سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
عزت اله طیبی؛ تیمور محمدی؛ مرتضی خورسندی؛ عبدالرسول قاسمی؛ محمد صیادی
چکیده
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ...
بیشتر
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ها می توان علاوه بر تاثیرگذاری محدود این صندوق بر روی متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، به نحوه تخصیص منابع آن نیز ایراداتی را وارد دانست. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، طراحی یک مدل تعادل عمومی تصادفی پویا برای ارزیابی تأثیر تخصیص منابع صندوق توسعه ملی بر متغیرهای اقتصاد کلان با رویکرد تخمین بیزین با استفاده از داده‌های فصلی دوره 1400-1390 است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی نشان می‌دهد، در صورتی که صندوق توسعه ملی بخشی از منابع خود را صرف سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم نماید، اگرچه در ابتدای دوره (حدودا یکسال) آثار آن همانند قبل است اما پس از آن سطح تولید، سرمایه و سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. همچنین نتایج حاصل از روش حداقل واریانس پورتفولیو نشان می‌دهد که از میان روش‌های موجود، خرید سهام شرکت های بازار سرمایه به صورت مستقیم و یا از طریق شرکت در افزایش سرمایه با روش سلب حق تقدم، سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و همچنین سرمایه گذاری در بخش واقعی اقتصاد از جمله خرید املاک و مستغلات می‌تواند در یک سطح معین از ریسک، بازدهی بالاتری را نسبت به روش فعلی (تسهیلات به بنگاه‌ها) برای صندوق به همراه داشته باشد.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
مجید آقایی
چکیده
در پژوهش حاضر کوشش می شود تا تاثیرگذاری توسعه مالی بر توسعه تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر در دو گروه مختلف از کشورهای برخوردار از منابع طبیعی با درجه متفاوت توسعه یافتگی سیستم مالی آنها( ۲۰ کشور توسعه یافته برخوردار از رانت منابع طبیعی با سیستم مالی توسعه یافته و کمتر توسعه یافته و ۲۵ کشور در حال توسعه برخوردار از رانت منابع طبیعی ...
بیشتر
در پژوهش حاضر کوشش می شود تا تاثیرگذاری توسعه مالی بر توسعه تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر در دو گروه مختلف از کشورهای برخوردار از منابع طبیعی با درجه متفاوت توسعه یافتگی سیستم مالی آنها( ۲۰ کشور توسعه یافته برخوردار از رانت منابع طبیعی با سیستم مالی توسعه یافته و کمتر توسعه یافته و ۲۵ کشور در حال توسعه برخوردار از رانت منابع طبیعی با سیستم مالی توسعه یافته و کمتر توسعه یافته)، مورد بررسی قرار گیرد. بررسی و آزمون تجربی رابطه مذکور و عوامل موثر بر آن با استفاده از تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته(GMM) دو مرحله ای آرلانو و باند و بلوندل و باند طی دوره زمانی 2000 تا 2021 انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده توسعه مالی در تمامی کشورهای مورد بررسی تاثیر مثبت بر توسعه تکنولوژی انرژی-های تجدیدپذیر داشته است و نقش توسعه مالی در توسعه انرژی های تجدیدپذیر غیر قابل انکار است. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، فروانی منابع طبیعی در کشورهای توسعه یافته برخوردار از منابع طبیعی نه تنها موجب کاهش ظرفیت نصب تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر نشده است، بلکه در کشورهای توسعه یافته برخوردار از منابع طبیعیبویژه کشورهای با بازارهای مالی توسعه‌یافته، موجب توسعه تکنولوژی های انرژی‌های تجدیدپذیر شده است. بنابراین هیچ شواهدی از تایید فرضیه نفرین منابع در این کشورها یافت نشد. در حالی که پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای در حال توسعه برخوردار از منابع طبیعی بویژه کشورهای با بازارهای مالی کمتر توسعه یافته طی دوره مورد بررسی قابل مشاهده است.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
موسی خوشکلام؛ زهرا مرادی
چکیده
انرژی همواره نهاده‌ای پرکاربرد در بخش تولید و مورد استفاده در توزیع و مصرف بسیاری از کالاها و خدمات است که بایستی مورد استفاده بهینه قرار گیرد. یکی از شاخص‌های نمایانگر استفاده بهینه از نهاده انرژی، شاخص شدت انرژی است. بدیهی است که هر چقدر شدت انرژی کمتر باشد به این معنی است که برای هر واحد تولید کالاها و خدمات، انرژی کمتری استفاده ...
بیشتر
انرژی همواره نهاده‌ای پرکاربرد در بخش تولید و مورد استفاده در توزیع و مصرف بسیاری از کالاها و خدمات است که بایستی مورد استفاده بهینه قرار گیرد. یکی از شاخص‌های نمایانگر استفاده بهینه از نهاده انرژی، شاخص شدت انرژی است. بدیهی است که هر چقدر شدت انرژی کمتر باشد به این معنی است که برای هر واحد تولید کالاها و خدمات، انرژی کمتری استفاده شده است. عوامل متعددی را می‌توان نام برد که بر شدت انرژی اثرگذار هستند که نوآوری یکی از کلیدی‌ترین آنها است. از اینرو هدف مقاله حاضر عبارت از بررسی تاثیرگذاری عوامل متعدد بر شدت انرژی در کشورهای منتخب منطقه منا طی دوره 2020-2010 با تاکید بر نوآوری و دو زیرشاخص آن است. برای دستیابی به هدف تحقیق از الگوی داده‌های تابلویی (پنل دیتا) برای 13 کشور منتخب منا و روش برآورد GMM استفاده شده است. یافته‌های برآورد مدل‌های سه‌گانه تحقیق نشان می‌دهند که تاثیر متغیرهای کنترل شامل "مخارج مصرف نهایی دولت"، "قیمت انرژی" و "درجه باز بودن تجاری" بر شدت انرژی منفی و معنی‌دار است. یافته‌های برآورد مدل اول حاکی از تاثیر منفی و معنی‌دار شاخص کلی نوآوری بر شدت انرژی بوده و نتایج برآورد مدل‌های دوم و سوم نیز به ترتیب بیانگر تاثیر منفی و معنی‌دار زیرشاخص‌های نوآوری (فناوری اطلاعات و ارتباطات و دسترسی مالی) بر شدت انرژی کشورهای منتخب در دوره مورد بررسی است.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
حمید آماده؛ محمد حسنی
چکیده
روند فزاینده مصرف گاز طبیعی گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ در فصول سرد سال را با مشکل مواجه کرده و این صنایع را مجبور به استفاده از سوخت‌های آلاینده می کند که یکی از پیامدهای آن آلودگی هوای کلانشهرها است. به دلیل بی کشش بودن تقاضای گاز طبیعی سیاست‌های دستوری نمی تواند از روند افزایشی مصرف جلوگیری کند، بر این اساس برای مدیریت ...
بیشتر
روند فزاینده مصرف گاز طبیعی گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ در فصول سرد سال را با مشکل مواجه کرده و این صنایع را مجبور به استفاده از سوخت‌های آلاینده می کند که یکی از پیامدهای آن آلودگی هوای کلانشهرها است. به دلیل بی کشش بودن تقاضای گاز طبیعی سیاست‌های دستوری نمی تواند از روند افزایشی مصرف جلوگیری کند، بر این اساس برای مدیریت مصرف استفاده از سیاست های تشویقی و انگیزشی ضروری است. اخیرا در کشورهای توسعه یافته، ابزارهای تنظیمی مبتنی بر مبادله گواهی ها مانند گواهی‌های قابل مبادله صرفه‌جویی مبتنی بر بازار توسعه قابل توجهی یافته اند و نتایج مثبتی نیز داشته اند. با توجه به اهمیت موضوع مدیریت مصرف گاز و با هدف ایجاد سازوکار گواهی‌های قابل مبادله گاز طبیعی، در این پژوهش تلاش شد براساس تجربیات کشورهای پیشرو در زمینه مبادله گواهی‌های صرفه جویی و اجماع نظر نخبگان سازوکاری برای مبادله گواهی های صرفه جوئی مصرف گاز طبیعی ارائه گردد. نتایج تحلیل دلفی نشان داد سازوکار صدور و مبادله گواهی-های صرفه‌جویی گاز طبیعی امکان پذیر است و این سازوکار موجب می‌شود خانوارها و واحدهای تجاری انگیزه صرفه‌جویی در مصرف گاز طبیعی بیابند. همچنین نیروگاه‌های برق و سایر صنایع بزرگ می توانند با حضور در بازار ایجاد شده و خرید گواهی-های در دست خانوارها، بخشی از گاز طبیعی مورد نیاز خود در فصل زمستان را تامین کنند و از این طریق امکان دسترسی به سوخت پاک در فصول سرد سال برای آنها فراهم شود.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
پریسا مهاجری؛ رضا طالبلو؛ سمانه رنج خواه زنوزقی
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری با پارامترهای متغیر در طول زمان (TVP-VAR)، به بررسی سرریز نوسانات و ریسک در بین بازار سهام 13 کشور عضو اوپک و اوپک پلاس، طلا، نفت برنت، نفت اوپک و شاخص دلار می‌پردازد. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش به صورت روزانه و طی بازه 1 مارس 2014 تا 1 مارس 2023 جمع‌‌آوری شده‌است. یافته‌های مقاله ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری با پارامترهای متغیر در طول زمان (TVP-VAR)، به بررسی سرریز نوسانات و ریسک در بین بازار سهام 13 کشور عضو اوپک و اوپک پلاس، طلا، نفت برنت، نفت اوپک و شاخص دلار می‌پردازد. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش به صورت روزانه و طی بازه 1 مارس 2014 تا 1 مارس 2023 جمع‌‌آوری شده‌است. یافته‌های مقاله حاکی از آن است که نخست، متوسط ریسک سیستمی در شبکه متغیرهای مورد بررسی در سال‌های بعد از شیوع ویروس کرونا افزایش یافته‌است. دوم، در بین کشورهای مورد بررسی، بازار سهام عربستان سعودی، کویت، امارات، روسیه، مالزی و نیجریه انتقال‌دهندگان تلاطمات به شبکه و بازار سهام بحرین، قزاقستان، ونزوئلا، عمان، ایران، عراق و مکزیک، دریافت‌کنندگان نوسانات هستند. سوم، عمده نوسانات بازده بازار سهام ایران ریشه در شوک‌های منحصر به ایران دارد و شوک‌های متغیرهایی نظیر قیمت نفت اوپک و بازار سهام بحرین، عراق و کویت بیشترین نقش را در توضیح‌دهندگی نوسانات بازار سهام ایران داشته‌اند. چهارم، حدود 60 درصد از نوسانات بازده طلا و شاخص دلار، ریشه در ریسک‌های منحصربه فرد این دارایی‌ها دارد. پنجم، نوسانات بازار سهام عربستان در مقایسه با سایر کشورهای عضو اوپک پلاس، نقش بیشتری در تلاطمات بازارهای جهانی نفت، طلا و دلار ایفا می‌کند.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
پریسا مهاجری؛ رضا طالبلو
چکیده
احتمال معاملات آگاهانه (PIN)، یکی از معیارهای مهم ریزساختار بازار است که عموماً برای سنجش سطح عدم تقارن اطلاعات استفاده می‌شود. برآورد PIN به دلیل راه‌حل‌های مرزی، حداکثر محلی و استثناهای نقطه اعشار (FPE) می‌تواند مشکل‌ساز باشد. همچنین حاکم بودن فرض وجود فقط یک لایه اطلاعاتی در هر روز معاملاتی در PIN، با شواهد تجربی دنیای واقعی ناسازگار ...
بیشتر
احتمال معاملات آگاهانه (PIN)، یکی از معیارهای مهم ریزساختار بازار است که عموماً برای سنجش سطح عدم تقارن اطلاعات استفاده می‌شود. برآورد PIN به دلیل راه‌حل‌های مرزی، حداکثر محلی و استثناهای نقطه اعشار (FPE) می‌تواند مشکل‌ساز باشد. همچنین حاکم بودن فرض وجود فقط یک لایه اطلاعاتی در هر روز معاملاتی در PIN، با شواهد تجربی دنیای واقعی ناسازگار بوده و آن را در معرض اریب کم‌برآوردی قابل ملاحظه‌ای قرار می‌دهد. در مقاله حاضر با استفاده از مدل احتمال چندلایه معاملات آگاهانه (MPIN) که توسط قاچم و ارسان (2023) ارائه شده است، عدم تقارن اطلاعات برای 55 شرکت بورسی فعال در حوزه انرژی طی دوره 1Q:1396 تا 1Q:1402 برآورد شده است. یافته‌های مقاله حاضر حاکی از آن است که اولاً برای 67/2 درصد از 1200 مشاهده سهام/فصل، فرض وجود یک لایه اطلاعاتی برقرار است که دلالت بر ضرورت به‌کارگیری MPIN برای برآورد عدم تقارن اطلاعات دارد. ثانیاً به‌کارگیری PIN نه تنها با اریب کم‌برآوردی روبروست بلکه تصویر نادرستی از رتبه‌بندی شرکت‌ها از منظر عدم تقارن اطلاعات به دست می‌دهد. ثالثاً صنعت انرژی کشور به‌طور متوسط با عدم تقارن اطلاعات 4/34 درصدی روبروست و برآوردها نشان می‌دهد که وجود اطلاعات خصوصی در تابستان 1399 به اوج خود رسیده و بیش از 49 درصد بوده است. رابعاً نماد «بپیوند» از زیربخش برق، گاز و بخار و نماد «شپنا» از زیربخش «پالایشگاه» با عدم تقارن اطلاعات 75/64 و 9/18 درصدی به ترتیب در جایگاه بالاترین و کمترین عدم تقارن اطلاعات قرار می‌گیرند.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
سیدمحسن عظیمی دخت
چکیده
نفرین منابع طبیعی همواره مورد توجه محققین اقتصادی بوده است. موضوعات این پژوهش ها، حول محورهایی از قبیل تأثیر بر رشد، بهره وری و انگیزه‌های تولید است. اما آن چه کمت ر مورد توجه قرارگرفته است تأثیرات جانبی وفور منابع بر شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است .این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی انجام شده است. بررسی ارتباط بین گستردگی ...
بیشتر
نفرین منابع طبیعی همواره مورد توجه محققین اقتصادی بوده است. موضوعات این پژوهش ها، حول محورهایی از قبیل تأثیر بر رشد، بهره وری و انگیزه‌های تولید است. اما آن چه کمت ر مورد توجه قرارگرفته است تأثیرات جانبی وفور منابع بر شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است .این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی انجام شده است. بررسی ارتباط بین گستردگی فساد اقتصادی و وفور منابع طبیعی را بررسی نموده است. برای انجام این تحقیق از آمار مربوط به کشورهای منتخب در حال توسعه در دوره زمانی 2000- 2021 استفاده شده است. اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش شاخص‌های ادراک فساد، صادرات سوخت کشورها و آزادی اقتصادی در دوره زمانی تحقیق بوده که توسط سازمان ملل، سازمان بین‌المللی شفافیت و بنیاد هریتیج منتشر شده است. با استفاده ازروش رگرسیون چند متغیره پنل دیتایی با اثرات تصادفی برای تخمین پارامترهای مدل بدین نتایج رسیده شده است که ارتباط منفی و معنا داری بین شاخص ادراک فساد و شاخص صادرات سوخت کشورهای متخب وجود دارد به‌طوری‌که در فاصله اطمینان 95 درصدی، ضریب برآوردی متغیر مستقل منفی 01/0 است. برای آزادی اقتصادی 07/0 است که مطابق با نتایج سایر تحقیقات در این زمینه است. لذا می‌توان بیان نمود که وفور منابع طبیعی با گستردگی فساد اقتصادی رابطه‌ای مستقیم دارد.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
زریر نگین تاجی؛ حجت ایزدخواستی
چکیده
امروز درخصوص تأثیرات بلندمدت تجارت بین‌الملل بر اقتصاد کشورها از زاویه و نگاه محیط زیست، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. یک دیدگاه ادعا دارد که کشورها برای گسترش تجارت آزاد، اقدام به مقررات‌زدایی در کشور خود می‌کنند، که این موجب کاهش استانداردهای زیست‌محیطی آنها و در نهایت، افت زیست‌محیطی بین‌المللی می‌شود. دیدگاه دیگر، معتقد ...
بیشتر
امروز درخصوص تأثیرات بلندمدت تجارت بین‌الملل بر اقتصاد کشورها از زاویه و نگاه محیط زیست، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. یک دیدگاه ادعا دارد که کشورها برای گسترش تجارت آزاد، اقدام به مقررات‌زدایی در کشور خود می‌کنند، که این موجب کاهش استانداردهای زیست‌محیطی آنها و در نهایت، افت زیست‌محیطی بین‌المللی می‌شود. دیدگاه دیگر، معتقد است که تجارت آزاد از طریق تخصیص بهینه منابع، به کشورها اجازه می‌دهد در تولید کالا و خدماتی که در آنها دارای مزیت نسبی هستند، تخصص‌یافته و از این رو، شدت انرژی را بهبود می‌دهند. هدف این مطالعه بررسی اثر تجارت بین‌الملل و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربن در کشورهای گروه دی ـ هشت با رویکرد داده‌های پانل می‌باشد. در این مطالعه از داده سال‌های 1993 تا 2018 بانک جهانی استفاده شده است. نتایج حاصل شده نشان می‌هد که ضریب مربوط به متغیر تولید ناخالص داخلی مثبت و برای توان دوم آن، منفی به دست آمده است که فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس در کشورهای مورد مطالعه تأیید می‌شود. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر انتشار دی‌اکسیدکربن اثر معنی‌داری ندارد. همچنین، نتایج نشان می‌دهد که صادرات و واردات کالاها و خدمات اثر مثبت و معنی‌داری بر انتشار دی‌اکسیدکربن داشته‌اند. شدت انرژی و نسبت جمعیت شهرنشینی نیز تأثیری مثبت و معنی‌دار بر انتشار دی‌اکسیدکربن داشته‌اند.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
مرتضی تهامی پور زرندی؛ سید امین عظیمی
چکیده
توجه به منابع و مصارف آب در بخش صنایع ایران به دلیل وجود تنش‌های شدید در منابع آب کشور حائز اهمیت است. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه ارزیابی تجارت آب مجازی در بخش صنعت نفت ایران می‌باشد. برای این امر رهیافت فنی ـ پایه برای اندازه‌گیری آب مجازی مورد استفاده قرار گرفته است و تقاضای آب ویژه و تجارت آب مجازی بخش نفت ایران طی سال‌های ...
بیشتر
توجه به منابع و مصارف آب در بخش صنایع ایران به دلیل وجود تنش‌های شدید در منابع آب کشور حائز اهمیت است. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه ارزیابی تجارت آب مجازی در بخش صنعت نفت ایران می‌باشد. برای این امر رهیافت فنی ـ پایه برای اندازه‌گیری آب مجازی مورد استفاده قرار گرفته است و تقاضای آب ویژه و تجارت آب مجازی بخش نفت ایران طی سال‌های 1357تا 1398 محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد به دلیل حجم بالای صادرات نفت، ایران صادرکننده خالص آب مجازی است. مقدار آب مصرفشده در صنعت نفت و فرآیند استخراج و تولید نفت خام در سال‌های مورد بررسی به طور متوسط برابر با 594 میلیون متر مکعب در سال و مقدار آب مجازی که در پی صادرات نفت خام در این سالها از کشور خارج شده است به طور میانگین سالانه 356 میلیون متر مکعب می‌باشد. همچنین ارزش صادراتی آب مجازی در بخش نفت به ازای هر متر مکعب ارزشی برابر با 1838 هزار ریال دارد. لذا برای مدیریت منابع آبی کشور و بحرانهای پیشرو در این بخش، می‌توان با اصلاح فرآیندهای تولید و بروزرسانی تجهیزات، تأسیسات و روش‌های مورد استفاده، بهرهوری آب را بسیار بالا برد تا مصرف آب به صورت بهینه در این بخش صورت گیرد.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
دانیال فربد؛ محمدعلی فلاحی؛ نرگس صالح نیا
چکیده
امروزه ریسک‌های متعددی ازجمله ریسک‌های اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید می‌کند. کشورها در مقابل تلاش می‌کنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان می‌دهد که بیشتر کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه و به‌خصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) ...
بیشتر
امروزه ریسک‌های متعددی ازجمله ریسک‌های اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید می‌کند. کشورها در مقابل تلاش می‌کنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان می‌دهد که بیشتر کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه و به‌خصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) هستند به علت وابستگی بالا به درآمدهای نفتی، شدیداً تحت تأثیر این شوک‌های داخلی و خارجی (نفرین منابع) قرار گرفتهاند؛ اما در مقابل کشورهای توسعه‌یافته با به‌کارگیری سیاست‌های مناسب آسیب کمتری را متحمل شدهاند. هدف این پژوهش ساخت و معرفی شاخص ترکیبی آسیب‌پذیری نفرین منابع و سپس بررسی تأثیر هریک از ریسک‌های اقتصادی، مالی و سیاسی بر شاخص آسیب‌پذیری نفرین منابع است. لذا با استفاده از جدیدترین داده‌های موجود، رویکرد اقتصادسنجی داده‌های تابلویی برای 14 کشورهای منتخب منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی سال‌های 2005 الی 2018 انجام شد. آنچه در نتایج برآورد مشاهده شد حاکی از وجود رابطة معکوس و معنی‌دار بین متغیرهای ریسکی بر متغیر وابسته (شاخص آسیب‌پذیری نفرین منابع) بوده که در جهت تأیید فرضیههای تحقیق است.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
جلال دهنوی؛ میرحسین موسوی؛ موسی خوشکلام خسروشاهی؛ لانا عیوضی
چکیده
رشد و بقای یک شرکت در پی اخذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مناسب و اصولی است. این در حالی است که یک شرکت همواره در یک محیط غیرقابل پیش‌بینی و تحت تأثیر شوک‌های مختلف به فعالیت خود ادامه می‌دهد. ازاین‌رو، هدف این مقاله بررسی ارتباط میان سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی فعال در صنعت نفت ایران و نااطمینانی ناشی از نوسانات عرضه و تقاضای جهانی ...
بیشتر
رشد و بقای یک شرکت در پی اخذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مناسب و اصولی است. این در حالی است که یک شرکت همواره در یک محیط غیرقابل پیش‌بینی و تحت تأثیر شوک‌های مختلف به فعالیت خود ادامه می‌دهد. ازاین‌رو، هدف این مقاله بررسی ارتباط میان سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی فعال در صنعت نفت ایران و نااطمینانی ناشی از نوسانات عرضه و تقاضای جهانی نفت و همچنین نوسانات ناشی از تقاضای جهانی محصولات طی دوره 1390 الی 1398 برای 32 شرکت بورسی فعال در حوزه نفتی در بورس اوراق بهادار ایران است. در این راستا ابتدا با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری با لحاط ناهمسانی واریانس شرطی خودرگرسیون تعمیم‌یافته ابتدا شوک‌های ساختاری بازار نفت استخراج‌شده سپس با استفاده از رویکرد گشتاورهای تعمیم‌یافته مدل سرمایه‌گذاری q توبین برآورده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که شوک ناشی از تقاضای جهانی، شوک ناشی از بازار سهام جهانی بر نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه شرکت تأثیر منفی و معنادار دارند. نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه شرکت از مقدار خودش با تأخیر یکساله اثر منفی می‌پذیرد که به لحاظ آماری هم معنی‌دار است. شوک ناشی از عرضه نفتو شوک ناشی از قیمت نفت بر نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه شرکت تأثیر مثبت و معنادار دارند. نسبت ارزش بازاری به ارزش جایگزینی دارایی‌های شرکت دارای تأثیر مثبت و معنی‌دار بر نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه دارد. بنابراین با توجه به اثرپذیری سرمایه‌گذاری شرکت‌های حوزه نفتی از متغیرهای جهانی مانند نوسانات قیمت جهانی شوک عرضه و تقاضای نفت، بیمه سهام سرمایه‌گذاران در مقابل نوسانات و شوک‌های ناگهانی پیشنهاد می‌شود.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
مجتبی رستمی؛ محمد نبی شهیکی تاش
چکیده
به دلیل نقش استراتژیک تلاطم و بی‌ثباتی قیمت‌های نفت خام و تأثیرات آن بر همه کشورهای جهان، روش‌های مختلف مدل‌سازی و پیش‌بینی در این مورد ضروری است. در دو دهه گذشته ادبیات گسترده‌ای در مورد رویکردهای مختلف برای مدل‌سازی تجربی تلاطم در بازار نفت خام پدید آمده است. در این پژوهش، مدل‌سازی تلاطم قیمت‌های نفت خام WTI که در بازار این کالای ...
بیشتر
به دلیل نقش استراتژیک تلاطم و بی‌ثباتی قیمت‌های نفت خام و تأثیرات آن بر همه کشورهای جهان، روش‌های مختلف مدل‌سازی و پیش‌بینی در این مورد ضروری است. در دو دهه گذشته ادبیات گسترده‌ای در مورد رویکردهای مختلف برای مدل‌سازی تجربی تلاطم در بازار نفت خام پدید آمده است. در این پژوهش، مدل‌سازی تلاطم قیمت‌های نفت خام WTI که در بازار این کالای استراتژیک یکی از مهم‌ترین انواع نفت خام است با شش مدل «تلاطم تصادفی» انعطاف‌پذیر بررسی شده است. سپس عملکرد تجربی این مدلها در مقایسه با یکدیگر با استفاده از روش‌های بیزی بررسی شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که افزودن پرش در معادله بازده و «اثر اهرمی به مدل تلاطم تصادفی» عملکرد آن را در مقایسه با سایر مدلها بسیار بهبود می‌بخشد. براساس یافته‌های این مدل، پایداری تلاطم در بازار WTI بسیار بالاست و به طور متوسط هر سال یک پرش در این بازار روی می‌دهد. با این حال، این مدل نشان می‌دهد که در سال 2020 دو پرش در بازده WTI در ماه‌های آوریل و مه روی داده است که رویدادی کم‌نظیر است. علاوه بر این همبستگی میان مؤلفه پرش در بازده و پرش در تلاطم (پرش همبسته مرتون) در داده‌های WTI تأیید نمی‌شود. همچنین، به دلیل اثر اهرمی منفی، شوک‌های منفی اثرات تلاطمی قویتری نسبت به شوک‌های مثبت در بازار نفت خام دارند.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
رضوان همتی؛ موسی خوشکلام
چکیده
تخریب محیط زیست یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که بررسی آن کمک شایانی به فهم میزان حمایت کشورهای جهان از بهبود کیفیت محیط زیست می‌کند، ردپای اکولوژیکی است. ردپای اکولوژیکی شاخصی است که نشان‌دهنده محدودیت‌های زیست‌محیطی و میزان تجاوز انسان‌ها از این محدودیت‌ها ...
بیشتر
تخریب محیط زیست یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که بررسی آن کمک شایانی به فهم میزان حمایت کشورهای جهان از بهبود کیفیت محیط زیست می‌کند، ردپای اکولوژیکی است. ردپای اکولوژیکی شاخصی است که نشان‌دهنده محدودیت‌های زیست‌محیطی و میزان تجاوز انسان‌ها از این محدودیت‌ها است. عوامل متعددی از قبیل مصرف انرژی و ... بر ردپای اکولوژیکی مؤثرند اما از یکسو با توجه به نقش مؤثر آزادی اقتصادی و حکمرانی در ردپای اکولوژیکی و از سوی دیگر با توجه به عدم بررسی تأثیر متقابل این دو متغیر بر ردپای اکولوژیکی در هیچکدام از مطالعات داخلی، هدف مقاله حاضر عبارت از بررسی تأثیر متقابل آزادی اقتصادی و حکمرانی بر ردپای اکولوژیکی کشورهای منتخب در حال توسعه طی دوره 2017-1971 بوده و از دو مدل اقتصادسنجی (مدل اول: تأثیر آزادی اقتصادی و حکمرانی به عنوان متغیرهای مستقل از هم بر ردپای اکولوژیکی و مدل دوم: تأثیر متقابل آزادی اقتصادی و حکمرانی بر ردپای اکولوژیکی) در قالب روش داده‌های پانل استفاده شده است. نتایج مدل اول حاکیست که تأثیر آزادی اقتصادی و حکمرانی بر ردپای اکولوژیکی کشورهای منتخب در حال توسعه به ترتیب مثبت (و معنی‌دار) و منفی (و معنی‌دار) است اما نتایج برآورد مدل دوم حاکیست که تأثیر متقابل آزادی اقتصادی و حکمرانی بر ردپای اکولوژیکی کشورهای منتخب در حال توسعه، منفی و معنی‌دار است.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
جواد خواجه تراب؛ شراره مجدزاده طباطبایی؛ سید نعمت الله موسوی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف شبیه‌سازی آثار اقتصادی و رفاهی تخصیص درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران انجام شده است. برای دستیابی به این هدف از رهیافت الگوی تعادل عمومی محاسبه‌پذیر بازگشتی، با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390، بهره گرفته شده است. در این میان تغییرات در شاخص تولید بخش‌های مختلف اقتصادی، تغییرات مصرف و سطح قیمت‌ها، در قالب ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف شبیه‌سازی آثار اقتصادی و رفاهی تخصیص درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران انجام شده است. برای دستیابی به این هدف از رهیافت الگوی تعادل عمومی محاسبه‌پذیر بازگشتی، با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390، بهره گرفته شده است. در این میان تغییرات در شاخص تولید بخش‌های مختلف اقتصادی، تغییرات مصرف و سطح قیمت‌ها، در قالب 4 سناریوی مختلف ذخیره درآمدهای نفتی در صندوق ذخایر ارزی و یا سرمایه‌گذاری برای دوره 1400-1390 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داده در سناریوی ذخیره 20 درصدی از درآمدهای نفتی در صندوق ارزی کشور، اگر ۳۰ درصد از منابع صندوق در بخش صنعت سرمایه‌گذاری شود به علت وجود ارتباطات قوی بین بخش صنعت و سایر بخشها از جمله بخش کشاورزی و خدمات، بیشترین رشد تولید و مصرف در این بخشها خواهد بود. به این ترتیب با سرمایه‌گذاری در بخش صنعت تمام بخش‌های اقتصادی از این موضوع منتفع شده و با افزایش تولید ضمن رشد تقاضای سرمایه‌گذاری، رفاه بیشتری نصیب مصرفکنندگان میگردد.
