نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش‌محور اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبائی

2 عضو هیأت علمی دامشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

3 عضو هیئت علمی دانشگده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

توسعه سریع گاز­رسانی در کشور موجب شده بخش­های مختلف وابستگی قابل ملاحظه­ای به تولیدات گاز طبیعی پیدا نمایند. سهم میدان پارس جنوبی از کل تولید تا پایان برنامه ششم بیش از 62% خواهد شد. شرایط طبیعی مخزن پارس­جنوبی به گونه­ای است که در اثر تولید در طول زمان به تدریج از فشار مخزن کاسته و متعاقب آن تولید گاز طبیعی کاهش می­یابد.به منظور تاخیر در افت تولید، نصب سکوهای تقویت فشار ضروری است. علیرغم نصب این سکوها، آمار­های غیر­رسمی نشان می­دهد تولید از میدان پارس جنوبی در افق بیست­ساله کاهش قابل­ملاحظه  پیدا خواهد کرد و تولید میادین جدید گازی مورد نظر نیز تکافوی این میزان کاهش تولید را نخواهند­ نمود بنابراین به منظور جلوگیری از بحران کمبود گاز در سال­های آتی ضروری است تمهیدات همراه با اولویت­بندی عرضه گاز برای متقاضیان جدید، پیش­بینی گردد. به منظور تعیین الگویی برای اولویت­بندی عرضه گاز طبیعی ازروش"فرایند تحلیل سلسله مراتبی"(AHP) استفاده شده است. جهت حل مدل در مجموع 8 گزینه و 6 معیار در نظر گرفته شده و با استفاده از نرم­افزار ExpertChoice  محاسبات مربوطه انجام پذیرفته­است. جمع­بندی خروجی­های سیستم و نتایج (اولویت­بندی)جهت هر گزینه در قالب معیارهای موردنظر به ترتیب عبارتند از: تزریق به مخازن نفتی، گازرسانی به نیروگاه­ها، صادرات، خوراک واحدهای پتروشیمی، گازرسانی به صنایع، گازرسانی به واحدهای خانگیتجاری و حمل­و­نقل.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Natural Gas Supply Inverse and Strategic Priorities Model of Natural Gas Allocation to Various Sectors

نویسندگان [English]

  • Seyed Morteza Elahi 1
  • Abdolrasool Ghasemi 2
  • ali emami meibodi 3

1 Ph.D, Oil and Gas Economics, Allameh Tabataba’i University,Tehran

2 Assistant Professor, Department of Economics, Allame Tabataba’i University, Tehran

3 faculty of Economics . Allameh Tabataba'i university

چکیده [English]

The rapid development of gas distribution in Iran causes considerable dependence of consuming sectors on Natural Gas production .The share of South Pars Gas Field from the entire gas production in the end of sixth Five-Year Iranian Economic Plan will be over 62%. The pressure of reservoir gradually reduces and subsequently the volume of gas production declines in the production period due to the natural technical condition of South Pars reservoir. Installation of gas compressor platform is necessary in order to delay the reduction of the production. In spite of installation of these platforms,unofficial announcements indicate that production from South Pars field will decrease significantly in the twenty–year prospect and supply of new gas fields cannot compensate this reduction. Hence, in order to prevent gas shortage crisis in the coming years, it is required to predict some strategic actions and prioritize the supply of gas for new demand sectors. The "AHP" model has been applied to determine the priorities for this purpose. The relevant calculations have been carried out for solving the model by selecting a total of 8 options and 6 criteria by using the Expert Choice Software. The priorities of this study for each option are as follows respectively: Injection into Oil Reservoirs, Gas supply to Power Plants, Export, Feedstock for Petrochemical Units, Gas supply to Industries, Gas supply to Residential& Commercial , Transportation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Gas Reserves
  • Balance of Gas Production and Consumption
  • South Pars Filed
  • Gas Production Inverse
الف) فارسی:
درخشان، مسعود (1389) ، "ملاحظات استراتژیک در تدوین سیاستگذاری های بالادستی نفت و گاز " فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 57
 دفتریان ، منصور ،باقرپور، محمد هاشم و سروش، حسین (1385 )،" مطالعات ازدیاد برداشت میعانات گازی از میدان پارس جنوبی – بازگردانی گاز"، انجمن گاز ایران، صفحات 10-3. 
رنانی، محسن و دین محمدی، مصطفی (1387 )" ارائه الگویی برای تخصیص بهینه ذخایر گاز طبیعی ایران" مجله تحقیقات اقتصادی ،شماره 84، صفحات 150-119.
رنانی، محسن، شریفی، علیمراد،  خوش اخلاق، رحمان ودین محمدی، مصطفی (1388)،" تعیین اولویت های کاربرد ذخائر گازی ایران " فصلنامه  پژوهش های اقتصادی، دوره 9، شماره 3، صفحات 182-151
فرید زاد، علی، قاضی زاده، محمد صادق و حیدری، کیومرث (1394) " بررسی اقتصادی تخصیص بهینه گاز های  سوزانده شده همراه در میادین نفتی کشور" فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، شماره 65، ص 92-63.
قدسی پور، حسن ( 1379 )، کتابفرایند تحلیل سلسله مراتبی ،انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر.
کاظمی، عالیه،  شکوری گنجوی، حامد و رئوفی، زینب (1392)، "مروری بر مطالعات مدل سازی عرضه انرژی و انتخاب بهترین تحقیقات انجام شده در ایران با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی " مجله پژوهش های برنامه ریزی و سیاستگذاری انرژی، سال یکم، شماره 2، تابستان، صفحات 28-5.
کاردر ، علی،معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران(1395)، نشست هم اندیشی شرکت های بالا دستی نفت و گاز ، خبر گزاری جمهوری اسلامی.
محقر، علی، مهرگان،  محمدرضا و ابوالحسنی، غلامرضا (1388)، " به کار گیری تکنیک های تصمیم گیری در اولویت بندی مصرف و تخصیص بهینه گاز طبیعی با رویکرد فازی"، فصلنامه مطالعات انرژی،سال هفتم،شماره24، ص119-91.
معاون امورتوسعه ومهندسی شرکت ملی نفت ( 1395)، نشست خبری مراسم بارگیری سکوی فاز 17پارس جنوبی. وزارت نفت (1394)،  معاونت برنامه ریزی ،گزارش تولید و مصرف گاز طبیعی.
مدیریت برنامه ریزی شرکت ملی گاز ایران(1394)، گزارش عملکرد تولید و مصرف گاز در سال 1393.
قاسمی، صادق (1358) مهندسی مخازن هیدرو کربوری، روابط عمومی شرکت ملی نفت، چاپ1389 ، صفحه 623
ترازنامه انرژی سال 1393کشور، وزارت نیرو (1395) ، صفحات 18-15
 
ب) انگلیسی
BP( 2014) Statistical Review of World Energy
Ministry of Petroleum and Natural Resources of Pakistan(2005), Natural Gas Allocation and Management Policy
Rowse , J. (1986), Allocation of Canadian Natural Gas to Domestic and Export Market. Canadian Journal of Economics, 417-442