نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی

3 کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

چکیده

قراردادهای نفتی به عنوان اولین حلقه ارتباط بین دولت‌ها و شرکت‌های نفتی از اهمیت خاصی در تسهیم ریسک بین طرفین قرارداد برخوردار است. در همین راستا، هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی مقایسه‌ای میزان ریسک (ریسک هزینه‌، ریسک تولید و ریسک قیمت) شرکت ملی نفت ایران در ترتیبات قراردادی بیع‌متقابل، قرارداد نفتی ایران (IPC) و مشارکت در تولید و در نهایت انتخاب قرارداد بهینه بر اساس عامل ریسک است. بر اساس نتایج آزمون رتبه‌ای ویلکاکسون، میانگین ارزش فعلی خالص (NPV) مربوط به شرکت ملی نفت در IPC بیش از ارزش فعلی خالص مربوط به دولت در قراردادهای مشارکت در تولید می‌باشد. این در حالی است که NPV مربوط به دولت در IPC تفاوت معنی‌داری با ارزش فعلی خالص مربوط به دولت در قراردادهای بیع متقابل ایران ندارد. سایر یافته‌های حاکی از آن است که بیشترین ریسک تحمیل شده به شرکت ملی نفت ایران ناشی از افزایش هزینه‌ها به ترتیب به قرارداد بیع متقابل، IPC و مشارکت در تولید مربوط است. علاوه بر این، ریسک کاهش تولید در بیع‌متقابل بیشتر از IPC و در قراردادهای جدید نفتی بیشتر از مشارکت در تولید است، به بیان دیگر کاهش تولید بیشترین تاثیر را در قرارداد بیع‌متقابل بر ارزش فعلی خالص دولت می‌گذارد. ریسک کاهش قیمت نفت برای شرکت ملی نفت نیز در قراردادهای بیع متقابل و IPC تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشته و در عین حال از قرارداد مشارکت در تولید بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Evaluation of the NIOC’s Risk Factor in the IPC, Buy-Back and PSC Contract Arrangements

نویسندگان [English]

  • Reza Eivazlu 1
  • Mohammad Sayyadi 2
  • Masoud Khademi 3

1 University of Tehran, Faculty of Economics

3 Tehran University, Faculty of Economics

چکیده [English]

As the first link between the host governments and oil companies, oil contracts arrangements have an important role to risk sharing between contract parties. In this regard, the main objective of this study is to provide a comparative evaluation of the risk factor (Cost Risk, Price Risk, Production Risk) of National Iranian Oil Company (NIOC) in Buy-Back (BB), Production Sharing Contract (PSC), and Iranian Petroleum Contract (IPC), and choosing the best contract based on the risk factor. Based on the results of the Wilcoxon Ranking Test, the average of the NPV of the NIOC in the IPC is more than the other types of contracts. However, the NPV in the IPC does not significantly differ from BB. Other findings revealed that the most risk of rising costs to the NIOC is related to the BB, IPC, and PSC, respectively. In addition, the most risk associated with a reduction in oil production is related to BB, IPC, and PSC, respectively. the most risk associated with the oil price reduction for the NIOC related to the IPC same as BB contracts that greater than PSC.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Risk
  • National Iranian Oil Company
  • Contract
  • Financial Regime
  • Wilcoxon
بهادری، شیرکو (1395)، شرایط درست و نادرست استفاده از قراردادهای نفتی جدید ایران از منظر ارزیابی طرح‌های اقتصادی، ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 133، صص 26-32.
حاتمی، علی و کریمیان، اسماعیل (1393)، حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری، تهران، انتشارات نیسا، چاپ اول.
دیباوند، هادی، طاهری فرد، علی، فریدزاد، علی، تکلیف، عاطفه. (1397). مقایسه ابعاد مالی قراردادهای جدید نفتی ایران (IPC) و بیع متقابل: مطالعه موردی فازهای 4 و 5 میدان گازی پارس جنوبی. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال 7، شماره 26، صص 51-77.
صاحب هنر، حامد و لطفعلی پور، محمدرضا و هوشمند، محمود و فیضی، مهدی (1396 الف)، مقایسه تطبیقی رژیم مالی قراردادهای جدید نفتی ایران (IPC) و قراردادهای مشارکت در تولید(PSC): مطالعه موردی میدان آزادگان جنوبی، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دوره ۴، صص ۸۷-۱۱۸
صاحب هنر، حامد، طاهری فرد، علی، مریدی فریمانی، فاضل، مهدوی، روح اله (1396 ب)، ارزیابی مالی-اقتصادی قراردادهای جدید نفتی ایران (IPC): مطالعه موردی فاز سوم میدان دارخوین. فصلنامه پژوهش‌های مدل‌سازی اقتصادی. سال 7، شماره 28، صص ۳۵-۷۳.
صیادی، محمد، برکشلی، فریدون (1391)، اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تحریم‌های بین‌المللی نفتی بر بخش انرژی ایران. معاونت پژوهش‌های اقتصادی مرکز پژوهش‌های استراتژیک ، گزارش راهبردی، شماره  155 ، صص 1-48
طاهری‌فرد، علی، سلیمی‌فر، مصطفی (1392)، بررسی توزیع ریسک در نسل‌های اول، دوم و سوم قراردادهای بیع متقابل، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال 2، شماره 9، صص 174-151.
کهن هوش نژاد، روح اله، منظور، داود، امانی، مسعود (1397)، تحلیل مقایسه‌ای رژیم مالی قراردادهای بیع‌متقابل و قرارداد نفتی ایران (IPC) مطالعه موردی میدان آزادگان. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست های اقتصادی، دوره ۲۶، شماره 85، صص ۱۸۹-۲۱۸.
منظور، داود و کهن هوش نژاد، روح‌الله و امانی، مسعود (1395). ارزیابی مالی قراردادهای منتخب بیع متقابل نفتی و مقایسه آن با قراردادهای مشارکت در تولید، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره ۵، شماره ۱۸، صص ۱۷۹-۲۱۷
Bindemann, K. (1999). Production Sharing Agreements: An Ecomomic Analysis. Oxford Institute for Energy Studies. WPM.25, pp.1-106.
Burness, H. S. (1976). On the Taxation of Nonreplenishable Natural Resources. Journal of Environmental Economics and Management, Vol. 3, Issue. 4, PP. 289-311.
Dasgupta, P., and Stiglitz, J. (1980). Industrial structure and the nature of innovative activity. The Economic Journal, Vol. 90, Issue. 35, PP. 266-293.
Deacon, B. (1993). Developments in East European Social Policy. Chapter 9, New Perspectives on the Welfare State in Europe,  PP. 177-197.
Feng, Zhuo, Shui-Bo Zhang and Ying GAO (2014), On Oil Investment and Production: A Comparison of Production Sharing Contracts and Buyback Contracts, Energy Economics, Vol. 42, PP. 395-402.
Ghandi, A., and Lin, C. Y. C. (2012). Do Iran’s Buy-Back Service Contracts Lead to Optimal Production? The Case of Soroosh and Nowrooz. Energy Policy, Vol. 42, PP.181-190.
Gray, L. C. (1914). Rent Under the Assumption of Exhaustibility. The Quarterly Journal of Economics, Vol. 28, Issue. 3, PP. 466-489.
Heaps, T., and Helliwell, J. F. (1985). The Taxation of Natural Resources. In Handbook of Public Economics, Vol. 1, PP. 421-472.
Hotelling, H. (1931). The Economics of Exhaustible Resources. Journal of Political Economy, Vol. 39, Issue. 2, PP. 137-175.
Lei Z., Zhong, X. Zhang, i andYing F. (2015), Overseas Oil Investment Projects under Uncertainty: How to Make Informed Decisions?, Journal of Policy Modeling, Vol. 37, Issue. 5, PP. 742-762.
Luo Dong-kun and Yan Na (2010) Assessment of Fiscal Terms of International Petroleum Contracts, Petroleum Exploration and Development, Vol. 37, Issue 6, PP. 756–762.
Outlook, E. A. E. (2015). Annual Energy Outlook; US Energy Information Administration (s760 ref EIA Annual Energy Outlook 2015).
Smith, J. L. (2012), Modeling the Impact of Taxes on Petroleum Exploration and Development, International Monetary Fund, WP/12/278, PP. 158-197.
Ramos S.B. and Veiga H. (2011). Risk Factors in Oil and Gas Industry Returns: International Evidence. Energy Economics, Vol. 33, PP. 525-542.
Taherifard, A. (2008), Analyzing of Economic Structure of Production Sharing Contracts on the Oil Production, from the Point of View of the IOCs Using Dynamic Optimization Method, Quarterly Energy Economics Review, Vol. 5, Issue.18, PP. 161-175.
Tordo, S. (2007), Fiscal Systems for Hydrocarbons: Design Issues, The World Energy Outlook, www.worldenergyoutlook.org.
Uhler, R. S. (1979). Oil and Gas Finding Costs, Canadian Energy Research Institute, No.7.
Van Meurs, P. (2012). Policy Options for Alaska Oil and Gas. Presentation to the Alaska Senate Finance Committee, February, Available online at   http://aksenate.org/press/021312_PvM_Presentation.pdf.
Van Groenendaal, W. J., and Mazraati, M. (2006). A Critical Review of Iran's Buyback Contracts. Energy Policy, Vol. 34, Issue. 18, PP. 3709-3718.
Yücel, M. K. (1986). Dynamic Analysis of Severance Taxation in a Competitive Exhaustible Resource Industry. Resources and Energy, Vol. 8, Issue. 3, PP. 201-218.
Zhao, Xu, Luo, Dongkun, Xia, Liangyu (2012), Modelling Optimal Production Rate with Contract Effects for International Oil Development Projects, Energy Journal, Vol. 45, PP. 662-668.