• مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محمدصادق ادیبیان؛ علی امامی میبدی؛ هادی اسماعیل پور مقدم
چکیده
فساد اداری و ریسک سیاسی از عوامل مهم تأثیرگذار بر اقتصاد کشورهاست که میتواند جنبههای مختلفی از زندگی مردم را تحت تأثیر خود قرار دهد. از سوی دیگر، یکی از شاخصهای مهم اقتصادی که نشانگر نحوه و شدت مصرف انرژی است و به عبارتی میزان انرژیبری در هر کشور را نشان میدهد، شدت انرژی میباشد. شدت انرژی شاخص بسیار مهمی است که توسط آن میتوان ...
بیشتر
فساد اداری و ریسک سیاسی از عوامل مهم تأثیرگذار بر اقتصاد کشورهاست که میتواند جنبههای مختلفی از زندگی مردم را تحت تأثیر خود قرار دهد. از سوی دیگر، یکی از شاخصهای مهم اقتصادی که نشانگر نحوه و شدت مصرف انرژی است و به عبارتی میزان انرژیبری در هر کشور را نشان میدهد، شدت انرژی میباشد. شدت انرژی شاخص بسیار مهمی است که توسط آن میتوان به روند تغییر کارایی مصرف انرژی در سالهای مختلف پی برد. نظر به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر به بررسی اثر فساد اداری و ریسک سیاسی در کنار عوامل دیگر بر شدت انرژی کشورهای منتخب منطقۀ منا شامل ایران، بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی با استفاده از مدل دادههای تابلویی و برای سالهای 2003 تا 2019 پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که فساد اداری و ریسک سیاسی در کنار عواملی چون حکمرانی خوب، سرمایهگذاریهای خارجی و شاخص توسعه انسانی از اهمیت بهسزایی برخوردار است. از این رو ارتقای آموزش و آگاهی با کاهش فساد اداری و ریسک سیاسی میتواند اجرای بهتر برنامههای کارایی انرژی را به همراه داشته باشد.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سمیه اعظمی؛ پوریا محمدی
چکیده
تولید یکی از عوامل مؤثر بر مصرف انرژی و تغییرات آب و هوایی است. این مطالعه، در دو مرحله به بررسی تأثیر تولید ناخالص داخلی بر مصرف انرژی کشورهای اوپک میپردازد. در مرحله اول، براساس آزمون علیت پانل گرنجری رابطه علی بین تولید و مصرف انرژی بررسی شد که نتایج حاکی از رابطه علی یکطرفه از تولید به مصرف انرژی است. در مرحله دوم، با استفاده از ...
بیشتر
تولید یکی از عوامل مؤثر بر مصرف انرژی و تغییرات آب و هوایی است. این مطالعه، در دو مرحله به بررسی تأثیر تولید ناخالص داخلی بر مصرف انرژی کشورهای اوپک میپردازد. در مرحله اول، براساس آزمون علیت پانل گرنجری رابطه علی بین تولید و مصرف انرژی بررسی شد که نتایج حاکی از رابطه علی یکطرفه از تولید به مصرف انرژی است. در مرحله دوم، با استفاده از مدل رگرسیون «پانل پویای آستانهای» تأثیر تولید بر مصرف انرژی با در نظر گرفتن شدت انرژی (معیاری از کارایی انرژی) به عنوان متغیر آستانهای برآورد شد. نتایج نشان داد در مقادیر بالاتر از سطح آستانهای شدت انرژی (27/7) تولید مصرف انرژی را به طور معنیداری افزایش میدهد، در حالی که در مقادیر پایینتر از این سطح، تولید تأثیر مثبت و بیمعنی بر مصرف انرژی دارد. بدون در نظر گرفتن متغیرهای کنترلی، در مقادیر بالاتر از سطح آستانهای شدت انرژی (91/6) تولید مصرف انرژی را به طور معنیداری افزایش میدهد، در حالی که در مقادیر پایینتر از این سطح، تولید تأثیر منفی و بیمعنی بر مصرف انرژی دارد. در سیاستگزاری انرژی و محیط زیست توجه به شدت انرژی میتواند منجر به حصول رشد اقتصادی پایدار شود. همچنین نتایج این مطالعه با فرضیه زیستمحیطی کوزنتس مرتبط است، در سطوح پایین شدت انرژی افزایش تولید الزاماً منجر به آسیبهای زیستمحیطی نمیگردد.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزههای فوقالذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
مرتضی تهامی پور زرندی؛ سید امین عظیمی
چکیده
توجه به منابع و مصارف آب در بخش صنایع ایران به دلیل وجود تنشهای شدید در منابع آب کشور حائز اهمیت است. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه ارزیابی تجارت آب مجازی در بخش صنعت نفت ایران میباشد. برای این امر رهیافت فنی ـ پایه برای اندازهگیری آب مجازی مورد استفاده قرار گرفته است و تقاضای آب ویژه و تجارت آب مجازی بخش نفت ایران طی سالهای ...
بیشتر
توجه به منابع و مصارف آب در بخش صنایع ایران به دلیل وجود تنشهای شدید در منابع آب کشور حائز اهمیت است. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه ارزیابی تجارت آب مجازی در بخش صنعت نفت ایران میباشد. برای این امر رهیافت فنی ـ پایه برای اندازهگیری آب مجازی مورد استفاده قرار گرفته است و تقاضای آب ویژه و تجارت آب مجازی بخش نفت ایران طی سالهای 1357تا 1398 محاسبه شده است. نتایج نشان میدهد به دلیل حجم بالای صادرات نفت، ایران صادرکننده خالص آب مجازی است. مقدار آب مصرفشده در صنعت نفت و فرآیند استخراج و تولید نفت خام در سالهای مورد بررسی به طور متوسط برابر با 594 میلیون متر مکعب در سال و مقدار آب مجازی که در پی صادرات نفت خام در این سالها از کشور خارج شده است به طور میانگین سالانه 356 میلیون متر مکعب میباشد. همچنین ارزش صادراتی آب مجازی در بخش نفت به ازای هر متر مکعب ارزشی برابر با 1838 هزار ریال دارد. لذا برای مدیریت منابع آبی کشور و بحرانهای پیشرو در این بخش، میتوان با اصلاح فرآیندهای تولید و بروزرسانی تجهیزات، تأسیسات و روشهای مورد استفاده، بهرهوری آب را بسیار بالا برد تا مصرف آب به صورت بهینه در این بخش صورت گیرد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
خالد الجمعه؛ تیمور محمدی؛ عاطفه تکلیف؛ تورج دهقانی
چکیده
در این مطالعه برآوردِ مسیر بهینه تولید از میدان نفتی یادآوران و عملیات حفاری آن که بهدلیل مجاورت با کشور عراق از اهمیت ویژهای برخوردار است، با استفاده از دادههای واقعی میدان و بهوسیله الگوریتم SQP توسط نرمافزار متلب بررسی شدهاست. ابتدا تابع هدف، قیود هر مدل قراردادی، و هزینه تعریف شده و بر پایه دادههای میدان بیان شدهاند. ...
بیشتر
در این مطالعه برآوردِ مسیر بهینه تولید از میدان نفتی یادآوران و عملیات حفاری آن که بهدلیل مجاورت با کشور عراق از اهمیت ویژهای برخوردار است، با استفاده از دادههای واقعی میدان و بهوسیله الگوریتم SQP توسط نرمافزار متلب بررسی شدهاست. ابتدا تابع هدف، قیود هر مدل قراردادی، و هزینه تعریف شده و بر پایه دادههای میدان بیان شدهاند. برای تابع هدف، قیمت نفت بر اساس سناریوی قیمتی مرجع و با تکیه بر پیشبینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) تعین شدهاست. تابع هزینه نیز بر اساس مدل کائو و همکاران (2009) تعریف شده با استناد به دادههای میدان و نیز اطلاعات تاریخی میدان (دوره توسعه فاز یک) با هدف کاربستِ آن برای میدان یادآوران تعدیل شده است. در نهایت مدلهای قراردادی تصریحشده بهوسیله الگوریتم SQP توسط نرمافزار متلب حل گردید. نتایج مطالعه نشان میدهد که کارآمدترین قراردادهای نفتی قراردادهای نفتی ایران با کف هزینه سرمایهای کم و بدون هیچ محدودیت تعداد چاههای حفرشده است. در این پژوهش اثبات گردید که قرارداد بیع متقابل با سقف هزینه سرمایهای غیر مناسب با ضریب بازیافت میدان کمترین کارآمدی را ثبت کرده است. همچنین اضافهنمودنِ قید تعداد چاههای حفرشده بیش از حد مناسب به کارآمدی قرارداد نفتی ایران لطمه میزند. تعیین کف هزینه سرمایهای بالا نیز باعث میشود که کارآمدی قراداد نفتی ایران کاهش یابد. بههرحال قرارداد نفتی ایران میتواند جایگزین مناسبی برای قرارداد بیع متقابل باشد.
• سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزههای فوقالذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
مجتبی رستمی؛ علیرضا نجارپور
چکیده
قیمت نفت خام یکی از مهمترین شاخصهای اقتصاد است که سیاستگذاران، تولیدکنندگان، مصرفکنندگان و مشارکتکنندگان در بازار انرژی رفتار آن را رصد میکنند. قیمت نفت مسیر و رفتار خود را با توجه به شرایط اقتصادی تغییر میدهد و به همین دلیل بسیار متلاطم است. دانش پژوهندگان، سیاستگذاران و مشارکتکنندگان از میزان اثرگذاری بحرانها ...
بیشتر
قیمت نفت خام یکی از مهمترین شاخصهای اقتصاد است که سیاستگذاران، تولیدکنندگان، مصرفکنندگان و مشارکتکنندگان در بازار انرژی رفتار آن را رصد میکنند. قیمت نفت مسیر و رفتار خود را با توجه به شرایط اقتصادی تغییر میدهد و به همین دلیل بسیار متلاطم است. دانش پژوهندگان، سیاستگذاران و مشارکتکنندگان از میزان اثرگذاری بحرانها بر بازار نفت کنترل پیامدهای منفی آن را به شیوه بهتری فراهم میکند. بررسیها نشان میدهد که درنتیجه بحرانهای مختلف پایداری تلاطمی بازار نفت بسیار بالاست. بنابراین بررسی فرضیه وجود ریشه واحد در شوکهای تلاطمی این بازار منطقی است. در پژوهش حاضر ماندگاری بلندمدت شوکهای تلاطمی ناشی از بحران همهگیری کووید-19 در بازار نفت برنت و WTI که دو معیار تعیین قیمتهای جهانی نفت هستند با استفاده از آزمون پیشنهادی توسط لی و یو (2010) بررسی میشود. نتایج این پژوهش نشاندهنده وجود ریشه واحد در تلاطم بازار نفت است. بنابراین بازار نفت و فضای اقتصادی به شکل طولانیمدت درگیر اثرات این بحران است. این موضوع میتواند اثرات چشمگیری بر درآمدهای کشورهای صادرکننده و سرمایهگذاران در حوزه نفت خام داشته باشد. به این ترتیب بازیگران این بازار و دولتها باید با دقت بیشتری پیامدهای این بحران را ارزیابی کنند.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزههای فوقالذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
دانیال فربد؛ محمدعلی فلاحی؛ نرگس صالح نیا
چکیده
امروزه ریسکهای متعددی ازجمله ریسکهای اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید میکند. کشورها در مقابل تلاش میکنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان میدهد که بیشتر کشورهای توسعهنیافته و در حال توسعه و بهخصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) ...
بیشتر
امروزه ریسکهای متعددی ازجمله ریسکهای اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید میکند. کشورها در مقابل تلاش میکنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان میدهد که بیشتر کشورهای توسعهنیافته و در حال توسعه و بهخصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) هستند به علت وابستگی بالا به درآمدهای نفتی، شدیداً تحت تأثیر این شوکهای داخلی و خارجی (نفرین منابع) قرار گرفتهاند؛ اما در مقابل کشورهای توسعهیافته با بهکارگیری سیاستهای مناسب آسیب کمتری را متحمل شدهاند. هدف این پژوهش ساخت و معرفی شاخص ترکیبی آسیبپذیری نفرین منابع و سپس بررسی تأثیر هریک از ریسکهای اقتصادی، مالی و سیاسی بر شاخص آسیبپذیری نفرین منابع است. لذا با استفاده از جدیدترین دادههای موجود، رویکرد اقتصادسنجی دادههای تابلویی برای 14 کشورهای منتخب منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی سالهای 2005 الی 2018 انجام شد. آنچه در نتایج برآورد مشاهده شد حاکی از وجود رابطة معکوس و معنیدار بین متغیرهای ریسکی بر متغیر وابسته (شاخص آسیبپذیری نفرین منابع) بوده که در جهت تأیید فرضیههای تحقیق است.