مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محمد صادق ادیبیان؛ تقی ابراهیمی سالاری؛ هادی اسماعیل پور مقدم
چکیده
عدم قطعیتها بخش جدایی ناپذیر اقتصاد هستند و تأثیرات اثبات شده‌ای بر ارکان گوناگون اقتصادی دارند. قیمت نفت علاوه بر آنکه به عنوان یک عامل کلیدی در بخش تولید محسوب میشود، نشاندهنده درآمدهای نفتی اقتصاد ایران است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عدم قطعیت سیاست اقتصادی و عدم قطعیت ژئوپلیتیک با منشأ جهانی، چین، ایالات متحده و ...
بیشتر
عدم قطعیتها بخش جدایی ناپذیر اقتصاد هستند و تأثیرات اثبات شده‌ای بر ارکان گوناگون اقتصادی دارند. قیمت نفت علاوه بر آنکه به عنوان یک عامل کلیدی در بخش تولید محسوب میشود، نشاندهنده درآمدهای نفتی اقتصاد ایران است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عدم قطعیت سیاست اقتصادی و عدم قطعیت ژئوپلیتیک با منشأ جهانی، چین، ایالات متحده و روسیه بر قیمت نفت خام ایران است. به این منظور از مدل افزایشی تعمیم یافته (گام) و بر اساس دادههای ماهیانه سال‌های 1997 الی 2022 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد عدم قطعیت سیاست اقتصادی با منشأ جهانی، کشور چین و کشور روسیه تأثیر معنادار و غیرخطی بر قیمت نفت خام ایران دارد. همچنین عدم قطعیت ژئوپلیتیکی با منشاء جهانی، چین و روسیه تأثیر مستقیم و غیر خطی بر قیمت نفت خام ایران دارد در حالی که تأثیر عدم قطعیت ژئوپلیتیکی با منشأ ایالات متحده، تأثیر خطی و معکوس است. همچنین تأثیر عدم قطعیتهای همراه با منشأ یکسان، نشان میدهد عدم قطعیتهای همزمان با منشأ جهانی، روسیه و ایالات متحده، دارای تأثیرگذاری معنادار و غیرخطی هستند. این نتیجه نشان دهنده ضرورت استفاده از مدلهای نوین با امکان بررسی توأمان متغیرهاست. نتایج میتواند برای فعالان بازار نفت در بازار مالی و همچنین سیاست‌مداران مورد استفاده قرار بگیرد.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
مجید آقایی
چکیده
نقش سیستم مالی جهت تأمین نیاز سرمایه‌گذاری کلان برای توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر جهت کاهش گازهای گلخانه‌ای و امنیت انرژی بسیار با اهمیت است. رابطه بین توسعه مالی و توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر تحت تأثیر ویژگی‌های مختلف و ساختار اقتصادی کشورها قرار دارد. تأثیر فراوانی منابع طبیعی بر رابطه بین توسعه مالی و توسعه ...
بیشتر
نقش سیستم مالی جهت تأمین نیاز سرمایه‌گذاری کلان برای توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر جهت کاهش گازهای گلخانه‌ای و امنیت انرژی بسیار با اهمیت است. رابطه بین توسعه مالی و توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر تحت تأثیر ویژگی‌های مختلف و ساختار اقتصادی کشورها قرار دارد. تأثیر فراوانی منابع طبیعی بر رابطه بین توسعه مالی و توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر بر اساس میزان توسعه یافتگی سیستم مالی کشورها میتواند متفاوت باشد. در پژوهش حاضر، تأثیرگذاری توسعه مالی بر توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر در دو گروه مختلف از کشورهای صاحب منابع طبیعی ( ۲۰ کشور توسعهیافته با سیستم مالی توسعهیافته و کمتر توسعهیافته ، ۲۵ کشور در حال توسعه با سیستم مالی توسعهیافته و کمتر توسعهیافته)، مورد بررسی قرار گرفته است. رابطه مذکور و عوامل مؤثر بر آن با استفاده از تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته دو مرحله‌ای «آرلانو و باند» و« بلوندل و باند» طی دوره زمانی 2000 تا 2021 انجام شده و صحت نتایج به دست آمده نیز با استفاده از تخمین زن‌های «حداقل مربعات معمولی پویا» و «حداقل مربعات معمولی کاملا اصلاح شده» مورد تأیید قرار گرفته است. بر اساس نتایج، توسعه مالی در تمامی کشورهای مورد بررسی تأثیر مثبت بر توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر داشته است. همچنین فروانی منابع طبیعی در کشورهای توسعه‌یافتۀ صاحب منابع طبیعی نه تنها موجب کاهش ظرفیت نصب تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر نشده است، بلکه در کشورهای توسعه‌یافتۀ صاحب منابع طبیعی با بازارهای مالی توسعهیافته، موجب توسعه تکنولوژی‌های انرژیهای تجدیدپذیر شده، بنابراین فرضیه نفرین منابع در این کشورها تأیید نشده است. پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای در حال توسعه صاحب منابع طبیعی به‌ویژه با بازارهای مالی کمتر توسعهیافته در این دوره تأیید شده است. لذا میزان توسعه یافتگی سیستم مالی کشورهای برخوردار از منابع طبیعی یکی از مهم ترین پارامترهایی است که میتواند از بروز نفرین منابع در این کشورها جلوگیری کند.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
اشکان رحیم‌زاده
چکیده
هدف اصلی تحقیق بررسی تأثیر عوامل مختلف بر میزان شدت انرژی با تأکید بر پیچیدگی اقتصادی و ارتباط متقابل ریسک مالی و توسعه مالی می‌باشد. دادههای آماری بکار گرفته‌شده در این تحقیق از بانک اطلاعاتی راهنمای بینالمللی ریسک کشوری، بانک جهانی، ترازنامه انرژی وب‌سایت دانشگاه ام‌آی‌تی طی سال‌های 2022-2000 می‌باشد. به‌منظور برآورد الگوی ...
بیشتر
هدف اصلی تحقیق بررسی تأثیر عوامل مختلف بر میزان شدت انرژی با تأکید بر پیچیدگی اقتصادی و ارتباط متقابل ریسک مالی و توسعه مالی می‌باشد. دادههای آماری بکار گرفته‌شده در این تحقیق از بانک اطلاعاتی راهنمای بینالمللی ریسک کشوری، بانک جهانی، ترازنامه انرژی وب‌سایت دانشگاه ام‌آی‌تی طی سال‌های 2022-2000 می‌باشد. به‌منظور برآورد الگوی موردنظر، از رهیافت خود توزیع با وقفه‌های گسترده در چارچوب الگوی پویای کوتاه‌مدت، روابط بلندمدت و الگوی تصحیح خطا استفاده شده است. الگوی (0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,1) ARDL با وقفه یک برای متغیر شدت انرژی و وقفه صفر برای کلیه متغیرهای مستقل بر اساس معیار شوارتز-بیزین انتخاب گردید. نتایج الگوی پویای خود توزیع با وقفه‌های گسترده در کوتاه‌مدت و بلندمدت نشان میدهد: اثرگذاری قیمت انرژی و سرمایه سرانه بر شدت انرژی غیرمستقیم می‌باشد. تأثیر متغیرهای پیچیدگی اقتصادی، آزادسازی تجاری، نرخ شهرنشینی و کاربران اینترنت بر شدت انرژی در کوتاه‌مدت و بلندمدت مستقیم است. ضرایب سرمایه‌گذاری داخلی و نیروی کار با وجود معنی‌داری آماری، مقدار آن بسیار کوچک و نزدیک به صفر است. اثرات متقابل ریسک مالی و توسعه مالی و همچنین متغیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تأثیر معنی‌داری بر شدت انرژی در هر دو بازه زمانی ایجاد ننموده است.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
عزت اله طیبی؛ تیمور محمدی؛ مرتضی خورسندی؛ عبدالرسول قاسمی؛ محمد صیادی
چکیده
صندوق توسعه ملی با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. البته بررسی مدلهای موفق جهانی اینگونه صندوق‌ها می‌توان علاوه بر تأثیرگذاری ...
بیشتر
صندوق توسعه ملی با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. البته بررسی مدلهای موفق جهانی اینگونه صندوق‌ها می‌توان علاوه بر تأثیرگذاری محدود این صندوق بر روی متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، به نحوه تخصیص منابع آن نیز ایراداتی را وارد دانست. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، طراحی یک مدل تعادل عمومی تصادفی پویا برای ارزیابی تأثیر تخصیص منابع صندوق توسعه ملی بر متغیرهای اقتصاد کلان با رویکرد تخمین بیزین با استفاده از دادههای فصلی دوره 1400-1390 است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی نشان میدهد، در صورتی که صندوق توسعه ملی بخشی از منابع خود را صرف سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم نماید، اگرچه در ابتدای دوره (حدوداً یکسال) آثار آن همانند حالت قبل (صرفاً تسهیلات) است اما پس از آن سطح تولید، سرمایه و سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد که منجر به رشد اقتصادی بالاتر میگردد. همچنین نتایج حاصل از روش حداقل واریانس سبد سهام نشان میدهد که از میان روشهای موجود، خرید سهام شرکت‌های بازار سرمایه به صورت مستقیم، سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و همچنین سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد از جمله خرید املاک و مستغلات میتواند در یک سطح معین از ریسک، بازدهی بالاتری را نسبت به روش فعلی (تسهیلات به بنگاهها) برای صندوق توسعه ملی به همراه داشته باشد.
تمرکز بر هریک از موارد فوق الذکر با توجه به جایگاه و نقش جمهوری اسلامی ایران
ابوذر فتاحی زاده؛ شیرین اندرخورد
چکیده
انرژیهای تجدیدپذیر به تدریج در حال جایگزین شدن با سوختهای فسیلی‌اند. گذار از منابع تجدیدناپذیر فسیلی به منابع تجدیدپذیر خورشیدی، بادی، زمینگرمایی، زیستتوده و... باعث شده است که بخش عمدهای از ساز و کارهای تولیدی، تجاری و مالیِ بازار بینالمللی انرژی دستخوش دگرگونی شوند. این دگرگونی نیز به نوبۀ خود امنیت انرژیِ دولتها ...
بیشتر
انرژیهای تجدیدپذیر به تدریج در حال جایگزین شدن با سوختهای فسیلی‌اند. گذار از منابع تجدیدناپذیر فسیلی به منابع تجدیدپذیر خورشیدی، بادی، زمینگرمایی، زیستتوده و... باعث شده است که بخش عمدهای از ساز و کارهای تولیدی، تجاری و مالیِ بازار بینالمللی انرژی دستخوش دگرگونی شوند. این دگرگونی نیز به نوبۀ خود امنیت انرژیِ دولتها را با تهدیدها و فرصتهای جدیدی روبرو ساخته است. بالتبع ایران نه تنها به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمدۀ سوختهای فسیلی بلکه به عنوان مصرفکنندۀ انرژی نیز با این تهدیدها و فرصتها مواجه شده و یا خواهد شد. در اینجا کوشیدیم به این پرسش پاسخ دهیم که ایران برای تأمین امنیت انرژی خود در آینده، چه راهبردها و سیاستهایی را در زمینۀ انرژیهای تجدیدپذیر در پیش گرفته است؟ به عبارت دیگر، ایران برای انرژیهای تجدیدپذیر چه نقش و جایگاهی در امنیت انرژی خود در آینده قائل است؟ در پاسخ به این پرسش، نخست شاخصهای چهاردهگانهای برای سنجش امنیت انرژی مشخص کردیم. سپس تهدیدها و فرصتهای ناشی از گذار یاشده در هر کدام از این شاخصها را شناسایی نمودیم. سپس نشان دادیم که ایران با کدامیک از این تهدیدها و فرصتها مواجه شده است و یا خواهد شد و به کدامیک از آنها در سیاستگزاریهای کلان و اسناد بالادستی خود توجه نشان داده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که بیشترین توجه به شاخصهای قیمت و شدت مصرف انرژی و کمترین توجه به شاخصهای مقبولیت و ثبات سیاسی و تا حدی شاخص استمرار تولید نشان داده شده است. در اینجا از روشهای مدلسازی عقلانی-مفهومی، اسنادی و تحلیل محتوای توصیفی استفاده کردهایم.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
پویان کیانی؛ کیومرث حیدری؛ مریم نفیسی مقدم
چکیده
هدف این مطالعه تحلیل کشش قیمتی تقاضای برق خانگی و غیرخانگی در 31 استان ایران در دوره زمانی 1400-1390 است. برای برآورد مدل با توجه به وجود چولگی در متغیر وابسته، روش رگرسیون کوانتایل انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که کشش قیمتی برای تقاضای برق خانگی در بازه 069/0- تا 115/0- قرار دارد. در حالی که کشش قیمتی برای تقاضای برق غیرخانگی در بازه ...
بیشتر
هدف این مطالعه تحلیل کشش قیمتی تقاضای برق خانگی و غیرخانگی در 31 استان ایران در دوره زمانی 1400-1390 است. برای برآورد مدل با توجه به وجود چولگی در متغیر وابسته، روش رگرسیون کوانتایل انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که کشش قیمتی برای تقاضای برق خانگی در بازه 069/0- تا 115/0- قرار دارد. در حالی که کشش قیمتی برای تقاضای برق غیرخانگی در بازه 021/0- تا 043/0- قرار میگیرید. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اگرچه در هر دو بخش کشش قیمتی تقاضا کم است اما تقاضای برق خانگی با کششتر از تقاضای برق غیرخانگی است. همچنین افزایش قیمت گاز طبیعی به عنوان نزدیکترین جانشین برق تاثیر اندکی بر مصرف برق بخش خانگی و غیر خانگی داشته است. از دیگر نتایج مدل می‌توان به تاثیر بزرگ عادات مصرفی بر مصرف برق خانگی و غیرخانگی اشاره کرد
