نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا

چکیده

یکی از موضوعات مهم در اقتصاد انرژی جهت سیاستگذاری در این بخش شناخت مناسب تقاضای انرژی و برآورد صحیح کشش­پذیری قیمتی و درآمدی آن است. تاکنون تلاش­های گسترده­ای جهت تخمین کشش­پذیری تابع تقاضای انرژی در ایران صورت گرفته است اما مساله نامتقارن بودن پویای­های تقاضا و تغییر ضرایب الگو در دوران رونق و رکود اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو در مقاله حاضر با در نظر گرفتن یک الگوی آستانه­ای تصحیح خطا، پویایی­های تقاضای انرژی در ایران طی دوره 1393-1357، با لحاظ نمودن تفاوت در دوران رکود و رونق اقتصادی، برآورد گردیده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد دو رژیم متفاوت در پویایی­های تقاضای انرژی در ایران وجود داشته است. در شرایط رکود کششهای قیمتی و درآمدی تقاضا و همچنین سرعت تعدیل پایین­تر بوده، در حالی که در زمان رونق انعطاف تقاضاکنندگان برای عکس­العمل بیشتر و بنابراین کشش‌های قیمتی و درآمدی و سرعت تعدیل بالاتر بوده است. بر این اساس اگرچه در تقاضای انرژی هم در زمان رونق و هم در رکود کشش­ناپذیر است و اجرای سیاست­های قیمتی نمی­تواند بر تقاضا موثر باشد، اما کارایی این سیاستها می تواند در زمان رونق اقتصادی بیشتر از زمان رکود باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Asymmetric Dynamics of Energy Demand in Iran with respect to Economic Boom and Recession

نویسنده [English]

  • zahra azizi

Assistant Professor of Economics Alzahra University

چکیده [English]

One of the important issues in the energy economy for policy making is the proper understanding of energy demand and the correct estimation of price and income elasticity. So far, extensive efforts have been made to estimate the elasticity of the energy demand in Iran, but the problem of the asymmetry of the demand dynamics and the change in the coefficients of the model during the boom and recession have been less widely considered. Therefore, in the present paper, considering the threshold error correction model, the dynamics of energy demand in Iran during the period of 1978-2014, is estimated with the consideration of the difference in the recession and economic boom. The results of this study indicate that there are two different regimes in energy demand dynamics in Iran. In recession, price and income elasticity of demand as well as the speed of adjustment is lower. While at the time of the boom, the flexibility of the demanders for reaction was greater, and so the price and income elasticity and speed of adjustment were higher. On this basis, although energy demand is inelastic at the time of the boom and in recession, and hence the implementation of pricing policies cannot be effective on demand, the effectiveness of these policies can be greater during the economic boom than the recession.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy
  • Energy Demand Dynamics
  • Asymmetry
  • Threshold Error Correction Model
  • Economic Boom and Recession
آذربایجانی، کریم، شریفی، علیمراد و شجاعی، عبدالناصر. (1387). تخمین تابع تقاضای گاز طبیعی در بخش صنعت کشور. مجله توسعه و سرمایه، شماره ۱، صص 70-47.
آماده، حمید، مهرگان، نادر، حقانی، محمود و حداد، میثم. (1392). برآورد تابع تقاضای نفت گاز در بخش کشاورزی ایران با رویکرد سری زمانی ساختاری. پژوهشنامه اقتصادی، شماره 51، صص 80-53.
ترابی، رضوان، موحدیان عطار، منیر و فولادی، علیرضا. (1396). تأثیر طرح سهمیه‌بندی بنزین بر تقاضای مصرف بنزین. فصلنامه سیاستهای مالی و اقتصادی، دوره 5، شماره 18. صص 144-131.
چیت نیس، مونا. (1384). برآورد کشش قیمتی تقاضای بنزین با استفاده از مدل سری زمانی ساختاری و مفهوم روند ضمنی. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال پنجم، شماره 3، صص 16-1.
حیدری، ابراهیم و صادقی، حسین (1384). تخمین کارایی انرژی در بخش صنعت ایران در قالب تابع تقاضای تعدیل جزئی. مجله تحقیقات اقتصادی،  شماره 68، صص 200-179.
سقائیان نژاد، سید حسین و علیپور جدی، محمد رضا. (1377). تخمین دو مرحله ای تابع مصرف انرژی در صنعت ایران بر اساس مدل لا جیت (1346-1373). مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 33، شماره 1، صص 92-43.
سهیلی،کیومرث. (1382). بررسی تطبیقی مدل‌های تقاضای انرژی. فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 17، صص 159-194.
شیرانی فخر، زهره و خوش اخلاق، رحمان. (1395). برآورد تابع تقاضای انرژی در زیربخش‌های صنعت ایران برای اقلیم‌های گوناگون. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 5، شماره 20، صص 185-115.
شیرانی فخر، زهره، خوش اخلاق، رحمان و شریفی، علیمراد. ( 1393). تخمین تابع تقاضای گاز طبیعی بخش صنعت ایران با استفاده از مدل سری زمانی ساختاری. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، شماره 11، صص157-129.
صادقی، نرگس، ذبیحی، زهرا و مستعلی پارسا، مریم. (1395). سنجش مصرف انرژی و انتشار آلایندگی CO2 در بخش­های اقتصادی. مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، شماره 15244.
صدرزاده مقدم، سعید، صادقی، زین­العابدین و قدس الهی، احمد. (1392). تخمین تابع تقاضای انرژی و کشش قیمتی و جانشینی نهاده­ها در بخش صنعت: رگرسیون معادلات به ظاهر نامرتبط. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 2، صص 127- 107.
عزیزی، زهرا. (1397). مداخلات ارزی با نگاهی به اقتصاد ایران. تهران: انتشارات نور علم.
قشقایی، مژگان. (1381). بررسی تابع تقاضای انرژی در بخش های مختلف. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم اقتصادی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
Adeyemi, O. I., and Hunt, L. C. (2007). Modelling OECD Industrial Energy Demand: Asymmetric Price Responses and Energy-Saving Technical Change. Energy Economics, Vol. 29, Issue.4, pp.693-709.
Akinboade, O. A., Ziramba, E., and Kumo, W. L. (2008). The Demand for Gasoline in South Africa: An Empirical Analysis Using Co-Integration Techniques. Energy Economics, Vol.30, Issue.6, pp.3222-3229.
Balke, N. S., and Fomby, T. B. (1997). Threshold Cointegration. International Economic Review, Vol.33, No.3, pp.627-645.
Bernstein, R., and Madlener, R. (2011). Residential Natural Gas Demand Elasticities in Oecd Countries: an ARDL Bounds Testing Approach. FCN Working Paper No. 15/2011
Bhattacharyya, S. C. (2011). Energy Economics: Concepts, Issues, Markets and Governance. Springer Science and Business Media.
Dargay, J. M., and Gately, D. (2010). World Oil Demand’s Shift toward Faster Growing and Less Price-Responsive Products and Regions. Energy Policy, Vol.38, Issue.10, pp.6261-6277.
Dargay, J., and Gately, D. (1995). The Imperfect Price Reversibility of Non-Transport Oil Demand in the OECD. Energy Economics, Vol. 17, Issue.1, pp.59-71.
Gabreyohannes, E. (2010). A Nonlinear Approach to Modelling the Residential Electricity Consumption in Ethiopia. Energy Economics, Vol.32, Issue. 3, pp.515-523. 
Gately, D. (1992). Imperfect Price-Reversibility of US Gasoline Demand: Asymmetric Responses to Price Increases And Declines. The Energy Journal, Vol. 13, No. 4, pp.179-207.
Gately, D., and Huntington, H. G. (2002). The Asymmetric Effects of Changes in Price and Income on Energy and Oil Demand. The Energy Journal, Vol. 23, No. 1, pp.19-55.
Ghaderi, S. F., Azadeh, M. A., and Mohammadzadeh, S. (2006). Electricity Demand Function for the Industries of Iran. Information Technology Journal, Vol.5, Issue. 3, pp.401-404.
Hansen, B. E. (1996). Inference When a Nuisance Parameter Is Not Identified Under the Null Hypothesis. Econometrica: Journal of the Econometric Society, Vol.64, pp.413-430.
Hu, J. L., and Lin, C. H. (2008). Disaggregated Energy Consumption and GDP in Taiwan: A Threshold Co-Integration Analysis. Energy Economics, Vol.30, Issue. 5, pp.2342-2358.
Huang, B. N., Hwang, M. J., and Yang, C. W. (2008). Does More Energy Consumption Bolster Economic Growth? An Application of the Nonlinear Threshold Regression Model. Energy Policy, Vol.36, Issue.2, pp.755-767.
Hunt, L. C., and Ninomiya, Y. (2003). Unravelling Trends and Seasonality: A Structural Time Series Analysis of Transport Oil Demand in the UK and Japan. The Energy Journal, Vol. 24, pp.63-96.
Hunt, L. C., Judge, G., and Ninomiya, Y. (2000). Modelling Technical Progress: an Application of the Stochastic Trend Model to UK Energy Demand, Guildford: Surrey Energy Economics Centre.
Huntington, H. G. (2007). Industrial Natural Gas Consumption in the United States: An Empirical Model for Evaluating Future Trends. Energy Economics, Vol. 29, Issue.4, pp.743-759.
Kani, A., Abbasspour, M., and Abedi, Z. (2013). Estimation of Natural Gas Demand in Industry Sector of Iran: A Nonlinear Approach. International Journal of Economics and Finance, Vol. 5, Issue. 9, pp.148.
Lee, C. C., and Chang, C. P. (2007). Energy Consumption and GDP Revisited: A Panel Analysis of Developed and Developing Countries. Energy Economics, Vol. 29, Issue. 6, pp.1206-1223.
Lee, C. C., and Chiu, Y. B. (2013). Modeling OECD Energy Demand: An International Panel Smooth Transition Error-Correction Model. International Review of Economics and Finance, Vol. 25, pp.372-383.
Li, K., and Lin, B. (2014). The Nonlinear Impacts of Industrial Structure on China's Energy Intensity. Energy, Vol. 69, pp.258-265.
Lim, K. M., and Yoo, S. H. (2016). Short-run and Long-Run Elasticities of Gasoline Demand: The Case of Korea. Energy Sources, Part B: Economics, Planning and Policy, Vol. 11, Issue. 5, pp.391-395.
Nawaz, S., Iqbal, N., and Anwar, S. (2014). Modelling Electricity Demand Using the STAR (Smooth Transition Auto-Regressive) Model in Pakistan. Energy, Vol.78, pp.535-542.
Omay, T., Hasanov, M., and Ucar, N. (2014). Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from Nonlinear Panel Cointegration and Causality Tests. Applied Econometrics, Vol. 34, Issue.2, pp.36-55.
Ramanathan, R. (1999). Short-And Long-Run Elasticities of Gasoline Demand In India: An Empirical Analysis Using Cointegration Techniques. Energy Economics, Vol. 21, Issue.4, pp.321-330.
Soytas, U., and Sari, R. (2006). Can China Contribute More to the Fight Against Global Warming?”, Journal of Policy Modeling, Vol. 28, Issue.8, pp.837-846.
Uri, N. D. (1994). The Impact of Measurement Error in the Data on Estimates of the Agricultural Demand for Electricity in the USA. Energy Economics, Vol.16, Issue.2, pp.121-131.
Walker, I. O., and Wirl, F. (1993). Irreversible Price-Induced Efficiency Improvements: Theory and Empirical Application to Road Transportation”. The Energy Journal, Vol. 14, No. 4, pp.183-205.
Wirl, F. (1991). Energy Demand and Consumer Price Expectations: An Empirical Investigation of the Consequences from the Recent Oil Price Collapse. Resources and Energy, Vol.13, Issue, 3, pp.241-262.
Zarra Nezhad, M., and Ghapanchi, F. (2007). Estimation of Error Correction Model of Demand for Gasoline in Iran. Iranian Journal of Trade Studies, Vol.11, No.42, pp. 29-52.