سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
عزت اله طیبی؛ تیمور محمدی؛ مرتضی خورسندی؛ عبدالرسول قاسمی؛ محمد صیادی
چکیده
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ...
بیشتر
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ها می توان علاوه بر تاثیرگذاری محدود این صندوق بر روی متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، به نحوه تخصیص منابع آن نیز ایراداتی را وارد دانست. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، طراحی یک مدل تعادل عمومی تصادفی پویا برای ارزیابی تأثیر تخصیص منابع صندوق توسعه ملی بر متغیرهای اقتصاد کلان با رویکرد تخمین بیزین با استفاده از داده‌های فصلی دوره 1400-1390 است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی نشان می‌دهد، در صورتی که صندوق توسعه ملی بخشی از منابع خود را صرف سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم نماید، اگرچه در ابتدای دوره (حدودا یکسال) آثار آن همانند قبل است اما پس از آن سطح تولید، سرمایه و سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. همچنین نتایج حاصل از روش حداقل واریانس پورتفولیو نشان می‌دهد که از میان روش‌های موجود، خرید سهام شرکت های بازار سرمایه به صورت مستقیم و یا از طریق شرکت در افزایش سرمایه با روش سلب حق تقدم، سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و همچنین سرمایه گذاری در بخش واقعی اقتصاد از جمله خرید املاک و مستغلات می‌تواند در یک سطح معین از ریسک، بازدهی بالاتری را نسبت به روش فعلی (تسهیلات به بنگاه‌ها) برای صندوق به همراه داشته باشد.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
عباس معمارنژاد؛ شیدا نعمت الهی سروستانی؛ تیمور محمدی
چکیده
اعمال مکانیزم تنظیمات مرزی کربن یا تعرفه های کربن به عنوان ابزار مقابله با نشت کربن و کاهش رقابت پذیری تولیدات از سوی اتحادیه اروپا در قالب مرحله گذار از اکتبر سال 2023 اجرایی شده و مرحله قطعی آن از سال 2026 اجرایی خواهد شد. برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا و ژاپن نیز اعمال سیاست مشابهی را پیش بینی کرده اند. این درحالی است که کشورهای ...
بیشتر
اعمال مکانیزم تنظیمات مرزی کربن یا تعرفه های کربن به عنوان ابزار مقابله با نشت کربن و کاهش رقابت پذیری تولیدات از سوی اتحادیه اروپا در قالب مرحله گذار از اکتبر سال 2023 اجرایی شده و مرحله قطعی آن از سال 2026 اجرایی خواهد شد. برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا و ژاپن نیز اعمال سیاست مشابهی را پیش بینی کرده اند. این درحالی است که کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته انجام اقدامات مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار کربن را بر اساس توافقنامه پاریس متعهد شده اند. این امر نگرانی کشورهای اعمال کننده تعرفه های کربن از نشت کربن حتی بعد از ایجاد توافقنامه پاریس را نشان می دهد. نظر به اینکه اتحادیه اروپا اعلام کرده تعرفه های کربن را ابتدا بر صنایع انرژی بر اعمال خواهد کرد، این مطالعه با استفاده از مدل GTAP-E به بررسی تغییر در میزان انتشار دی اکسید کربن در صنایع ایران در نتیجه اعمال تعرفه های کربن از سوی اتحادیه اروپا، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و تمامی مناطق بر صنایع انرژی بر ایران پرداخته است. جامعه آماری پژوهش شامل 141 منطقه و 65 بخش موجود در داده های GTAP10 است که در سال 2019 منتشر شده است. برآورد مدل نشان می دهد تحت هر چهار سناریو میزان تولید و انتشار دی اکسید کربن در بخش صنایع انرژی بر و کل صنایع ایران، کاهش خواهد یافت. بیشترین میزان کاهش تولیدات صنعتی و انتشار دی اکسید کربن در صورت وضع تعرفه های کربن از سوی تمامی مناطق برآورد شده است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
فریبرز پرتوی راد؛ تیمور محمدی؛ مهنوش عبداله میلانی؛ مرتضی خورسندی
چکیده
پیش بینی تقاضای برق از مهمترین مسائل سیستم انرژی الکتریکی است. با توجه به تحولات ساختاری تقاضای برق و واقعیتهای شکل گرفته در مصرف برق در بخشهای مختلف تقاضا، پیش بینی مقدار تقاضای برق دورنمای تحولات سیستم انرژی الکتریکی کشور را در میان مدت و بلند مدت روشن خواهد کرد. با بهره گیری از رویکردهای نوین، این پیش بینی از قابلیت اطمینان بالاتری ...
بیشتر
پیش بینی تقاضای برق از مهمترین مسائل سیستم انرژی الکتریکی است. با توجه به تحولات ساختاری تقاضای برق و واقعیتهای شکل گرفته در مصرف برق در بخشهای مختلف تقاضا، پیش بینی مقدار تقاضای برق دورنمای تحولات سیستم انرژی الکتریکی کشور را در میان مدت و بلند مدت روشن خواهد کرد. با بهره گیری از رویکردهای نوین، این پیش بینی از قابلیت اطمینان بالاتری برخوردار می گردد. در این پژوهش با بهره گیری از رویکرد فضا-حالت و تلفیق آن با انتقال رژیم مارکوف، منابع اصلی نااطمینانیها در مدل لحاظ گردید. با استفاده از داده های انرژی الکتریکی ورودی به سیستم جهت تأمین تقاضای برق و متوسط قیمت حقیقی برق و دما و تعداد مشترکین در دوره ده ساله 1401-1392، پارامترهای مدل بر اساس رویکرد فضا-حالت و انتقال رژیم مارکوف برآورد گردید. رویکرد فضا-حالت در قالب پارامترهای متغیرطی زمان و رویکرد انتقال رژیم مارکوف در قالب نوسانات واریانس در مدل لحاظ گردید. نتایج نشان داد که مدل مبتنی بر این رویکرد تلفیقی، پیش بینی دقیقتری نسبت به الگوی کلاسیک تقاضای برق به دست می دهد. خطای معیار معادلات برآوردی به 1/0 تقلیل می یابد (در مدل رقیب خطای معیار معادله مربوطه 03/0 و در رویکرد تلفیقی برای مقاطع اوج 002/0 و خارج اوج 004/0 است). در حالی که این سیستم در تأمین تقاضای برق دچار چالش جدی است، حساسیت تقاضای برق نسبت به قیمت حقیقی برق و تغییرات دما رو به کاهش گذاشته و تقاضای برق مشترک نهایی رو به افزایش است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
خالد الجمعه؛ تیمور محمدی؛ عاطفه تکلیف؛ تورج دهقانی
چکیده
در این مطالعه برآوردِ مسیر بهینه تولید از میدان نفتی یادآوران و عملیات حفاری آن که به‌دلیل مجاورت با کشور عراق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، با استفاده از داده‌های واقعی میدان و به‌وسیله الگوریتم SQP توسط نرم‌افزار متلب بررسی شده‌است. ابتدا تابع هدف، قیود هر مدل قراردادی، و هزینه تعریف شده و بر پایه داده‌های میدان بیان شده‌اند. ...
بیشتر
در این مطالعه برآوردِ مسیر بهینه تولید از میدان نفتی یادآوران و عملیات حفاری آن که به‌دلیل مجاورت با کشور عراق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، با استفاده از داده‌های واقعی میدان و به‌وسیله الگوریتم SQP توسط نرم‌افزار متلب بررسی شده‌است. ابتدا تابع هدف، قیود هر مدل قراردادی، و هزینه تعریف شده و بر پایه داده‌های میدان بیان شده‌اند. برای تابع هدف، قیمت نفت بر اساس سناریوی قیمتی مرجع و با تکیه بر پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) تعین شده‌است. تابع هزینه نیز بر اساس مدل کائو و همکاران (2009) تعریف شده با استناد به داده‌های میدان و نیز اطلاعات تاریخی میدان (دوره توسعه فاز یک) با هدف کاربستِ آن برای میدان یادآوران تعدیل شده است. در نهایت مدل‌های قراردادی تصریح‌شده به‌وسیله الگوریتم SQP توسط نرم‌افزار متلب حل گردید. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که کارآمدترین قراردادهای نفتی قراردادهای نفتی ایران با کف هزینه سرمایه‌ای کم و بدون هیچ محدودیت تعداد چاه‌های حفرشده است. در این پژوهش اثبات گردید که قرارداد بیع متقابل با سقف هزینه سرمایه‌ای غیر مناسب با ضریب بازیافت میدان کمترین کارآمدی را ثبت کرده است. همچنین اضافه‌نمودنِ قید تعداد چاه‌های حفرشده بیش از حد مناسب به کارآمدی قرارداد نفتی ایران لطمه می‌زند. تعیین کف هزینه سرمایه‌ای بالا نیز باعث می‌شود که کارآمدی قراداد نفتی ایران کاهش یابد. به‌هرحال قرارداد نفتی ایران می‌تواند جایگزین مناسبی برای قرارداد بیع متقابل باشد.
نرگس خاکی؛ مرتضی خورسندی؛ تیمور محمدی؛ علی فریدزاد؛ زهرا عزیزی
چکیده
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یکی از اهداف مهم سیاست‌های انرژی و زیست‌محیطی جهان است. به رغم اینکه انرژی‌های فسیلی از عوامل مهم ایجاد آلودگی به شمار می‌روند لیکن نمی‌‌توان نقش آنها را در ساختار تولید و رشد اقتصادی نادیده گرفت. امروزه اقتصاددانان برای سنجش رشد اقتصادی، صرفاً میزان تولید کالاها و خدمات را مد نظر قرار نمی‌‌‌دهند ...
بیشتر
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یکی از اهداف مهم سیاست‌های انرژی و زیست‌محیطی جهان است. به رغم اینکه انرژی‌های فسیلی از عوامل مهم ایجاد آلودگی به شمار می‌روند لیکن نمی‌‌توان نقش آنها را در ساختار تولید و رشد اقتصادی نادیده گرفت. امروزه اقتصاددانان برای سنجش رشد اقتصادی، صرفاً میزان تولید کالاها و خدمات را مد نظر قرار نمی‌‌‌دهند بلکه ساختار تولید کالاها و خدمات به لحاظ دانش فنی (سطح فناوری) به کاررفته در آنها را نیز در نظر می‌گیرند. بر این اساس، شاخص پیچیدگی اقتصادی در دهه‌های اخیر مطرح شده است که با محاسبه آن امکان آگاهی از سطح توسعه‌یافتگی کشورها فراهم می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در برخی از کشورهای صادرکننده نفت در بازه زمانی 1995 تا 2019 با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی (PSTR) است. نتایج آزمون خطی بودن، وجود رابطه غیرخطی بین متغیرها را تأیید می‌کند. همچنین، در نظر گرفتن یک تابع انتقال با یک پارامتر آستانه‌ای که بیانگر یک مدل دو رژیمی است برای تصریح رابطة غیرخطی بین متغیرهای الگو کافی می‌باشد. پارامتر شیب (سرعت انتقال) برابر 1964/3 است. نتایج آزمون‌ها حاکی از آن است که در هر دو رژیم (اول و دوم) شاخص پیچیدگی اقتصادی تأثیر منفی بر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد.
