نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالفضل سماواتی ¹
• محمدمهدی حاجیان ²
• عاطفه تکلیف ²
• الهه قربانی ³

¹ دانشجو

² دانشگاه علامه طباطبایی

³ شرکت دانا انرژی

چکیده

در قراردادهای نفتی شامل عملیات اکتشاف، یکی از مفاهیم کلیدی و پرچالش، تعیین «تجاری بودن میدان» است که نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری برای ورود به مراحل توسعه و تولید ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل حقوقی و اقتصادی تجاری بودن میدان و ارائه چارچوبی دقیق‌تر برای تنظیم قراردادهای نفتی انجام شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی بوده و با استفاده از منابع اسنادی و بررسی تطبیقی قراردادهای کشورهای مختلف انجام گرفته است. در این تحقیق، نخست ابعاد فنی، حقوقی و اقتصادی تجاری بودن میدان تبیین و سپس با بازنگری در مدل رایج محاسبه ارزش فعلی خالص (NPV) پروژه ، دو پارامتر مغفول شامل "ارزش ذاتی منابع زیرزمینی برداشت‌نشده" و "آثار زیست‌محیطی پروژه" به عنوان هزینه‌های پنهان در مدل اقتصادی پیشنهادی لحاظ گردیده است. همچنین، ضرورت تعیین معیارهای مشخص برای ارزیابی تجاری بودن، شفاف‌سازی مرجع تشخیص تجاری-بودن میدان و پیشنهاد بندهای قراردادی نوآورانه، همچون «امکان مذاکره مجدد در پایان دوره ارزیابی»، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تعیین دقیق و کمّی معیارهای تجاری بودن می‌تواند از بروز اختلافات قراردادی جلوگیری کرده و منافع کشور میزبان را در برابر ریسک‌های سرمایه‌گذاری محافظت نماید.

کلیدواژه‌ها

• قراردادهای نفتی
• تجاری بودن میدان
• اکتشاف
• ارزش خالص فعلی
• ارزیابی اقتصادی

عنوان مقاله [English]

Legal and Economic Analysis of Commercial Declaration in Oil and Gas Upstream Contracts

نویسندگان [English]

• Abolfazl Samavati ¹
• Mohammad Mehdi Hajian ²
• Atefeh Taklif ²
• Elaheh Ghorbani ³

¹ Student

² Allameh Tabatabaei University

³ Dana Energy

چکیده [English]

In oil contracts involving exploration activities, the determination of a field’s commerciality is a critical and complex issue that significantly influences the decision to advance to development and production stages. This study provides a comprehensive legal and economic analysis of field commerciality and proposes a refined framework for drafting oil contracts. Employing a descriptive-analytical and comparative methodology, the research draws on documentary sources and examines contracts from multiple countries. The study first delineates the technical, legal, and economic aspects of commerciality. It then revises the conventional Net Present Value (NPV) model by incorporating two often overlooked parameters: the intrinsic value of un-extracted subsurface resources and the environmental impacts of the project as hidden costs. The research further emphasizes the necessity of establishing clear, quantifiable criteria for assessing commerciality, clarifying the authority responsible for its determination, and introduces innovative contractual provisions such as the possibility of renegotiation at the conclusion of the appraisal period. Findings suggest that precise and quantitative commerciality criteria can mitigate contractual disputes and safeguard the host country’s interests against investment risks.

کلیدواژه‌ها [English]

• Oil Contracts
• Commerciality
• Exploration
• Net Present Value
• Economic Evaluation