشان‌دهنده آن است که از میان سه نیروگاه کهنوج، نیروگاه گهران و نیروگاه سمنگان، تأمین برق قابل اطمینان شرکت گل‌گهر توسط نیروگاه سمنگان قابل اتکاتر خواهد بود. به طور خلاصه، در سه روش از چهار روش تصمیم‌گیری، نیروگاه سمنگان به عنوان نیروگاه برتر شناخته شده و در دیگر روش نیز در جایگاه دوم رتبه‌بندی قرار گرفت. همچنین در مجموع، نیروگاه کهنوج نیروگاه گهران به عنوان دومین و سومین نیروگاه شناسایی شدند.
مهدیه رضاقلی زاده؛ مجید آقایی؛ سامان بادبره
چکیده
گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) نشان میدهد که گسترش منابع انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح منطقه‌ای تأثیر قابل‌توجهی بر اشتغال دارد و منجر به ایجاد مشاغل مستقیم، غیرمستقیم و القایی در بخشهای مختلف میشود. بر این اساس، مطالعه حاضر به بررسی تأثیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بر اشتغال در دو گروه از کشورها ـ کشورهای ...
بیشتر
گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) نشان میدهد که گسترش منابع انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح منطقه‌ای تأثیر قابل‌توجهی بر اشتغال دارد و منجر به ایجاد مشاغل مستقیم، غیرمستقیم و القایی در بخشهای مختلف میشود. بر این اساس، مطالعه حاضر به بررسی تأثیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بر اشتغال در دو گروه از کشورها ـ کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه که هر دو دارای منابع انرژی تجدیدپذیر هستند ـ طی دوره زمانی ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۲ می‌پردازد. در این تحلیل، از روش حداقل مربعات معمولی پویای (DOLS) استفاده شده است.یافته‌های پژوهش نشان میدهد که ظرفیت نصبشده انرژی‌های تجدیدپذیر در هر دو گروه کشورها تأثیر مثبت بر اشتغال دارد و به افزایش فرصت‌های شغلی منجر شده است. همچنین، بین تولید ناخالص داخلی و اشتغال در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه رابطه مثبت مشاهده میشود. در مقابل، متغیر دستمزد در هر دو گروه کشورها رابطه معکوس با اشتغال دارد. در نهایت، نتایج حاکی از آن است که تشکیل سرمایه ناخالص در کشورهای در حال توسعه تأثیر مثبت و در کشورهای توسعه‌یافته تأثیر منفی بر اشتغال دارد.
امیررضا خلیلی؛ مجتبی بهمنی؛ مهدی نجاتی
چکیده
امروزه حدود80 درصد انرژی جهان از سوخت‌های فسیلی تولید شده که نتیجه‌ی آن انتشار قابل توجه آلودگی زیست محیطی است. از آنجایی که در ایران رشد اقتصادی بیشتر به واسطه‌ی سوخت‌های فسیلی محقق میشود مطالعه‌ای با هدف تبیین رابطه‌ی بین تولید ناخالص داخلی ایران و تقاضای کل انرژی با استفاده از چارچوب منحنی کوزنتس شکل گرفت، این پژوهش ابتدا ...
بیشتر
امروزه حدود80 درصد انرژی جهان از سوخت‌های فسیلی تولید شده که نتیجه‌ی آن انتشار قابل توجه آلودگی زیست محیطی است. از آنجایی که در ایران رشد اقتصادی بیشتر به واسطه‌ی سوخت‌های فسیلی محقق میشود مطالعه‌ای با هدف تبیین رابطه‌ی بین تولید ناخالص داخلی ایران و تقاضای کل انرژی با استفاده از چارچوب منحنی کوزنتس شکل گرفت، این پژوهش ابتدا نکاتی را در مورد آلودگی و مصرف انرژی متذکر شده و سپس به توسعه پایدار ومنحنی کوزنتس می‌پردازد، مدل تجربی در این مطالعه شامل دو قسمت بوده که ابتدا با انجام آزمون مانایی مدلARDL به عنوان روش انتخابی مورد تخمین قرار می‌گیرد و سپس در قسمت دوم و با استفاده از سیستم‌های پویا اقدام به اجرا مدل طی سالهای 1379 تا 1425 کرده که نتایج حاصل، بیانگر آن است که ایران در مرحله‌ی اول منحنی کوزنتس قرارداشته و59 درصد تغییرات تقاضای انرژی به دلیل تغییرات در تولید ناخالص داخلی میباشد. بدین منظور توصیه سیاستی‌ای که در این مقاله می‌تواند مورد توجه قرار گیرد آموزش و آگاهی عمومی از مخاطرات استفاده از سوخت‌های فسیلی و سرمایه گذاری در سیستم‌های تجدید پذیر میباشد که از جهتی موجب رشد اقتصادی میشود و از سویی دیگر نیز موجب گذار از مرحله‌ی اول منحنی زیست محیطی کوزنتس خواهد شد.
فاطمه جهانگرد؛ تیمور محمدی؛ عباس شاکری؛ مهنوش عبداله میلانی
چکیده
تاثیر شوک های نفتی بر بازده بازارهای مالی ایران: رویکرد قیود علامت چکیده با توجه به اینکه در طول دهه های گذشته قیمت نفت تغییرات زیادی داشته است و این تغییرات در قیمت نفت می تواند بر بازارهای مالی کشوری مانند ایران تاثیرات زیادی داشته باشد، در این مطالعه تاثیر شوک های نفتی بر بازده بازار سهام ایران مورد تاکید قرار گرفته است. برای اندازه ...
بیشتر
تاثیر شوک های نفتی بر بازده بازارهای مالی ایران: رویکرد قیود علامت چکیده با توجه به اینکه در طول دهه های گذشته قیمت نفت تغییرات زیادی داشته است و این تغییرات در قیمت نفت می تواند بر بازارهای مالی کشوری مانند ایران تاثیرات زیادی داشته باشد، در این مطالعه تاثیر شوک های نفتی بر بازده بازار سهام ایران مورد تاکید قرار گرفته است. برای اندازه گیری تاثیر شوک‌های نفتی بر بازده بازار مالی ( در این مطالعه بازده بازار سهام) در ایران، از داده های فصلی (بهار 1387 تا بهار 1401) استفاده شد. داده های مطالعه شامل بازده سهام به عنوان نماینده بازار مالی ایران، قیمت نفت تگزاس و نااطمینانی نرخ ارز است. نتایج نشان داد که تاثیر شوک قیمت نفت بر بازده سهام معنادار و افزایشی بوده و سپس کاهشی و ماندگار است. تاثیر نااطمینانی نرخ ارز بر بازده سهام نیز معنادار و افزایشی بوده و سپس کاهش می یابد. واژه های کلیدی: قیمت نفت، نااطمینانی نرخ ارز، بازار سهام، توابع عکس العملطبقه بندی JEL: H54,G14,G21,R32
سمانه طالعی اردکانی؛ سید نظام الدین مکیان؛ زهرا نصراللهی
چکیده
چکیده بخش صنعت و بخصوص صنایع انرژی‌بر یکی از مهمترین بخشهای آلاینده محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه بخش صنعت خود چندین زیر بخش تولیدی را شامل میشود و آلودگی ایجاد شده توسط آنها متفاوت میباشد، ابتدا میزان انتشار دیاکسیدکربن در سطح تمام کدهای آیسیک دو رقمی طی سال-های ۱۴۰۰-۱۳۸۳ برآورد شده است. سپس صنعتی که بیشترین میزان دیاکسیدکربن ...
بیشتر
چکیده بخش صنعت و بخصوص صنایع انرژی‌بر یکی از مهمترین بخشهای آلاینده محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه بخش صنعت خود چندین زیر بخش تولیدی را شامل میشود و آلودگی ایجاد شده توسط آنها متفاوت میباشد، ابتدا میزان انتشار دیاکسیدکربن در سطح تمام کدهای آیسیک دو رقمی طی سال-های ۱۴۰۰-۱۳۸۳ برآورد شده است. سپس صنعتی که بیشترین میزان دیاکسیدکربن را منتشر کرده (صنعت تولید فرآورده‌های کانی غیر‌فلزی) به عنوان صنعت آلودهزا در نظر گرفته شده و به شناخت عوامل مؤثر بر انتشار دیاکسیدکربن آن صنعت، پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر با استفاده از تخمین رگرسیون از طریق بوت استرپ طی دوره مورد بررسی نشان میدهد میزان انتشار دیاکسیدکربن منتشره توسط صنعت کانی غیر‌فلزی تابعی مثبت از مقدار حامل انرژی مصرف شده، شدت سرمایه فیزیکی و شدت سرمایه انسانی و تابعی منفی از شدت مهارت نیروی انسانی، هزینه‌های سرمایه‌ای صنعت و مخارج تحقیق و توسعه میباشد.
جواهر لطیفی؛ علی سایه میری؛ اسما شیرخانی
چکیده
شاخص ردپای اکولوژیکی میزان تقاضای انسانی برای منابع طبیعی را می‌سنجد؛ که منجر به تغییرات اقلیمی، کاهش تنوع زیستی، تخریب خاک و آلودگی محیط‌زیست میشود. در این تحقیق با استفاده از داده‌های دوره 1980 تا 2021 و روش خود رگرسیون آستانه‌ای (TAR) به بررسی تأثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی، جهانی‌شدن و توسعه مالی بر ردپای اکولوژی در ایران پرداخته ...
بیشتر
شاخص ردپای اکولوژیکی میزان تقاضای انسانی برای منابع طبیعی را می‌سنجد؛ که منجر به تغییرات اقلیمی، کاهش تنوع زیستی، تخریب خاک و آلودگی محیط‌زیست میشود. در این تحقیق با استفاده از داده‌های دوره 1980 تا 2021 و روش خود رگرسیون آستانه‌ای (TAR) به بررسی تأثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی، جهانی‌شدن و توسعه مالی بر ردپای اکولوژی در ایران پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که تأثیر متغیرها بر ردپای اکولوژی به سطح آستانه مصرف انرژی اولیه (6/3 اگزاژول) بستگی دارد؛ و در دو رژیم پایین و بالاتر از این آستانه، مصرف انرژی و جهانی‌شدن به‌طور مثبت و معناداری بر افزایش ردپای اکولوژی تأثیرگذار هستند، این اثرات در رژیم بالاتر از آستانه به‌طور قابل‌توجهی تشدید شده است. همچنین، رشد اقتصادی تنها در رژیم بالاتر از آستانه تأثیر معناداری بر افزایش ردپای اکولوژی دارد، که نشان‌دهنده تأثیرات منفی توسعه اقتصادی بر محیط‌زیست در مراحل پیشرفته‌تر است. توسعه مالی نیز در هر دو رژیم تأثیر منفی و معناداری بر ردپای اکولوژی می‌گذارد، که حکایت از توانایی توسعه مالی در کاهش فشارهای محیط‌زیستی دارد. با این‌حال، این اثرگذاری در رژیم پایین‌تر از آستانه قوی‌تر است. بنابراین، نیاز است برنامه‌های مؤثری برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و ارتقای بهرهوری انرژی در مراحل بالاتر رشد اقتصادی تدوین شود تا فشارهای زیست‌محیطی کاهش یابد.
ماندانا شیراوند؛ مهدی ذوالفقاری؛ سمانه عابدی؛ نرگس خسروی نژاد
چکیده
این پژوهش به بررسی رابطه میان شاخص نااطمینانی سیاست اقتصادی جهانی و قیمت نفت خام جهانی می‌پردازد و از ترکیبی از مدل‌های اقتصادسنجی کلاسیک VAR ، BEKK، DCC و تکنیک‌های یادگیری ماشین LSTM، GRU، XGBoost بهره می‌برد. نتایج نشان میدهد که بین GEPU و قیمت نفت رابطه پیش‌بینی‌پذیر دوسویه و سرایت نوسانات وجود دارد، اما اثر مستقیم و کوتاه‌مدت شوک‌های ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی رابطه میان شاخص نااطمینانی سیاست اقتصادی جهانی و قیمت نفت خام جهانی می‌پردازد و از ترکیبی از مدل‌های اقتصادسنجی کلاسیک VAR ، BEKK، DCC و تکنیک‌های یادگیری ماشین LSTM، GRU، XGBoost بهره می‌برد. نتایج نشان میدهد که بین GEPU و قیمت نفت رابطه پیش‌بینی‌پذیر دوسویه و سرایت نوسانات وجود دارد، اما اثر مستقیم و کوتاه‌مدت شوک‌های آنها بر یکدیگر ضعیف و اغلب بیمعنا است. این رابطه بیشتر در سطح همبستگی نوسانات قابلمشاهده بوده و در بلندمدت افزایش قیمت نفت می‌تواند به افزایش بی‌ثباتی اقتصادی جهانی منجر شود. علیت گرنجر دوسویه بین دو متغیر تأیید شده است، ولی واکنشهای آنی به شوکها در چارچوب VAR عمدتاً معنادار نبودهاند. مدل‌های نوسان محور و تحلیل موجک نشان داده‌اند که نوسانات همزمان در دورههای بحران افزایشیافته و سرایت نوسانات بین GEPU و قیمت نفت قابلتوجه است. استفاده از روش‌های پیشرفته یادگیری ماشین توانسته است دقت پیش‌بینی روابط بلندمدت و نویزی میان متغیرها را بهبود بخشد. یافته‌های پژوهش بر پیچیدگی و چندبعدی بودن تعامل بین نااطمینانی سیاست اقتصادی جهانی و قیمت نفت تأکید میکند.
سپیده جوادی مقدم چیرانی؛ حسین صادقی؛ سجاد فرجی دیزجی
چکیده
چکیدهاعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته و غیر از بخش بانکی و نفت، بخش محیط زیست را نیز به شدت تهدید میکند. به طور کلی، تحریم از چند جنبه بر محیط زیست اثرگذار است. محدودیت در جریان‌های مالی، انتقال تکنولوژی و دانش فنی، فشار بر بودجۀ دولت، فشار بر محیط زیست برای تأمین کالاهای اساسی و موارد دیگر از ...
بیشتر
چکیدهاعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته و غیر از بخش بانکی و نفت، بخش محیط زیست را نیز به شدت تهدید میکند. به طور کلی، تحریم از چند جنبه بر محیط زیست اثرگذار است. محدودیت در جریان‌های مالی، انتقال تکنولوژی و دانش فنی، فشار بر بودجۀ دولت، فشار بر محیط زیست برای تأمین کالاهای اساسی و موارد دیگر از جمله مسائلی است که در اثر تحریم موجب فشار بر محیط زیست و جلوگیری از روند توسعۀ پایدار در ایران شده است. پژوهش حاضر، از روش "تعادل عمومی محاسبه‌پذیر" استفاده کرده و به لحاظ هدف، کاربردی و توسعه‌ای و از حیث ماهیت مبتنی بر رویکرد توصیفی-تحلیلی است. مدل پژوهش با توجه به ویژگی‌های اقتصاد ایران و متناسب با هدف پژوهش بر پایه مدل استاندارد لافگرن طراحی و هشت سناریو بر مدل پژوهش اعمال شده است. با توجه به نتایج حاصل، اگر هدف دولت، "کاهش کسری بودجه به همراه کاهش فشار بر محیط زیست" باشد، بهترین گزینه، افزایش نرخ مالیات‌هاست. اگر هدف دولت "کاهش آلودگی به همراه افزایش رشد و توسعه اقتصادی" باشد ولی کسری بودجه را مدنظر نداشته باشد، افزایش مشوق "تحقیق و توسعه" توصیه میشود. اگر چنانچه هدف دولت "رشد و توسعه در بلندمدت و افزایش قدرت رقابت در جامعه تجاری، به منظور مقاومت بیشتر در برابر تحریم" باشد سناریو افزایش کارایی تحقیق و توسعه در کل اقتصاد توصیه میشود. نتایج حاصل، حاکی از آن است که، تقویت بخش تحقیق و توسعه در بخشهای مختلف اقتصادی به میزان قابل توجه‌ای دارای اهمیت خواهد بود
علیرضا تقی پور؛ محمد مهدی حاجیان؛ گرشاسب خزاینی؛ جواد کاشانی؛ عاطفه تکلیف
چکیده
با توجه به فرسودگی فزاینده تأسیسات و واحدهای بهره‌برداری در صنعت نفت ایران و ضرورت بازسازی و به‌روزرسانی آنها، همچنین افزایش هزینه‌های بهره‌برداری و محدودیت منابع داخلی وزارت نفت، نیاز به سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی در این حوزه به‌طور فزاینده‌ای احساس میشود. در این راستا، بهره‌گیری از قراردادهای بهسازی، بهره‌برداری ...
بیشتر
با توجه به فرسودگی فزاینده تأسیسات و واحدهای بهره‌برداری در صنعت نفت ایران و ضرورت بازسازی و به‌روزرسانی آنها، همچنین افزایش هزینه‌های بهره‌برداری و محدودیت منابع داخلی وزارت نفت، نیاز به سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی در این حوزه به‌طور فزاینده‌ای احساس میشود. در این راستا، بهره‌گیری از قراردادهای بهسازی، بهره‌برداری و انتقال (ROT) به‌عنوان یکی از الگوهای مشارکت عمومی-خصوصی می‌تواند به‌عنوان راهکاری مؤثر برای مواجهه با چالش‌های موجود مطرح گردد.این مطالعه با هدف تحلیل چالش‌ها و مزایای به‌کارگیری این الگو در صنعت نفت ایران طراحی شده است. تحقیق حاضر بر مبنای روش کیفی و موردکاوی انجام شده و داده‌ها از طریق بررسی مستندات و مصاحبه‌های عمیق گردآوری شده‌اند. نتایج حاصل نشان میدهد که نگرش به الگوی ROT در ایران با کشورهای دیگر تفاوت‌های قابل توجهی دارد. با وجود موانع متعدد، تجربیات محدود از مدل BOT نشان‌دهنده پتانسیل بالقوه استفاده از الگوهای مشارکت عمومی-خصوصی در آینده است. همچنین، امکان به‌کارگیری گسترده الگوی ROT در صنعت نفت، به‌ویژه در پروژه‌های شرکت ملی نفت ایران، با توجه به مزایای آن نسبت به مدل‌های متعارف وجود دارد. با توجه به سرمایه‌بری کمتر این نوع پروژه‌ها نسبت به قراردادهای بی‌او‌تی و همچنین ریسک کمتر آنها از جنبه‌هایی نظیر مالکیت محصول، شاخص‌های مهندسی و تخصیص زمین، این قراردادها می‌توانند بیشتر از پروژه‌های بی‌او‌تی یا سایر اشکال قراردادی متعارف مانند طرح و ساخت در صنعت نفت کشور مورد استفاده قرار گیرند.
)
