نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسعود چشم‌اغیل ¹
• جواد شهرکی ²
• رضا اشرف گنجویی ³

¹ دانشکده مدیریت و اقتصاد،دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

² گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد،دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

³ گروه اقتصاد، دانشکد ه مدیریت و اقتصاد ، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

این پژوهش با استفاده از مدل تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویا (DCGE) و داده‌های ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) سال ۱۳۹۰ ایران و سری زمانی ۱۳۴۹–۱۴۰۱ در نرم‌افزار R، تأثیر عدم قطعیت مصرف انرژی برق‌آبی، رشد شهرنشینی، رانت منابع طبیعی، تولیدات صنعتی و درآمد سرانه بر ردپای اکولوژیکی را بررسی کرده است. در قالب ۵ سناریو، اثر افزایش 5 درصدی هر متغیر با آزمایش‌های مونت‌کارلو تحلیل شد. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد افزایش 5 درصدی مصرف انرژی برق‌آبی به‌دلیل جایگزینی انرژی پاک، ردپای اکولوژیکی را 124/2 درصدکاهش می‌دهد. در مقابل، رشد شهرنشینی تنها 06-E46/2 افزایش ایجاد کرد که نشان‌دهنده تأثیر مدیریت شهری کارآمد است. رانت منابع طبیعی با افزایش 122/3 درصدی، بیشترین اثر مخرب را داشت. تولیدات صنعتی به‌دلیل فناوری‌های سبز، رشد ناچیز 002/0 درصدی و درآمد سرانه افزایش 05-E74/1 درصدی در ردپای اکولوژیکی نشان داد. یافته‌ها بر اهمیت انرژی پاک، نظارت بر استخراج منابع و توسعه صنعت سبز تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

• ردپای اکولوژیکی
• شهرنشینی
• انرژی برق آبی
• عدم قطعیت
• روش تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویا

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Urbanization Uncertainty and Hydroelectric Energy Consumption on the Ecological Footprint in Iran: A Dynamic Computable General Equilibrium (DCGE) Approach

نویسندگان [English]

• Masoud Cheshmaghil ¹
• Javad Shahraki ²
• Reza Ashraf Ganjoei ³

¹ Faculty of Management and Economics, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

² Department of Economics, Faculty of Management and Economics, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

³ Department of Economics, Faculty of Management and Economics, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

چکیده [English]

This study uses a Dynamic Computable General Equilibrium (DCGE) model, Iran’s 2011 Social Accounting Matrix (SAM), and 1970–2022 data in R software to examine the impact of uncertainties in hydroelectric energy consumption, urbanization, natural resource rents, industrial output, and per capita income on Iran’s ecological footprint. Five scenarios with 5% increases in each variable were tested via Monte Carlo simulations. Sensitivity analysis showed that a 5% rise in hydroelectric energy consumption (Scenario 1) cut the footprint by 2.124%, underscoring clean energy’s role. Conversely, urbanization (Scenario 2) led to a negligible increase (2.06E-46%), indicating efficient urban planning. Natural resource rents (Scenario 3) most adversely increased the footprint by 3.122% from unregulated exploitation. Industrial output (Scenario 4) rose negligibly (0.002%) due to green tech, while per capita income (Scenario 5) saw a 1.74E-05% increase. The findings stress prioritizing clean energy, regulating resource extraction, and advancing sustainable industry.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ecological footprint
• Urbanization
• Hydroelectric energy
• Uncertainty
• Dynamic Computable General Equilibrium (DCGE) method