پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1398

داوران 1399

داوران 1400

بررسی نقش نگرش‌ها و عقاید بر مصرف انرژی الکتریکی خانوارها در ایران

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار گروه اقتصاد بازرگانی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

3 استادیار گروه اقتصاد انرژی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

میانگین مصرف برق در خانوارهای ایرانی ‌‌بالاتر از میانگین جهانی است. این موضوع می‌تواند ناشی از عوامل قیمتی (مانند ارزان بودن برق در کشور) و عوامل غیر‌قیمتی (مانند متغیرهای اجتماعی–جمعیتی و عوامل روانشناختی) باشد. در این پژوهش سعی‌ شد تا نقش عوامل غیر‌قیمتی از قبیل متغیرهای اجتماعی–جمعیتی و عوامل روانشناختی در میزان مصرف برق خانوارهای‌ شهری‌ شهر تهران بررسی ‌شود. در این راستا با استفاده از مبانی نظری اقتصاد رفتاری و نظریه روانشناسی رفتار برنامه‌ریزی‌شده به تحلیل این موضوع پرداخته شد. در این پژوهش اطلاعات رفتار مصرفی‌‌ برق در خانوار از طریق پرسشنامه و به شکل میدانی از 200 خانوار تهرانی جمع‌آوری ‌شده است. سپس با استفاده از تکنیک­های اقتصاد سنجی، رگرسیون خطی‌‌ برآورد شده.که متغیر وابسته آن انرژی الکتریکی مصرفی (یک دوره 45 روزه در زمستان 95 ) و متغیرهای مستقل آن شامل متغیرهای اجتماعی-جمعیتی (سن، جنس، تعداد اعضای خانوار، درآمد) و متغیرهای‌ نظریه رفتار برنامه­ریزی‌ شده (نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده) بود. نتایج نشان دادند که درآمد و تعداد اعضای خانوار اثر معنی­دار و مثبتی ‌‌بر مصرف برق دارند اما جنسیت اثر معنی­داری ندارد. از متغیرهای روانشناختی نیز تنها کنترل رفتاری درک شده اثر معنی­داری در مصرف برق داشته که این نتایج نشان می­دهند که فرد نگرش مثبتی به صرفه­جویی نداشته و هنجارهای ذهنی و اجتماعی نیز وی را تشویق به کاهش مصرف برق نمی­کنند و تنها عواملی که در کنترل وی نیستند در میزان مصرف وی موثرند. در نهایت با بکارگیری سوگیری‌های رفتاری که ممکن است باعث شود تا نگرشها و عقاید منجر به عمل نشوند نتایج مطالعه تحلیل شد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Attitudes and Beliefs on the Electrical Energy Consumption of Households in Iran

نویسندگان [English]

  • Afsaneh Rahimi 1
  • Habib Morovat 2
  • Ali Faridzad 3

1 Master of Energy Students, Allameh Tabataba’i University

2 Assistant Professor of Business Economics, Faculty of Economics, Allameh Tabataba’i University

3 Assistant Professor of Energy Economics, Faculty of Economics, Allameh Tabataba’i University

چکیده [English]

The average of electricity consumption of Iranian households is higher than the global average. This could be due to price factors (such as low cost of electricity in Iran) and non-price factors (such as socio - demographic and psychological factors). In this study, the role of non-price factors such as socio - demographic and psychological factors in the electricity consumption of urban households evaluated in Tehran. In this regard, using theoretical principles of behavioral economics and theory of planned behavior (TPB( analysis will discuss this topic. The purpose of the mentioned factors is providing non-price policies for more efficient type of household electricity consumption in Iran. The data on household consumption behavior through questionnaires and based on field data collected from 200 households in Tehran. Then, using linear regression is estimated based on econometrics techniques in which the dependent variable is electricity consumption (a 45-day period in Winter 2017) and the independent variables included socio-demographic variables: age, gender, size of family, income and the theory of planned behavior variables include attitude, subjective norms, and perceived behavioral control have been. The results showed that income and the number of household members is a significant and positive effect on electricity consumption, but the gender has no significant effect. Psychological variables perceived behavioral control has a significant effect on electricity consumption. Finally, with using behavioral biases that may cause attitudes and beliefs do not lead to action, the results of the study were analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Household Energy Consumption
  • Theory of Planned Behavior (TPB)
مراجع
الف) فارسی
احمدی، سیروس و صالحی، فریدخت (1393)، "رابطه آگاهی از کارایی انرژی‌‌برق و صرفه­جویی در مصرف برق در بین زنان شهر یاسوج "، فصلنامه جامعه­شناسی نهادهای اجتماعی، دوره 1، شماره 4، صص 108-95.
آشوغ، مسعود (1392)، "کاربرد نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده برای پیش بینی رفتارهای ایمن رانندگی در رانندگان کامیون"، فصلنامه علمی-پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، سال اول، شماره 3، پاییز 1392، صص 14-1.
حسینی، ح.(1383)،"اقتصاد رفتاری در دهه 1950 و اوایل دهه 1960 در کجا شکل گرفت: دانشگاه میشیگان یا کارنگی"، مجله پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال دوازدهم، شماره 29،صص 32-3
حیدری ، کیومرث (1394)، "اقتصاد برق: کاربرد مفاهیم و نظریه‌های اقتصاد"، پژوهشگاه نیرو.
رهبر ، فرهاد و امیری، میثم (1392)، "اقتصاددآنان رفتاری و نظریه‌های آنان"، فصلنامه علمی – پژوهشی‌‌ برنامه‌ریزی و بودجه، سال هجدهم، شمار یک، صص 133 – 165.
سایت وزارت نیرو، ترازنامه انرژی،وزارت نیرو، معاونت برق و امور انرژی (1393)
شاکری، رویا و یعقوبی، نور محمد (1387)، "مقایسه تحلیلی مدل‌های پذیرش فناوری با تأکید بر پذیرش بانکداری اینترنتی"،  فصلنامهعلوممدیریتایران، سال سوم، شماره 11 ، پاییز1387 ، صص 44-21.
صفاری­نیا، مجید (1393)، "روانشناسی تغییر نگرش و رفتار مصرف کنندگان انرژی"، چاپ اول، انتشارات
صفاری­نیا ، مجید و کریمی، یوسف ( 1384)،" روان شناسی اجتماعی و تغییر نگرش مصرف کنندگان انرژی"،  نشریه انرژی ایران، سال نهم، شماره 22، اردیبهشت 1384، صص 83-69 .
مرزوقی، رحمت­اله و نوروزی، نصراله (1391)، "بررسی نظام ارزشی دانش­آموزان مدارس نمونه"، فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، سال اول، شمارة اول، تابستان 1391، صص 20-1.
منصوری ، محمد علی.، علی پور، احمد و صفاری­نیا ، مجید (1393)، "بررسی‌تاثیر کاربرد شیوه‌های رفتاری، شناختی و ترکیبی ‌‌بر تغییر نگرش و رفتار مصرف کنندگان انرژی الکتریکی‌شمال تهران"، فصلنامه علمی - پژوهشی روان شناسی اجتماعی، زمستان 1393 ، شماره16، صص 16 – 1.
ب) انگلیسی
Abrahamse, Wokje  and Steg, Linda )2011( ," Factors Related to Household Energy Use and Intention to Reduce It: The Role of Psychological and Socio-Demographic Variables" , journal of Research in Human Ecology, Vol. 18, No. 1, ,30 – 40.
Ajzen, I. (1991). “The theory of planned behavior”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211.
Ajzen, I (1985). “From intentions to actions: A theory of planned behavior”. In J. Kuhl & J. Beckmann (Eds.), Action control: From cognition to behavior. Berlin, Heidelber, New York: Springer-Verlag. (pp. 11-39).
Allcot, Hunt )2011(,"Social norms and energy conservation", Juournal of Public Economics ,95, 1082-1095.
Armitage, C. J., & Conner, M. (2001). “Efficacy of the theory of planned behaviour: A meta-analytic review”. British Journal of Social Psychology, 40, 471-499.
Brandon, G., & Lewis, A. (1999). “Reducing household energy consumption:A qualitative and quantitative field study”. Journal of Environmental Psychology, 19, 75-85.
Conner, M., & Armitage, C.J. (1998). “Extending the theory of planned behavior: A review and avenues for further research”. Journal ofApplied Social Psychology, 28(15), 1429-1464.
Davis, Graham A., (1995). “Learning to love the Dutch disease: Evidence from the mineral economies”. World Development, 23(10): 1765–1779
Davis, F. D.; Bagozzi, R. P.; Warshaw, P. R. (1989), "User acceptance of computer technology: A comparison of two theoretical models", Management Science, 35: 982–1003
Dhami, Sanjit, (2016), “The foundation of behavioral economic analysis”,Oxford university press.
Fishbein, M. & Ajzen, I. (1975). “Belief, attitude, intention, and behavior: An introduction to theory and research”.Reading, MA: Addison-Wesley.
Frederiks , Elisha and Stenner , Karen ,)2015(, "Household energy use : Applying behavioral economics to understand consumer decision-making and behavior” ,journal of Renewable and sustainable Energy Reviews ,2015 ,1385 – 1394
Gatersleben, B., Steg, L., & Vlek, C.. (2002). “Measurement and determinants of environmentally significant consumer behavior”. Environment and Behavior, 34, 335-362.
George, J.F. (2004). “The theory of planned behavior and internet purchasing”. Internet Research, 14(3), 198-212.
Hahan ,R and , Metcalfe, R). 2016"  (The impact of behavioral science experiments on energy policy”. Juournal of Economics of energy Environmental policy. pp,  27-43
Ibtissem , Mustapha Harzalla. )2010( , "Application of Value Beliefs Norms Theory to the Energy Conservation Behaviour". Journal of Sustainable Development .pp 129-139.
Ito ,K ,Ido ,T and Tanaka , M), 2016) "The Presestence of Moral Suasion and Economic Incentives Fild Experimental Evidence from Energy Demand”. National Bureau of Economic Research,Working Paper Kyoto University. pp, 1-43
Kahn , M , E and Wolka , F).2013(," Using information to improve the Effectiveness of Nonlinear Pricing Evidence from a Field Experiment". Working Paper, Stanford University.
Kahneman, D. and Tversky, A. (1979): “Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk”. Econometrica, 47(2), pp. 263–291..
Katona ,George (1951), “Psychological Analysis of Economic Behavior”,McGrow-Hill.
Lindenberg, S., & Steg, L. (2007). “Normative, gain and hedonic goal frames guiding environmental behavior”. Journal of Social Issues, 63, 117-137.
Mathieson, K. (1991). “Predicting user intentions: Comparing the technology acceptance model with the theory of planne behavior”. Information Systems Research, 2(3), 173-191.
Moll, H. C., Noorman, K. J., Kok, R., Engström, R., Throne-Holst, H., &Clark, C. (2005). “Pursuing more sustainable consumption by analyzing household metabolism in European countries and cities”. Journal of Industrial Ecology, 9, 259-275.
Morris, M. and Dillon, A. (1997) “How User Perceptions Influence Software Use”. IEEE Software, 14(4), 58-65.”.
Obermiller, C. (1995). “The Baby is Sick/The Baby is Well, A Test of Environment Communication Appeals,” Journal of Advertising, 24, pp. 55-69
Pikkarainen, T., Pikkarainen, K., Karjaluoto, H., Pahnila, S. (2004). “Consumer acceptance of online banking: An extension of the technology acceptance model”. Internet Research, 14( 3), 224-235.
Poortinga, W., Steg, L., & Vlek, C. (2004). “Values, environmental concern and environmental behavior: a study into household energy use”. Environment and Behavior, 36, 70–93.
Taylor, S. and Todd, P.A. (1995) “Understanding Information Technology Usage: A Test of Competing Models”, Information Systems Research, 6, 2, 144-176
Thaler, R., & Benartzi, S. (2004). “Save More Tomorrow: Using behavioral economics to increase employee saving”. Journal of Political Economy, 112(S1), .
Varlland,R.J.,pelletier,L.G.,Deshaies,P.,Cuerrier,J.P.,Mongeau,C.(1992). “Ajzen and Fishbin theory of reasond action as applied to moral behavior: A confirmatory analysis.” Journal of Personality and social Psychology, 62(1),98-109
Vringer, K., & Blok, K. (1995). “The direct and indirect energy requirements of households in the Netherlands”. Energy Policy, 23, 893-910.
 
 
 
 
 
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
دوره 6، شماره 21
زمستان
دی 1395
صفحه 129-162
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 27 خرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 02 آبان 1396
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار