نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه اقتصاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران، ایران

چکیده

رویکرد نوین سیاستگذاری مالی در کشورهای در حال توسعه و صادر کننده کالاهای خام (بویژه نفت) راهکاری
از طریق پایداری و افزایش مقیاس سرمایهگذاری « بنیه هلندی » و هدایت اقتصاد به « بیماری هلندی » برای اجتناب از
دولت، ایجاد ثبات بیشتر در نرخ ارز حقیقی و پایداری رشد اقتصادی است. این موضوع در قالب یک الگوی تعادل
عمومی تصادفی پویای نوکینزی برای اقتصادی باز و کوچک مانند ایران ارایه میشود. درآمد حاصل از فروش نفت
توسط دولت با تصریح قواعد مالی برای پسانداز، مخارج جاری و عمرانی تخصیص داده میشود. فرایند این تخصیص
شامل دو مرحله است: اول، بخشی از درآمدها در صندوق توسعه ملی ذخیره میشود. دوم، از مقدار باقیمانده بخشی
صرف هزینههای جاری و بخشی دیگر صرف هزینههای عمرانی میشود. در این مقاله، با تخمین پارامترهای ساختاری
و قواعد ابزاری از روش بیزین، سهم تخصیص یافته به صندوق ذخیره، مخارج مصرفی و عمرانی دولت که متناظر با
پایداری و افزایش مقیاس سرمایهگذاری است، تعیین میشود. مقایسه سناریوهای مختلف در اقتصاد ایران نشان
میدهد استفاده از صندوق توسعه ملی به همراه ذخیرهسازی بخشی از ارز حاصل از فروش نفت و عقیم سازی
افزایش خالص ذخایر خارجی توسط بانک مرکزی علاوه بر اینکه باعث حداقل شدن تابع زیان سیاستگذار و پایداری
بیشتر سرمایهگذاری دولت و کاهش تلاطم نرخ ارز حقیقی میشود، بلکه مقام پولی را هم در اجرای اهداف خود
یاری میدهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sustainability of Public Investment Approach for Management of Oil Revenues: The Case of IRAN

نویسندگان [English]

  • arash fakhrizadeh 1
  • Hossein Tavakolian 2
  • Seyyed Ahmad Reza Jalali Naini 3

1 economics, Phd student, Institute for management and planning studies, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Allameh Tabataba'i University

3 Professor, Faculty of Economics, Institution for management and planning studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

The present article adopts the new approach to fiscal policy in the commodity (oil) exporting developing countries to avoid the "Dutch Disease" phenomenon and instead guide the economy toward "Dutch Vigor" through “sustainability and scaling up of public investment”. This approach results in greater stability of the real exchange rate and economic growth. We cast this issue in the context of a multi-sector dynamic stochastic general equilibrium (DSGE) for the Iranian economy. Three fiscal rules are used to allocate oil revenues for saving, current government expenditures, and government investments. The allocation process is done in two stages. First, the share of oil revenues to a sovereign wealth fund (SWF) is determined. Second, the remainder is allocated between current and investment expenditures. We look for a smooth public investment path. By estimating the structural parameters of the model, the share of SWF, current, and investment expenditures that are consistent with the objectives of sustainability and higher investment scale can be measured. Comparison of the results of simulations of the model show that a smooth public investment path and saving in SWF combined with central bank sterilization of the money base, due to increases in the net foreign assets, not only contributes to sustainability of investment and reduced real exchange rate volatility, but also helps the monetary authority to pursue its objectives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Revenues
  • Public Investment
  • Fiscal Rules
  • Sustainable
پایگاه اطلاعاتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، www.cbi.ir
توکلیان، حسین و جلالی نائینی، سید احمد رضا (1395)، «سیاست­گذاری پولی و ارزی صلاحدیدی و بهینه در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی برآورد شده برای اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، سال بیست و دوم، شماره 70، صص 98-33.
جلالی نائینی، سید احمد رضا و نادریان، محمد امین (1395)، «سیاست­های پولی و ارزی در یک اقتصاد باز، کوچک و در حال توسعه»، فصلنامه پژوهش­های پولی-بانکی، سال نهم، شماره 29، صص372-327
حسینی نسب ابراهیم، عبدالهی حقی، سولماز، ناصری، علیرضا و عاقلی، لطفعلی (1395)، «بررسی اثرات افزایش درآمدهای نفتی و مدیریت آن بر مسیر بهینه متغیرهای کلان اقتصادی ایران با تکیه بر مدل تعادل عمومی پویا»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال شانزدهم، شماره دوم، صص200-175.
خیابانی، ناصر و امیری، حسین (1393)، «جایگاه سیاست­های پولی و مالی ایران با تاکید بر بخش نفت و با استفاده از مدل­های DSGE»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال چهاردهم، شماره 54، صص173-133.
خلیلی عراقی منصور و شریفی، حسن (1397)، تاثیر هزینه های دولت بر مصرف و سرمایه­گذاری بخش خصوصی در قالب مدل VAR و FVAR، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال دوازدهم، شماره 2، تابستان 1397، صص 117-99.
کاظمی، ابوطالب و عربی، زهرا (1393)، «تأثیر هزینه‌های دولتی بر سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران طی دوره 89-1341». فصلنامه علیم – پژوهشی مطالعات اقتصادی و کاربردی ایران، سال سوم، بهار 1393، صص 245-223.
صیادی، محمد، شاکری، عباس، محمدی، تیمور و بهرامی، جاوید (1395)، «تکانه های تصادفی و مدیریت درآمدهای نفتی در ایران: رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال شانزدهم، شماره 61، صص80-33.
رهبر، فرهاد و سلیمی، احسان (1394)، «نقش انضباط مالی دولت و صندوق توسعه ملی در کاهش بیماری هلندی در اقتصاد ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال چهارم، شماره 14، ص:243-219.
رنج­پور، رضا، سلمانی، بهزاد، کریمی تکانلو زهرا و عبدی، حسن (1392)، «اثر مخارج سرمایه­گذاری در زیرساخت­ها بر رشد اقتصادی (بدون نفت) در ایران»،  فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، صص 98-77.
زمان‌زاده حمید،  وجلالی نائینی، احمد رضا (1391)، «الگوسازی سلطه مالی و سیاست مالی در اقتصاد ایران رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا»، فصلنامه پژوهش­های پولی-بانکی، شماره 13، صص 1-34.
محنت­فر یوسف (1394)، بررسی اثر مخارج دولت بر سرمایه­گذاری خصوصی در ایران، فصلنامه نظریه های کاربردی اقتصاد، سال دوم، شماره 1، ص:162-143.
مهرآرا، محسن، ابریشمی، حمید و زمانزاده ، حمید (1390)، «تفسیری از فرضیه نفرین منابع در کشورهای صادرکننده نفت: تکانه­های مثبت نفتی، از چه سطح آستانه­ای برای رشد اقتصادی، مضر است؟»، فصل نامه مطالعات اقتصادی انرژی، سال هشتم، شماره 28، صص 134-119
هژبر یزدانی، کامبیز و خدا مردی، مریم (1381)، «رابطه سرمایه­گذاری بخش خصوصی و دولتی در ایران»، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، دوره 4، شماره 10، بهار 1381، صص41-65
Alter A., Ghilardi M. F and Hakura D. S. (2015). "Public Investment in a Developing Country Facing Resource Depletion", IMF Working Paper. WP/15/236.
Basu, Suman, Jan Gottschalk, Werner Schule, Nikhil Vellodi, and Shu-Chun S. Yang. (2013). "The Macroeconomic Effects of Natural Resource Extraction: Applications to Papuaf New Guinea", IMF Working Paper. WP/13/138.
Berg, A., T. Mirzoev, R. Portillo, and L. F. Zanna. (2010a). "The Short-Run Macroeconomics of Aid Inflows: Understanding the Interaction of Fiscal and Reserve Policy", IMF Working Paper. WP/10/65.
Berg, A., J. Gottschalk, R. Portillo, and L.-F. Zanna. (2010b). "The Macroeconomics of Medium-Term Aid Scaling-Up Scenario", IMF Working Paper. WP/10/160.
Berg A., Portillo R, Yang S-C. S., Zanna L-F. (2012). "Public Investment in Resource-Abundant Developing Countries", IMF Economic Review, Paper, Vol., 12, pp. 274.
Berg, A., R, Portillo, S.C. Yang, and L.F. Zanna. (2013). "Public Investment in Resource-Abundant Developing Countries", IMF Economic Review, Vol. 61, Issue. 1, pp. 92-129.
Calvo, G. A., and Reinhart, C. M. (2002). Fear of floating. Quarterly Journal of Economics. Vol. 107, Issue. 2, pp. 379-408.
Christiano, L., M. Eichenbaum, and C. Evans. (2005). "Nominal Rigidities and the Dynamic Effects of a Shock to Monetary Policy", Journal of political Economy, Vol. 113, Issue. 1, pp. 1-45.
Davis, J., J. Owssowski, J. Daniel, and S. Barnett. (2001). "Stabilizing and Saving Funds for Non-Renewable Resources: Experience and Fiscal Policy Implications", Washington, D.C.: International Monetary Fund, IMF, Paper No. 205, pp 50-122.
Gelb, Alan. (1988), Oil Windfalls: Blessing or Curse, The World Bank Oxford University Press.
International Financial Statistics (IFS), https://data.imf.org.
International Monetary Fund (IMF). (2012). "Macroeconomic Policy Frameworks for Resource-Rich Developing Countries", The Staff Report IMF, pp. 1-50.
Jalali-Naini, Ahmad Reza and Hassan Karimi. (2003). "Rent Seeking and Economic Growth in Iran", ERF 10th Annual Conference, Marrakech, Morocco.
Makayuma, G. and N. M. Odhiambo (2016). "Public and Private Investmentand Economic Growth: A Review", Journal of Accounting and Management, Vol.6, No. 2, 25-42.
Rotemberg. J. (1982). "Sticky Prices in the United States", Journal of political Economy, Vol. 90, pp. 1187-1211.
Rosenstein-Rodan, Paul. (1943). "Problems of Industrialization of Eastern and South-Eastern Europe", Economic Journal, Vol. 53, pp. 202-211.
Sachs, J. D., and A. M. Warner (2001). "The Curse of Natural Resource", European Economic Review, Vol. 45, pp. 827–38.
Takizawa, Hajime. Gardner Edward H and Ueda Kenichi. (2004). "Are Developing Countries Better Off Spending Their Oil Wealth Upfront?", IMF Working Paper WP/04/141.
Van der Ploeg, F. (2011) (a). "Natural Resources: Curse or Blessing? " Journal of Economic Literature, Vol. 4, pp. 366–420.
Van der Ploeg, F. (2011)(b). "Fiscal Policy and Dutch Disease", International Economics and Economic Policy, Vol. 8, pp. 121-131.
Van der Ploeg, F. (2012). "Bottlenecks in Ramping Up Public Investment", Oxford Centre for the Analysis of Resource Rich Economies (OxCarre), Research Paper Vol. 66, pp. 1-34
Van der Ploeg, F. and A. J. Venables. (2013). "Absorbing a Windfall of Foreign Exchange: Dutch Disease Dynamics", Journal of Development Economics, Vol. 103, pp. 229-243.