نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ساسان هوشیار ¹
• وحید دهباشی ¹
• هادی اسماعیل پور مقدم ²

¹ دانشگاه زابل

² دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این مقاله به بررسی تأثیر رانت منابع طبیعی بر توسعه مالی در کشورهای منتخب منطقه MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی دوره 2000 تا 2022 با استفاده از مدل پانل ARDL می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهند که در کوتاه‌مدت، افزایش رانت منابع طبیعی تأثیر منفی بر توسعه مالی دارد که ناشی از وابستگی بیش از حد به درآمدهای منابع طبیعی و تضعیف بخش‌های غیرنفتی باشد. با این حال، در بلندمدت، اثرات منفی این رانت تعدیل می‌شود، به طوری که مدیریت صحیح درآمدهای منابع طبیعی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مالی می‌تواند به تقویت توسعه مالی کمک کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که باز بودن تجاری تأثیر مثبت و معناداری بر توسعه مالی دارد. گسترش تجارت بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق دسترسی به فناوری‌های نوین، عملکرد مالی کشورهای منطقه MENA را بهبود می‌بخشد. در مقابل، افزایش شهرنشینی تأثیر منفی بر توسعه مالی دارد، زیرا فشار بر منابع مالی دولتی برای تأمین نیازهای زیرساختی و خدمات شهری، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش مالی را محدود می‌کند.

به طور کلی، مدیریت مؤثر درآمدهای منابع طبیعی، ارتقاء کیفیت حکمرانی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مالی، اثرات منفی رانت منابع طبیعی بر توسعه مالی را کاهش می‌دهد. همچنین، باز بودن تجاری نقش مثبتی در توسعه مالی دارد، در حالی که افزایش شهرنشینی به دلیل فشار بر منابع مالی دولتی، اثری منفی بر توسعه مالی برجای می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

• رانت منابع طبیعی
• توسعه مالی
• کشورهای حوزه منا
• PARDL

موضوعات

• • سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی

عنوان مقاله [English]

The Effect of Natural Resource Rents on Financial Development in the MENA Region

نویسندگان [English]

• sasan houshyar ¹
• Vahid Dehbashi ¹
• hadi esmaeilpour moghadam ²

¹ university of zabol

² ferdowsi university of mashhad

چکیده [English]

This paper examines the impact of natural resource rents on financial development in selected MENSA (Middle East and North Africa) countries from 2000 to 2022 using an ARAL panel model. The results indicate that, in the short term, rising natural resource rents negatively affect financial development, primarily due to an over-dependence on natural resource revenues and a decline in non-oil sectors. However, in the long term, the adverse effects of these rents are alleviated, suggesting that effective management of natural resource revenues and investment in financial infrastructure can bolster financial development. The research findings reveal that trade openness has a positive and significant influence on financial development. Expanding international trade and attracting foreign investment through access to new technologies enhances the financial performance of MENSA countries. Conversely, increasing urbanization negatively impacts financial development, as the pressure on government finances to address infrastructure and municipal service needs restricts investment opportunities in the financial sector. Overall, effective management of natural resource revenues, enhancement of governance quality, and investment in financial infrastructure mitigate the negative effects of natural resource rents on financial development. Trade openness also contributes positively to financial development, while rising urbanization adversely affects it due to the strain on government finances.

کلیدواژه‌ها [English]

• Resource Rents
• MENA Region
• PARDL
• Financial Development