نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حامد عباسی نامی ¹
• سیمین آل علی ²

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

² گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

تنوع و پیچیدگی سبد صادرات از ملزومات ارتقاء ساختار تولید و بالتبع رشد و توسعه اقتصادی است. اما از آنجایی که اقتصاد ایران وابسته به درآمدهای نفتی بوده، از تنوع کمی برخوردار است. لذا، همواره در معرض تکانه‌های نامطلوب خارجی قرار داشته و بررسی ساختار وابستگی میان رانت نفت و اقتصاد غیرنفتی اهمیت پیدا می‌کند. به منظور مدلسازی وابستگی، از داده‌های رانت نفتی، تولید ناخالص داخلی، ارزش افزوده خدمات، ارزش افزوده صنعت، تجارت کالا و تسهیلات اعطایی بانک‌ها در طی دوره 2020-1970 استفاده شده است. همچنین، به دلیل اتکاء مخارج دولت به درآمدهای نفتی، وجود همبستگی غیرخطی، عدم تقارن در داده‌ها و توزیع‌های نامتقارن از توابع کاپولای تک و دومتغیره Vine استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند در اولین درخت مدل C-Vine، همبستگی قوی و نامتقارن به ویژه در دنباله بالایی میان رانت نفتی با GDP، تجارت کالا و تسهیلات بانکی وجود دارد. به عبارتی، اثر شوک مثبت بزرگ‌تر از شوک منفی است. به علاوه، همبستگی متقارن مثبت میان رانت نفتی و ارزش افزوده بخش خدمات مشاهده گردید. همبستگی قوی‌تر در دنباله پایینی میان رانت نفتی و ارزش افزوده صنعت دلالت بر تاثیر بزرگ‌تر شوک منفی دارد. بنابراین سیاست‌های تثبیت اقتصاد کلان در محافظت از اقتصاد ایران در صورت وقوع تکانه‌های نفتی، ناموفق عمل نموده و الگوی متنوع‌سازی منجر به ساختار انعطاف‌پذیر نشده است.

کلیدواژه‌ها

• رانت نفتی
• اقتصادغیرنفتی
• وابستگی نامتقارن
• توابع کاپولای واین

موضوعات

• • مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)

عنوان مقاله [English]

Dependence of Oil Rent and the Non-Oil Sector of the Iranian Economy: A Vine-Copula Functions Approach

نویسندگان [English]

• Hamed Abbasi Nami ¹
• Simin Alali ²

¹ Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The diversity and complexity of the export portfolio is one of the requirements for upgrading the production structure. But since Iran's economy depends on oil revenues, it has little diversification. Therefore, it is always exposed to adverse external shocks, and it becomes important to study the structure of dependence between oil rents and the non-oil economy. In order to model the dependence, data on oil rents, GDP, services value added, manufacturing value added, merchandise trade, and bank credit from 1970 to2020 were used. Also, due to the dependence of government expenditures on oil revenues, non-linearity, asymmetry in the data and asymmetric distributions, univariate and bivariate Vine copula functions were used. The research results show that in the first tree of the C-Vine model, there is a strong and asymmetric association, especially in the upper tail, between oil rents, GDP, merchandise trade and bank credit. In other words, the impact of a positive shock is greater than a negative shock. In addition, a positive Symmetric correlation was observed between oil rents and the services added value. A stronger correlation at left tail between oil rents and manufacturing value added a greater effect of the negative shock. Therefore, macroeconomic stabilization policies did not succeed in protecting the Iranian economy in the event of oil shocks, and the diversification model did not lead to a flexible structure.

کلیدواژه‌ها [English]

• oil rent
• asymmetric dependence
• Vine'؛ s copula functions