• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محمدرضا سلمانی بی شک؛ پگاه قربانپور
چکیده
انرژی های تجدیدپذیر یک منبع انرژی جایگزین مهم از نظر رشد پایدار و تغییرات آب و هوایی است. در این مقاله، رابطه علیت بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد تولید در 26 کشور در حال توسعه که دوره 1990 تا 2020 را پوشش میدهند، تحلیل میشود. این مقاله از آزمون علیت پانل بوت استرپ استفاده می‌کند که توسط کونیا (2006) برای در نظر گرفتن وابستگی مقطعی ایجاد شده ...
بیشتر
انرژی های تجدیدپذیر یک منبع انرژی جایگزین مهم از نظر رشد پایدار و تغییرات آب و هوایی است. در این مقاله، رابطه علیت بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد تولید در 26 کشور در حال توسعه که دوره 1990 تا 2020 را پوشش میدهند، تحلیل میشود. این مقاله از آزمون علیت پانل بوت استرپ استفاده می‌کند که توسط کونیا (2006) برای در نظر گرفتن وابستگی مقطعی ایجاد شده است. روش کونیا (2006) مبتنی بر رگرسیون‌های به ظاهر نامرتبط (SUR) و آزمون‌های Wald با مقادیر بحرانی بوت استرپ خاص هر کشور است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که رابطه علی بین مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و رشد اقتصادی در کشورهای مورد بررسی، بسته به شرایط خاص هر کشور، به‌صورت متقارن و نامتقارن متفاوت است. در برخی از کشورها، شواهدی از علیت دوطرفه بین این دو متغیر مشاهده شد، درحالیکه در برخی دیگر، علیت یکطرفه از مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر به رشد اقتصادی یا بالعکس تأیید گردید. همچنین، نتایج نشان داد که استفاده از دادههای تجمیعی ممکن است باعث تغییر در استنتاج‌ها شود، که اهمیت بررسی علیت در سطح کشوری را برجسته می‌کند. این یافته‌ها تأثیر سیاست‌های انرژی تجدیدپذیر را بر رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه نشان داده و میتواند به سیاستگذاران در تدوین راهبردهای پایدار انرژی کمک کند.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
علی رووف کاظم جواد الرکابی؛ مریم امامی میبدی
چکیده
در فرآیند جهانی‌شدن، وابستگی متقابل کشورها به یکدیگر افزایش می‌یابد و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی، شوکهای نااطمینانی را به اقتصاد داخلی و خارجی وارد می‌کند. در کشورهایی که وابسته به نفت هستند، نوسانات قیمت جهانی نفت تأثیر زیادی بر درآمد و تولید ناخالص داخلی دارد. این تحقیق به بررسی تأثیر عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی ...
بیشتر
در فرآیند جهانی‌شدن، وابستگی متقابل کشورها به یکدیگر افزایش می‌یابد و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی، شوکهای نااطمینانی را به اقتصاد داخلی و خارجی وارد می‌کند. در کشورهایی که وابسته به نفت هستند، نوسانات قیمت جهانی نفت تأثیر زیادی بر درآمد و تولید ناخالص داخلی دارد. این تحقیق به بررسی تأثیر عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی و قیمت نفت بر رشد اقتصادی عراق در بازه زمانی 2008 تا 2022 پرداخته است. روش استفاده‌شده در این مطالعه، مدل اقتصادسنجی خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی غیرخطی است. نتایج نشان میدهند که افزایش عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی در کوتاهمدت منجر به کاهش رشد اقتصادی عراق میشود و این اثر در بلندمدت نیز ادامه می‌یابد. علاوه بر این، کاهش عدم‌قطعیت سیاست‌های اقتصادی جهانی در هر دو بازه زمانی موجب افزایش رشد اقتصادی عراق میگردد. در خصوص قیمت نفت، کاهش عدم‌قطعیت در کوتاهمدت (در وقفه اول) باعث افزایش رشد اقتصادی میشود، اما در وقفه دوم اثر منفی دارد. در بلندمدت، کاهش عدم‌قطعیت قیمت نفت موجب افزایش رشد اقتصادی میشود. افزایش عدم‌قطعیت قیمت نفت در کوتاهمدت اثر معناداری بر رشد اقتصادی ندارد، اما در بلندمدت باعث کاهش رشد اقتصادی عراق میشود. این نتایج به عدم‌تقارن در تأثیرات سیاست‌های اقتصادی و قیمت نفت بر رشد اقتصادی عراق اشاره دارند.
امیررضا خلیلی؛ مجتبی بهمنی؛ مهدی نجاتی
چکیده
امروزه حدود80 درصد انرژی جهان از سوخت‌های فسیلی تولید شده که نتیجه‌ی آن انتشار قابل توجه آلودگی زیست محیطی است. از آنجایی که در ایران رشد اقتصادی بیشتر به واسطه‌ی سوخت‌های فسیلی محقق میشود مطالعه‌ای با هدف تبیین رابطه‌ی بین تولید ناخالص داخلی ایران و تقاضای کل انرژی با استفاده از چارچوب منحنی کوزنتس شکل گرفت، این پژوهش ابتدا ...
بیشتر
امروزه حدود80 درصد انرژی جهان از سوخت‌های فسیلی تولید شده که نتیجه‌ی آن انتشار قابل توجه آلودگی زیست محیطی است. از آنجایی که در ایران رشد اقتصادی بیشتر به واسطه‌ی سوخت‌های فسیلی محقق میشود مطالعه‌ای با هدف تبیین رابطه‌ی بین تولید ناخالص داخلی ایران و تقاضای کل انرژی با استفاده از چارچوب منحنی کوزنتس شکل گرفت، این پژوهش ابتدا نکاتی را در مورد آلودگی و مصرف انرژی متذکر شده و سپس به توسعه پایدار ومنحنی کوزنتس می‌پردازد، مدل تجربی در این مطالعه شامل دو قسمت بوده که ابتدا با انجام آزمون مانایی مدلARDL به عنوان روش انتخابی مورد تخمین قرار می‌گیرد و سپس در قسمت دوم و با استفاده از سیستم‌های پویا اقدام به اجرا مدل طی سالهای 1379 تا 1425 کرده که نتایج حاصل، بیانگر آن است که ایران در مرحله‌ی اول منحنی کوزنتس قرارداشته و59 درصد تغییرات تقاضای انرژی به دلیل تغییرات در تولید ناخالص داخلی میباشد. بدین منظور توصیه سیاستی‌ای که در این مقاله میتواند مورد توجه قرار گیرد آموزش و آگاهی عمومی از مخاطرات استفاده از سوخت‌های فسیلی و سرمایه گذاری در سیستم‌های تجدید پذیر میباشد که از جهتی موجب رشد اقتصادی میشود و از سویی دیگر نیز موجب گذار از مرحله‌ی اول منحنی زیست محیطی کوزنتس خواهد شد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محسن کاکاخانی؛ مجتبی الماسی؛ کیومرث سهیلی
چکیده
یکی از اهداف اقتصاد سبز کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی ناشی از استفاده از منابع طبیعی در اقتصادهای در حال توسعه است. بررسی فرآیند جداسازی رشد اقتصادی از سوخت‌های فسیلی یک امر کلیدی و مهم است که در تعداد اندکی از مطالعات انجام شده به این موضوع پرداخته شده. لذا هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی تأثیر آزادی اقتصادی بر فرآیند جداسازی ...
بیشتر
یکی از اهداف اقتصاد سبز کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی ناشی از استفاده از منابع طبیعی در اقتصادهای در حال توسعه است. بررسی فرآیند جداسازی رشد اقتصادی از سوخت‌های فسیلی یک امر کلیدی و مهم است که در تعداد اندکی از مطالعات انجام شده به این موضوع پرداخته شده. لذا هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی تأثیر آزادی اقتصادی بر فرآیند جداسازی رشد اقتصادی از سوخت‌های فسیلی میباشد. در مطالعه حاضر روش برآورد مدل براساس دادههای تلفیقی است و در بازه زمانی (2020-2000)، برای «کشورهای در حال توسعه (ایران، برزیل، هند و چین) و کشورهای توسعهیافته (آمریکا، انگلستان، آلمان و فرانسه)» انجام شده است. مدل‌های برآورد شده با توجه به فرضیه‌های پژوهش به صورت مدل‌های رگرسیون خطی چند متغیره ارائه شده‌اند. براساس نتایج به دست آمده از مدل اثرات ثابت و روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته، متغیر آزادی اقتصادی دارای اثر مثبت و معنی‌دار بر متغیر وابسته (نرخ رشد اقتصادی) است. بنابراین میتوان گفت که برای هر دو گروه از کشورها در سطح اطمینان 95 درصد آزادی اقتصادی بر فرآیند جداسازی رشد اقتصادی از سوخت‌های فسیلی تأثیر مثبت و معنادار دارد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
یزدان گودرزی فراهانی؛ زلیخا مرسلی ارزنق؛ محسن مهر ارا
چکیده
هدف مقاله حاضر بررسی اثر سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران بوده است. در این راستا از اطلاعات آماری مربوط به دوره زمانی 1400-1370 استفاده شد. برای این منظور از روش تعادل عمومی پویای تصادفی استفاده گردید. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله از بانک مرکزی ایران و همچنین وزارت نیرو گردآوری شده است. چارچوب ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر بررسی اثر سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران بوده است. در این راستا از اطلاعات آماری مربوط به دوره زمانی 1400-1370 استفاده شد. برای این منظور از روش تعادل عمومی پویای تصادفی استفاده گردید. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله از بانک مرکزی ایران و همچنین وزارت نیرو گردآوری شده است. چارچوب نظری مطالعه حاضر براساس مدل سرمایه‌گذاری، بهینهیابی و تعادل بین بخشی خواهد بود. در این مطالعه اثرات سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی تجدیدپذیر از طریق بنگاههای دولتی و خصوصی در مدل گنجانده شده است. نتایج به دست آمده از شوک سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی تجدیدپذیر بیانگر این بود که سرمایه‌گذاری در این بخش بیشترین تأثیر را بر رشد ارزش افزوده اقتصادی در بخش صنعت، خدمات، کشاورزی و نفت و گاز داشته است. همچنین نتایج به دست آمده بیانگر این موضوع است که در راستای افزایش در رفاه اجتماعی و دستیابی به توسعه اقتصادی یک دوره سرمایه‌گذاری 4 ساله با رشد 50 درصدی در حوزه زیرساختهای انرژی تجدیدپذیر در کشور لازم است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
آرام امیرنیا
چکیده
مطالعه حاضر به تأثیر تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهری و مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر بر انتشار دی‌اکسیدکربن در کشورهای عضو اوپک می‌پردازد. برای نشان دادن جزئیات یافتههای خود، در این مطالعه از روش دادههای تابلویی (پانل دیتا) تأثیر تولید ناخالص داخلی، افزایش جمعیت شهری و مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر بر انتشار دی‌اکسیدکربن را برای ...
بیشتر
مطالعه حاضر به تأثیر تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهری و مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر بر انتشار دی‌اکسیدکربن در کشورهای عضو اوپک می‌پردازد. برای نشان دادن جزئیات یافتههای خود، در این مطالعه از روش دادههای تابلویی (پانل دیتا) تأثیر تولید ناخالص داخلی، افزایش جمعیت شهری و مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر بر انتشار دی‌اکسیدکربن را برای 13 کشور عضو اوپک در بازه زمانی، 1990 تا 2019، بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی، افزایش جمعیت شهری و مصرف سوخت‌های تجدیدناپذیر تأثیر مثبت و معناداری بر انتشار دی‌اکسیدکربن دارد. یافتههای کلی حاکی از آن است که به دنبال افزایش تولید ناخالص داخلی و صنعتی شدن کشورها، شاهد رشد جمعیت شهری نیز خواهیم بود. آلودگی محیط زیست عمدتاً با شهرنشینی سریع و صنعتی شدن تشدید میشود، همچنین رشد اقتصادی و انرژی‌های تجدیدناپذیر در کشورهای عضو اوپک که عمدتاً کشورهای در حال توسعه هستند اثرات مخربی بر محیط زیست دارند. این مطالعه توصیه می‌کند که شهرنشینی و رشد اقتصادی پایدار باید با استفاده از منابع مالی سبز و منابع انرژی پاک ترویج شود، همچنین ضرورت تغییر الگوهای مصرف انرژی از سوختت‌های فسیلی و رفتن به سمت منابع انرژی تجدیدپذیر باید در میان کشورهای عضو اوپک مورد حمایت قرار گیرد.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
اکبر شیدائی حبشی؛ سید کمال صادقی؛ داود بهبودی
چکیده
هدف از انجام این تحقیق، بررسی سطوح مختلف ریسک کشوری و نقش آن در رابطه بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد اقتصادی در کشور ایران، طی دوره زمانی (2021-1997) است. این پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی و از لحاظ روش علّی - تحلیلی بوده و روش جمع‌آوری اطلاعات نیز از نوع اسنادی - کتابخانه‌ای است. بعد از محاسبه مقدار آستانه هر متغیر، تأثیر مصرف انرژی تجدیدپذیر ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق، بررسی سطوح مختلف ریسک کشوری و نقش آن در رابطه بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد اقتصادی در کشور ایران، طی دوره زمانی (2021-1997) است. این پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی و از لحاظ روش علّی - تحلیلی بوده و روش جمع‌آوری اطلاعات نیز از نوع اسنادی - کتابخانه‌ای است. بعد از محاسبه مقدار آستانه هر متغیر، تأثیر مصرف انرژی تجدیدپذیر بر رشد اقتصادی را با استفاده از فاصله آستانه ریسک‌های مختلف کشوری مورد تجزیه و تحلیل قراردادیم. نتایج حاکی از تأثیر غیرخطی مصرف انرژی تجدیدپذیر بر رشد اقتصادی، تحت ریسک‌های مختلف کشور است. این پژوهش از اولین مطالعات درکشور ایران است که رابطه بین مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و رشد اقتصادی را براساس رویکرد مبتنی بر ریسک مورد بررسی قرار داده است. با توجه به مدل رگرسیونی که در پژوهش حاضر تشریح شده است، این پژوهش پیشنهادهایی را در جهت تدوین برنامه راهبردی مناسب با هدف مشخص ساختن اهداف کوتاهمدت و بلندمدت، چشمانداز آینده، برای دستاندرکاران به عنوان نقشه راه ارائه مینماید.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
منصور زراء‌نژاد؛ آرام امیرنیا
چکیده
هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر انتشار دی‌اکسیدکربن است، که به‌عنوان معیاری برای آلودگی محیط زیست در ایران برای دورۀ زمانی 1397-1352 استفاده شده است. به منظور اندازه‌گیری عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر آلودگی محیط زیست، لازم است که به مطالعه تأثیر کوتاهمدت و بلندمدت مصرف نفت کوره، شهرنشینی، رشد اقتصادی ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر انتشار دی‌اکسیدکربن است، که به‌عنوان معیاری برای آلودگی محیط زیست در ایران برای دورۀ زمانی 1397-1352 استفاده شده است. به منظور اندازه‌گیری عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر آلودگی محیط زیست، لازم است که به مطالعه تأثیر کوتاهمدت و بلندمدت مصرف نفت کوره، شهرنشینی، رشد اقتصادی بر انتشار دی‌اکسیدکربن در ایران پرداخت؛ بدین‌منظور از مدل «خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی گسترده» استفاده شده است. نتایج نشان میدهد ضریب تصحیح خطای به‌دست آمده در این مدل نشان میدهد که در هر دوره 33 درصد از خطای عدم تعادل کوتاه مدت، برای دستیابی به تعادل بلندمدت را تعدیل نماید. طبق برآورد انجام شده، افزایش مصرف نفت کوره، شهرنشینی و رشد اقتصادی هم در کوتاهمدت و هم در بلندمدت تأثیر مثبتی بر انتشار دی‌اکسیدکربن دارد. همچنین نتایج بلندمدت حاکی از آن است که با افزایش یک درصد تولید ناخالص داخلی، مصرف نفت کوره و جمعیت شهری به ترتیب 849/0، 166/0 و 566/1 درصد انتشار دی‌اکسیدکربن را افزایش میدهد. لذا اولین اقدام در جهت کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن در کشور، توجه به میزان مصرف نفت کوره است، از این رو میتوان سیاستگذاری‌هایی جهت استفاده از انرژی‌های جایگزینی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر برای کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن پرداخت.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
منصور زراء نژاد؛ حمیدرضا عبداللهیان؛ آرام امیرنیا؛ سهیل سعیدیان
چکیده
گسترش سریع مناطق شهری در کشورهای صادرکننده نفت خام عضو سازمان اوپک و وابستگی زیاد اقتصاد آنها به مصرف نفت خام، باعث تغییرات جدی زیست‌محیطی در این کشورها شده است. ازاین‌رو بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتشار دی‌اکسیدکربن مانند رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شهرنشینی در این کشورها حائز اهمیت است. در این مقاله به بررسی تأثیر رشد اقتصادی، ...
بیشتر
گسترش سریع مناطق شهری در کشورهای صادرکننده نفت خام عضو سازمان اوپک و وابستگی زیاد اقتصاد آنها به مصرف نفت خام، باعث تغییرات جدی زیست‌محیطی در این کشورها شده است. ازاین‌رو بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتشار دی‌اکسیدکربن مانند رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شهرنشینی در این کشورها حائز اهمیت است. در این مقاله به بررسی تأثیر رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شهرنشینی بر انتشار دی‌اکسیدکربن پرداختیم. بدین‌منظور نمونه‌ای شامل ۸ کشور عضو سازمان اوپک برای دوره ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ انتخاب شد. با توجه به وجود اثر مجاورت از اقتصادسنجی فضایی برای بررسی اثرات سرریز از کشورهای همسایه استفاده شده است. نتایج نشان دادکه وابستگی فضایی در بین کشورهای بررسی‌شده وجود دارد. تجزیه و تحلیل سرریز فضایی به تفکیک نشان داد که هر دو اثر رشد اقتصادی و جمعیت شهری محلی (مستقیم) و سرریزفضایی (غیر مستقیم) انتشار دی‌اکسیدکربن در هر کشور و کشورهای همسایه را افزایش میدهد، ولی میزان اثر مستقیم بیش از میزان اثر غیرمستقیم بر کشورهای دیگر است. این واقعیت که آلودگی محیط زیست ناشی از رشد اقتصادی و توسعه مناطق شهری و افزایش مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر در هر کدام از این کشورهای مورد مطالعه بر کیفیت محیط زیست کشورهای همسایه نیز تأثیر می‌گذارد، زمینه همکاری را بین کشورهای عضو سازمان اوپک که در مجاورت یکدیگر قرار دارند، برای توسعه فناوری تولید انرژی‌های پاک (انواع انرژی‌های تجدیدپذیر) را فراهم می‌کند.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
آزیتا شیخ بهایی؛ سعید دائی کریم زاده؛ سارا قبادی
چکیده
این مطالعه به بررسی ارتباط متقابل انرژی‌های پاک، توسعه سرمایه‌های داخلی و خارجی، رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست در گروهی از کشورهای در حال توسعه طی سالهای 2018-1995 با کمک سیستم معادلات همزمان و روش گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی می‌پردازد. به منظور برآورد تأثیر توسعه سرمایه‌های داخلی و خارجی از سه شاخص مختلف سرمایه‌گذاری مستقیم ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی ارتباط متقابل انرژی‌های پاک، توسعه سرمایه‌های داخلی و خارجی، رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست در گروهی از کشورهای در حال توسعه طی سالهای 2018-1995 با کمک سیستم معادلات همزمان و روش گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی می‌پردازد. به منظور برآورد تأثیر توسعه سرمایه‌های داخلی و خارجی از سه شاخص مختلف سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، بازارهای سهام و اعتبارات تخصیصی به بخش خصوصی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد افزایش انرژی‌های پاک یک تا دو درصد، انتشار دی‌اکسیدکربن چهاردرصد و افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یک درصد موجب افزایش رشد اقتصادی در کشورهای مورد بررسی شده است. از سوی دیگر رشد اقتصادی ضمن اینکه مصرف انرژی‌های پاک را به طور متوسط 11درصد افزایش داده، همزمان موجب افزایش انتشار دی‌اکسیدکربن گردیده است. پروژه‌های انرژی‌های پاک نسبت به سایر پروژه‌های تأمین انرژی، دارای بازدهی پایین و تأمین مالی بالا می‌باشند. لذا در کشورهای در حال توسعه به دلیل عدم توسعه‌یافتگی نهادهای مالی و ضعف آنها در دسترسی به سرمایه‌های مورد نیاز برای تأمین مالی پروژه‌های انرژی‌های پاک، استقبال چندانی برای سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها صورت نگرفته تا بتواند موجبات کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن را فراهم آورد.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سیروس امیدوار
چکیده
از وقتی که در پنجم خردادماه 1287، مته حفاری در چاه شماره یک مسجد سلیمان به نفت رسید، بیش از 113 سال از شکل‌گیری تدریجی «ایران نفتی ـ گازی» می‌گذرد. واقعیت این است که طی این مدت، از یک سو ثروت و درآمد منابع طبیعی نفت و گاز، لزوماً به نحو «عادلانه‌ای» بین همه ایرانیان که مالکان اصلی این منابع هستند توزیع نشده‌اند بلکه در بسیاری ...
بیشتر
از وقتی که در پنجم خردادماه 1287، مته حفاری در چاه شماره یک مسجد سلیمان به نفت رسید، بیش از 113 سال از شکل‌گیری تدریجی «ایران نفتی ـ گازی» می‌گذرد. واقعیت این است که طی این مدت، از یک سو ثروت و درآمد منابع طبیعی نفت و گاز، لزوماً به نحو «عادلانه‌ای» بین همه ایرانیان که مالکان اصلی این منابع هستند توزیع نشده‌اند بلکه در بسیاری موارد به صورت انواع رانت‌های دولتی ناعادلانه، بین گروه‌های ذی‌نفوذ، توزیع شده‌اند و از سوی دیگر این منابع چنان که باید در خدمت رشد اقتصادی کشور قرار نگرفته‌اند. با توجه به این دو واقعیت، دو مسئله اساسی این پژوهش عبارتند از: 1) بر مبنای کدام نظریه ارزشی میتوان ثروت و درآمد منابع نفت و گاز را به نحو عادلانه‌تری بین همه ایرانیان توزیع کرد؟ 2) چگونه میتوان چنین توزیع عادلانه‌تری را در خدمت تحقق رشد اقتصادی بالا و پایدار قرار داد؟ روش انجام پژوهش به این صورت است که با بررسی ویژگی‌های اساسی طرح‌های حمایتی رایج و مروری بر مبانی ارزشی چنین طرح‌هایی در قالب چند نظریه عدالت و با آسیب‌شناسی آن طرح‌ها، از اجرای یک طرح درآمد پایه همگانی (UBI) که عمدتاً از طریق ثروت و درآمد منابع نفت و گاز قابل تأمین مالی است، به منزله طرحی عادلانه‌تر و کاراتر از طرح‌های حمایتی رایج دفاع میشود. در ادامه روش‌های مختلف تأمین مالی این طرح و سازوکارهای اثرگذاری این طرح بر رشد اقتصادی بررسی می‌شوند. سرانجام استدلال میشود که چگونه طی یک چرخه سعد، از یک سو، یک «نهاد درآمد پایه همگانی» علاوه بر ریشه‌کنی فقر، میتواند به رشد اقتصادی بالا و پایدار منجر شود و از سوی دیگر، چگونه این رشد اقتصادی میتواند افزایش مستمر مبلغ UBI برای نسل فعلی و نسل‌های آتی را به دنبال داشته باشد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
صادق بافنده ایماندوست؛ محمد لشکری؛ احسان سیاح زاده کاخکی
چکیده
مصرف انرژی در جهان به دلیل تمایل به رشد اقتصادی رو به افزایش است و در نتیجه انتشار گازهای گلخانه‌ای به ویژه دی‌اکسیدکربن که اثرات مخرب زیست محیطی دارد در اثر مصرف سوخت‌های فسیلی میتواند روندی فزاینده داشته باشد. مطالعه حاضر در پی یافتن تاثیر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر (تولید برق نیروگاهی از منابع تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر) ...
بیشتر
مصرف انرژی در جهان به دلیل تمایل به رشد اقتصادی رو به افزایش است و در نتیجه انتشار گازهای گلخانه‌ای به ویژه دی‌اکسیدکربن که اثرات مخرب زیست محیطی دارد در اثر مصرف سوخت‌های فسیلی میتواند روندی فزاینده داشته باشد. مطالعه حاضر در پی یافتن تاثیر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر (تولید برق نیروگاهی از منابع تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر) بر آلودگی هوا با توجه به نقش تعدیلی رشد اقتصادی است. بنابراین، با استفاده از دادههای سری زمانی سالهای 1369 تا 1396 در ایران و با مدل گشتاورهای تعمیم یافته و لحاظ برخی متغیرهای کنترلی مانند ضریب کارایی انرژی و میزان شهرنشینی، فرضیه‌های مورد نظر آزمون شد. یافته‌ها حاکی از تاثیر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن با ضریب 145/1- در سطح معنی‌داری 10 درصد و تاثیر مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر در افزایش انتشار دی‌اکسید کربن با ضریب 605/0 در سطح معنی‌داری 5 درصد است. همچنین نقش رشد اقتصادی به‌عنوان متغیر تعدیل‌گر بر رابطه بین مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر با انتشار دی‌اکسید کربن با ضریب 425/0 مثبت و بر رابطه بین مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر با انتشار دی‌اکسیدکربن 024/0- و در سطح 5 درصد معنی‌دار است. نتایج تحقیق نشان میدهد توسعه سرمایه‌گذاری و افزایش سهم سبد بخش انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور به همراه بهبود بهره‌وری انرژی و سطح تکنولوژی میتواند در کاهش آلودگی هوا موثر باشد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
ساناز کریم پور؛ رضا شاکری بستان آباد؛ عبدالرسول قاسمی
چکیده
انرژی همواره نقش بسیار مهمی در زندگی انسان‌ها داشته است و رشد اقتصادی را نیز در کنار سایر عوامل مؤثر بر رشد، امکان‌پذیر می‌کند. امروزه بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند تا با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید، بتوانند از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، انرژی بادی یا انرژی آب که در مقایسه با انرژی‌های فسیلی آلودگی زیست‌محیطی ...
بیشتر
انرژی همواره نقش بسیار مهمی در زندگی انسان‌ها داشته است و رشد اقتصادی را نیز در کنار سایر عوامل مؤثر بر رشد، امکان‌پذیر می‌کند. امروزه بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند تا با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید، بتوانند از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، انرژی بادی یا انرژی آب که در مقایسه با انرژی‌های فسیلی آلودگی زیست‌محیطی کمتری را بر جای می‌گذارند به عنوان منابعی برای تأمین انرژی مورد نیاز خود استفاده کنند. هدف این مطالعه بررسی میزان اثرپذیری رشد اقتصادی کشورهای منتخب منطقه منا از مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر با استفاده از مدل خود رگرسیون برداری پانل در بازه زمانی 2015-1990 میباشد. نتایج مطالعه نشان داده است که متغیر کل انرژی‌های تولید‌شده از منابع تجدیدپذیر بیشترین سهم را در توضیح تغییرات رشد اقتصادی کشورهای مورد مطالعه داشته و میزان توضیح‌دهندگی این متغیر در بلندمدت به 56 درصد رسیده است. تأثیر قابل توجه مصرف انرژی تجدیدپذیر بر رشد اقتصادی می‌طلبد که برای دستیابی به سطح بالای تولید و رفاه اجتماعی، سیاستگذاری‌های مناسبی برای آن اتخاذ شود. در این راستا اعطای مشوق‌های مالی، ایجاد بستر و شرایط مناسب جهت توسعه صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور و ایجاد صندوق حمایت مالی از انرژی‌های تجدیدپذیر توسط دولت، میتواند راهگشا باشد.
علی تک روستا؛ پریسا مهاجری؛ تیمور محمدی؛ عباس شاکری
چکیده
در این پژوهش، تأثیر شوکهای قیمت نفت بر متغیرهای مهم اقتصاد کشورهای اوپک با توجه به منشا این شوکها مورد تحلیل قرار می‌گیرد. عوامل گوناگونی در ایجاد این شوکها اثر گذارند اما شوکهای امنیت ملی اوپک یکی از مهمترین آنها است. در این پژوهش بر اهمیت شاخص امنیت ملی کشورهای اوپک در ایجاد شوکهای نفتی تاکید شده، و بر این اساس، تأثیر ...
بیشتر
در این پژوهش، تأثیر شوکهای قیمت نفت بر متغیرهای مهم اقتصاد کشورهای اوپک با توجه به منشا این شوکها مورد تحلیل قرار می‌گیرد. عوامل گوناگونی در ایجاد این شوکها اثر گذارند اما شوکهای امنیت ملی اوپک یکی از مهمترین آنها است. در این پژوهش بر اهمیت شاخص امنیت ملی کشورهای اوپک در ایجاد شوکهای نفتی تاکید شده، و بر این اساس، تأثیر شوکهای امنیت ملی قیمت نفت و سایر شوکهای نفتی (اعم از شوک عرضه نفت، شوک تقاضای صنعتی جهانی برای نفت و غیره) بر رشد اقتصادی و تورم کشورهای اوپک با استفاده از روش مدل خود رگرسیون برداری پانلی برای سالهای 2008:1 الی 2016:4 بصورت فصلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بر اساس نتایج این تحلیل، در میان شوکهای نفتی، آن دسته از شوکهای قیمت نفت که ناشی از تکانه‌های امنیت ملی کشورهای اوپک هستند، قابل توجه‌ترین تأثیر را بر رشد اقتصادی کشورهای اوپک دارند؛ درحالیکه همین شوکها منجر به تورم معناداری در کشورهای مورد مطالعه نمی‌گردند. همچنین شوکهای عرضه نفت می‌توانند موجب افزایش اندک رشد اقتصادی و تورم کشورهای اوپک شوند؛ اگرچه این افزایش‌ها چندان معنادار نمی‌باشد. سایر شوکهای قیمتی نفت هم بدون این که تأثیری بر رشد اقتصادی کشورهای اوپک داشته باشند، تنها به افزایش تورم در این کشورها منجر می‌شوند.
وحید محمدی؛ هاجر مظقری؛ فریدون اسعدی
چکیده
توسعه انسانی یکی از جنبههای مهم توسعه در هر کشور میباشد که عوامل متعددی بر آن تاثیر گذارند. در این مطالعه ارتباط متقابل بین رشد اقتصادی، مصرف سرانه انرژی و توسعه انسانی و عوامل موثر بر آنها در یک مدل معادلات همزمان دادههای تابلویی مبتنی بر روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برای 12 کشور منتخب منطقه منا طی دوره 1997 تا 2015 بررسی شد. ...
بیشتر
توسعه انسانی یکی از جنبههای مهم توسعه در هر کشور میباشد که عوامل متعددی بر آن تاثیر گذارند. در این مطالعه ارتباط متقابل بین رشد اقتصادی، مصرف سرانه انرژی و توسعه انسانی و عوامل موثر بر آنها در یک مدل معادلات همزمان دادههای تابلویی مبتنی بر روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برای 12 کشور منتخب منطقه منا طی دوره 1997 تا 2015 بررسی شد. نتایج مطالعه نشان میدهد که بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و شاخص توسعه انسانی (HDI) کشورهای منتخب رابطه متقابل مثبت و معناداری وجود دارد. متغیرهای نیروی کار و حجم سرمایه‌گذاری تاثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب دارند. از سوی دیگر، درجه باز بودن اقتصاد رابطه مثبت و نرخ مرگومیر کودکان زیر 5 سال و انتشار دی‌اکسید کربن رابطه منفی با شاخص توسعه انسانی دارد. همچنین، متغیرهای جمعیت و توسعه مالی طی دوره مورد نظر رابطه منفی و معناداری با میزان مصرف انرژی داشتهاند.
حمیدرضا ارباب؛ علی امامی میبدی؛ صبا رجبی قادی
چکیده
میزان مصرف انرژی بر روی رشد اقتصادی هر کشور تأثیرگذار است، بنابراین دسترسی کشورهای جهان به انواع منابع جدید انرژی از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر نیز برای رشد و توسعه اقتصادی آنها اهمیت اساسی دارد. پژوهش‌های متعدد پژوهشگران در سطح جهان نشان داده است که رشد مصرف انرژی در کشورهای جهان تا حدود زیادی به سطح رشد اقتصادی بستگی دارد. در این ...
بیشتر
میزان مصرف انرژی بر روی رشد اقتصادی هر کشور تأثیرگذار است، بنابراین دسترسی کشورهای جهان به انواع منابع جدید انرژی از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر نیز برای رشد و توسعه اقتصادی آنها اهمیت اساسی دارد. پژوهش‌های متعدد پژوهشگران در سطح جهان نشان داده است که رشد مصرف انرژی در کشورهای جهان تا حدود زیادی به سطح رشد اقتصادی بستگی دارد. در این پژوهش ابتدا به بررسی مطالعات و پژوهش‌های انجام شده در مورد رابطه رشد اقتصادی و مصرف انرژی در جهان پرداختهایم. در ادامه رابطه رشد اقتصادی و مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورهای منتخب عضو اوپک در بازه زمانی 2015-1985 بررسی شده است. با استفاده از آزمون ریشه واحد نسبت به تعیین مانایی دادهها اقدام گردید و ثابت شد که تمام دادهها مانا هستند. با آزمون علیت گرنجری وجود رابطه علیت از مصرف انرژی تجدیدپذیر به سوی رشد اقتصادی تائید شد. آزمون‌های F لیمر و همچنین آزمون هاسمن جهت تعیین مدل رگرسیونی متناسب با نوع دادهها نیز مشخص و برآورد شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش بیانگر این بود که میزان مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورهای منتخب عضو اوپک از جمله ایران علت گرنجری رشد اقتصادی این کشورهاست.
مرتضی تهامی پور؛ سمانه عابدی؛ رضا کریمی بابا احمدی؛ مرتضی ابراهیمی زاده
چکیده
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر منجر به کمک به تحقق اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشور میشود که از عوامل اساسی در رسیدن به توسعه پایدار در هر کشوری می باشد. این مقاله به بررسی تاثیر انرژی پاک بر سرانه رشد اقتصادی واقعی در کشور ایران طی دوره 1391-1346 می‌پردازد. برای دستیابی به هدف مطالعه، از مدل خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) ...
بیشتر
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر منجر به کمک به تحقق اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشور میشود که از عوامل اساسی در رسیدن به توسعه پایدار در هر کشوری می باشد. این مقاله به بررسی تاثیر انرژی پاک بر سرانه رشد اقتصادی واقعی در کشور ایران طی دوره 1391-1346 می‌پردازد. برای دستیابی به هدف مطالعه، از مدل خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) و روش هم انباشتگی برای تعیین وجود رابطه کوتاه و بلندمدت بین متغیرها بکار گرفته شده است. نتایج نشان داد که سرعت تعدیل مدل تصحیح خطا نسبتا بالا است و این مدل قادر است در هر دوره به میزان 61 درصد از خطای عدم تعادل کوتاهمدت، برای دستیابی به تعادل بلندمدت را تعدیل نماید. طبق برآورد انجام شده، رابطه بین سرانه رشد اقتصادی واقعی و مصرف انرژی های تجدیدپذیر و مصرف مواد سوختنی و بازیافتی و مصرف انرژی الکتریکی چه در کوتاه مدت و چه بلند مدت، منفی میباشد. همچنین نتایج بلندمدت حاکی از آن است که یک رابطه منفی معنی‌دار بین مصرف انرژی الکتریکی، مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و مصرف مواد سوختنی و بازیافتی با سرانه رشد اقتصادی واقعی وجود دارد، بهطوریکه در بلندمدت مصرف یک درصد از متغیرهای مذکور سرانه رشد اقتصادی واقعی را به ترتیب 71/0، 72/0 و 79/0 درصد کاهش میدهد.
محمدرضا کهنسال؛ سمیرا شایان مهر
چکیده
برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه‌ی رشد اقتصادی به‌عنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی، محیطزیست و ارتباط آنها با تولید است. در پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر متقابل میان مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست و نوع ارتباطات فضایی 9 کشور منتخب درحال‌توسعه از الگوی معادلات همزمان فضایی ...
بیشتر
برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه‌ی رشد اقتصادی به‌عنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی، محیطزیست و ارتباط آنها با تولید است. در پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر متقابل میان مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست و نوع ارتباطات فضایی 9 کشور منتخب درحال‌توسعه از الگوی معادلات همزمان فضایی برای دادههای تابلویی با اثرات تصادفی طی دوره 2011-2000 استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست هر کشور تحت تأثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست کشورهای مجاور قرار دارد. همچنین بر اساس یافتههای این پژوهش میتوان بیان کرد یک رابطه علت و معلولی دوطرفه میان رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست و همچنین میان آلودگی محیطزیست و مصرف انرژی وجود دارد. بنابراین یک رابطه دوطرفه میان رشد اقتصادی و مصرف انرژی نیز برقرار است با توجه به نتایج پیشنهاد میشود به‌منظور دستیابی به رشد اقتصادی پایدار از ابزارهای مالیاتی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و همچنین جایگزینی انرژی‌های تجدید پذیر با انرژی‌های فسیلی استفاده کرد.
محمد رضایی؛ کاظم یاوری؛ مرتضی عزتی؛ منصور اعتصامی
چکیده
در این مقاله تلاش شده است اثر وفور منابع طبیعی (نفت و گاز) بر سرکوب مالی و رشد اقتصادی از کانال اثرگذاری بر توزیع درآمد مورد بررسی قرار گیرد. مدل سیستم معادلات همزمان که از تبیین نظری پژوهش استخراج شده است با استفاده از روش حداقل مربعات سه مرحله‌ای (3SLS) برای دوره 1389-1352 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد که افزایش درآمدهای ...
بیشتر
در این مقاله تلاش شده است اثر وفور منابع طبیعی (نفت و گاز) بر سرکوب مالی و رشد اقتصادی از کانال اثرگذاری بر توزیع درآمد مورد بررسی قرار گیرد. مدل سیستم معادلات همزمان که از تبیین نظری پژوهش استخراج شده است با استفاده از روش حداقل مربعات سه مرحله‌ای (3SLS) برای دوره 1389-1352 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد که افزایش درآمدهای نفتی منجر به افزایش نابرابری شده و مطابق آنچه انتظار میرفت، افزایش نابرابری نیز به افزایش سرکوب مالی در اقتصاد دامن میزند. همچنین سرکوب مالی منجر به کاهش رشد اقتصادی شده است. بنابراین فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر اثر درآمدهای نفتی بر سرکوب مالی و رشد اقتصادی از کانال توزیع درآمد مورد تایید قرار گرفت. از دیگر نتایج این پژوهش میتوان به اثر منفی وفور درآمدهای نفتی (اثر مستقیم) بر رشد اقتصادی و اثر مثبت آن بر نابرابری نام برد. این مقاله مستخرج از رساله دکتری با عنوان « نقش وابستگی نفت در عدم تعادل های اقتصادی (مطالعه موردی: ایران)» میباشد.
محبوبه جعفری؛ کریم اسلاملوئیان؛ ابراهیم هادیان؛ علی حسین صمدی
دوره 3، شماره 12 ، مهر 1393، ، صفحه 20-60
چکیده
هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر کیفیت زیر ساخت اجتماعی بر رشد اقتصادی تعادلی در یک اقتصاد غنی از منابع طبیعی در چارچوب یک الگوی رشد درونزا میباشد. الگوی طراحی شده این امکان را فراهم میسازد که تاثیر منابع طبیعی تجدیدناپذیر بر کیفیت زیرساخت اجتماعی و در نتیجه بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار دهیم. نتایج حل الگو با کمک نظریه ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر کیفیت زیر ساخت اجتماعی بر رشد اقتصادی تعادلی در یک اقتصاد غنی از منابع طبیعی در چارچوب یک الگوی رشد درونزا میباشد. الگوی طراحی شده این امکان را فراهم میسازد که تاثیر منابع طبیعی تجدیدناپذیر بر کیفیت زیرساخت اجتماعی و در نتیجه بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار دهیم. نتایج حل الگو با کمک نظریه کنترل بهینه نشان میدهد که تاثیر منابع طبیعی تجدیدناپذیر بر رشد اقتصادی در وضعیت پایدار به پارامترهای الگو بستگی دارد. به گونهای که اگر منابع طبیعی تجدیدناپذیر موجب تخریب زیرساخت اجتماعی گردد، تاثیر مثبت منابع بر رشد اقتصادی کاهش خواهد یافت و حتی تحت شرایطی میتواند تاثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته باشد. در مرحله بعد الگو برای اقتصاد ایران به عنوان یک کشور غنی از منابع انرژی کالیبره گردیده است. نتایج بیانگر آن است که برای رسیدن به متوسط نرخ رشد تعادلی اقتصادی 8 درصد (مطابق برآورد الگو و هدف افق 1404) لازم است که کیفیت زیرساخت اجتماعی در ایران به طور متوسط با نرخ 3/4 درصد بهبود یابد. پس از کالیبره کردن الگو بدون لحاظ زیرساخت اجتماعی، متوسط نرخ رشد تعادلی برابر با 6 درصد میگردد. این نتیجه نشان میدهد که عدم توجه به نقش کلیدی زیر ساخت اجتماعی در الگوهای رشد برای اقتصاد ایران میتواند منجر به برآورد نادرست از نرخ رشد بلند مدت گردد. تحلیل حساسیت بیانگر این است که یک درصد بهبود در شاخص کیفیت زیر ساخت اجتماعی میتواند منجر به افزایش نرخ رشد تعادلی به میزان 42/0 درصد گردد. بنابراین توجه به نفش زیر ساخت اجتماعی در رشد اقتصادی برای برنامهریزان و سیاستگذاران اقتصادی- اجتماعی از اهمیّت ویژهای برخوردار است.
سید کمال صادقی؛ سید مهدی موسویان
دوره 3، شماره 12 ، مهر 1393، ، صفحه 91-116
چکیده
بدون‌شک هر گونه برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه رشد اقتصادی به عنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی و محیطزیست و ارتباط آنها با تولید است. از این رو در پژوهش حاضر، با هدف بررسی دقیق‌تر علیت بین انتشار کربن، مصرف انرژی و رشد اقتصادی نسبت به آزمون فرض‌های سنتی که بر پایه تئوری حدی صورت می‌گرفت از روش ...
بیشتر
بدون‌شک هر گونه برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه رشد اقتصادی به عنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی و محیطزیست و ارتباط آنها با تولید است. از این رو در پژوهش حاضر، با هدف بررسی دقیق‌تر علیت بین انتشار کربن، مصرف انرژی و رشد اقتصادی نسبت به آزمون فرض‌های سنتی که بر پایه تئوری حدی صورت می‌گرفت از روش بوت استرپ حداکثر انتروپی استفاده شده است. به این منظور با استفاده از فواصل اطمینان بوت استرپی، علیت بین انتشار کربن سرانه و تولید ناخالص داخلی، ابتدا در یک الگوی دو متغیره و سپس در چارچوب الگوی چند متغیره با لحاظ متغیرهای مصرف سرانه انرژی، توسعه مالی و درجه باز بودن اقتصاد، مورد آزمون قرار گرفت. مطابق نتایج به¬دست آمده طی دوره 1352 تا 1389 در الگوی دو متغیره، رابطه علیت یک طرفه از تولید ناخالص داخلی به انتشار کربن برقرار بود اما در چارچوب الگوی چند متغیره، فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود رابطه علیت بین انتشار کربن و تولید ناخالص داخلی رد نشد. همچنین بین متغیرهای مصرف انرژی سرانه و رشد اقتصادی نیز رابطه علیت یک طرفه از رشد اقتصادی به مصرف انرژی برقرار بود، بنابراین امکان اجرای سیاست‌های مربوط به کاهش آلودگی هوا و مصرف انرژی، بدون کم کردن رشد اقتصادی وجود دارد.
نادر مهرگان؛ یونس سلمانی
دوره 3، شماره 12 ، مهر 1393، ، صفحه 208-183
چکیده
شوکهای قیمتی نفت زمانی اقتصاد را تحت تأثیر قرار میدهند که شوکی مشابه به آن در نزدیکترین دوره زمانی اخیر رخ نداده باشد و همچنین تغییرات ساختاری منجر به تحول رابطه بین شوکهای قیمتی نفت و اقتصاد کشور شده باشد. بر این اساس در مطالعه حاضر تأثیر شوکهای قیمتی پیشبینی نشده نفت بر رشد اقتصادی کشور طی دوره زمانی 1367.1-1389.4 ...
بیشتر
شوکهای قیمتی نفت زمانی اقتصاد را تحت تأثیر قرار میدهند که شوکی مشابه به آن در نزدیکترین دوره زمانی اخیر رخ نداده باشد و همچنین تغییرات ساختاری منجر به تحول رابطه بین شوکهای قیمتی نفت و اقتصاد کشور شده باشد. بر این اساس در مطالعه حاضر تأثیر شوکهای قیمتی پیشبینی نشده نفت بر رشد اقتصادی کشور طی دوره زمانی 1367.1-1389.4 با استفاده از مدل‌های چرخشی مارکف بررسی شده است. یافتههای تحقیق نشان داد شوکهای قیمتی پیشبینی نشده مثبت در مقایسه با شوکهای منفی هم اندازه با تأثیر کمتر ولی با دوره دوام بیشتر، قادر به بهبود وضعیت رشد اقتصادی هستند اما چندان نمیتوانند وضعیت بالای رشد اقتصادی کشور را تضمین کنند و در نهایت این شوکها بتوانند اقتصاد را در وضعیت رشد اقتصادی متوسط به تعادل میرسانند. شوکهای منفی نیز قادر نیستند اقتصاد کشور را در وضعیت رشد اقتصادی پایین نگه دارند اما می‌توانند مانع از دستیابی اقتصاد کشور به وضعیت رشد اقتصادی بالا شوند.
تیمور محمدی؛ حمید ناظمان؛ یونس خدا پرست پیرسرایی
دوره 3، شماره 10 ، فروردین 1393، ، صفحه 151-178
چکیده
دستیابی به رشد اقتصادی یکی از مهمترین اهداف اقتصادی کشورها است و برای نیل به این هدف، شناخت عوامل تأثیرگذار بر آن، بسیار مهم می باشد. توسعه مالی و باز بودن تجاری، دو عامل بسیار مهم مؤثر بر رشد اقتصادی هستند که از طرق مختلف رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار می دهند. در این مطالعه به بررسی رابطه علیت بین توسعه مالی، باز بودن تجاری و رشد ...
بیشتر
دستیابی به رشد اقتصادی یکی از مهمترین اهداف اقتصادی کشورها است و برای نیل به این هدف، شناخت عوامل تأثیرگذار بر آن، بسیار مهم می باشد. توسعه مالی و باز بودن تجاری، دو عامل بسیار مهم مؤثر بر رشد اقتصادی هستند که از طرق مختلف رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار می دهند. در این مطالعه به بررسی رابطه علیت بین توسعه مالی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی در ایران و نروژ، با استفاده ازمدل تصحیح خطای برداری (VECM) پرداخته شده است. دوره مورد مطالعه برای ایران سالهای 2009-1967 و برای نروژ سالهای 2006-1967 میباشد. برای توسعه مالی از دو شاخص نسبت حجمنقدینگی بهGDP و نسبت اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی بهGDP استفاده و برای نشان دادن باز بودن تجاری و رشد اقتصادی نیز، دو شاخص شدت تجاری و تولید ناخالص داخلی سرانه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد که در اقتصاد ایران، شاخصهای توسعه مالی و باز بودن تجاری علت کوتاهمدت رشد اقتصادی است. در بلندمدت نیز بین هر دو شاخص توسعه مالی و رشد اقتصادی رابطه علیت دوطرفه برقرار است. نتایج رابطه علیت در کشور نروژ نشان میدهد که در کوتاهمدت یک رابطه علیت یکطرفه از سمت رشد اقتصادی به سوی شاخص اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی وجود دارد. همچنین در بلندمدت بین شاخصهای اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی و شدت تجاری رابطه دوسویه وجود دارد و یک رابطه یکطرفه از سمت رشد اقتصادی به سوی شاخص اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی نیز برقرار است. بنابراین میتوان گفت که در ایران دیدگاه طرف عرضه و در نروژ دیدگاه طرف تقاضا صادق است.
حمید مولایی؛ ابوالقاسم گلخندان؛ داوود گل خندان
دوره 3، شماره 10 ، فروردین 1393، ، صفحه 201-229
چکیده
آثار نامتقارن تکانه‌های نفتی به‌معنای تفاوت میزان آثار تکانه‌های مثبت و منفی آن است. مطالعات تجربی نشان میدهد که این آثار نامتقارن بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت نیز، همانند کشورهای واردکننده آن قابل طرح و بررسی است. در این راستا، مقاله حاضر سعی دارد به‌کمک رهیافت هم‌انباشتگی پانلی پنهان، آثار نامتقارن تکانه‌های نفتی ...
بیشتر
آثار نامتقارن تکانه‌های نفتی به‌معنای تفاوت میزان آثار تکانه‌های مثبت و منفی آن است. مطالعات تجربی نشان میدهد که این آثار نامتقارن بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت نیز، همانند کشورهای واردکننده آن قابل طرح و بررسی است. در این راستا، مقاله حاضر سعی دارد به‌کمک رهیافت هم‌انباشتگی پانلی پنهان، آثار نامتقارن تکانه‌های نفتی را بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت (شامل ایران) طی دوره‌ی زمانی 2011-1980 بررسی کند. این رهیافت علاوه بر تحلیل غیرخطی رابطه بلندمدت بین متغیرها، از قابلیت بسیار مهم دیگری مبنی بر مدل‌سازی عدم تقارن موجود بین متغیرهای مختلف برخوردار است. به این منظور، ابتدا با استفاده از آزمون‌های هم‌انباشتگی پانلی نشان داده شده است که بین اجزای مثبت و منفی تجمعی قیمت نفت خام و تولید ناخالص داخلی این کشورها، رابطه بلندمدت وجود دارد (تأیید هم‌انباشتگی پنهان). سپس با استفاده از آزمون حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS)، رابطه‌های بلندمدت نامتقارن اندازه‌گیری شده‌اند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که طی دوره مورد بررسی، آثار تکانه‌های منفی نفت در کاهش رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت، بیشتر از آثار تکانه‌های مثبت آن در افزایش رشد اقتصادی این کشورهاست.
حسین محمدی؛ محمد تیرگری سراجی
دوره 2، شماره 6 ، فروردین 1392، ، صفحه 183-207
چکیده
آزادسازی تجاری، رشد اقتصادی و محیط زیست از موضوعات مهم و مورد بحث در دهه‌های اخیر میباشد. در پژوهش حاضر، تأثیر گسترش تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت زیست‌محیطی برای 11 کشور منطقه خاورمیانه طی سالهای 1980 تا 2010 میلادی بررسی شده است. روش‌های اقتصادسنجی با استفاده از دادههای پانل و تحت نرم‌افزار استتا انجام شد. آزمون‌های معتبر اقتصادسنجی، ...
بیشتر
آزادسازی تجاری، رشد اقتصادی و محیط زیست از موضوعات مهم و مورد بحث در دهه‌های اخیر میباشد. در پژوهش حاضر، تأثیر گسترش تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت زیست‌محیطی برای 11 کشور منطقه خاورمیانه طی سالهای 1980 تا 2010 میلادی بررسی شده است. روش‌های اقتصادسنجی با استفاده از دادههای پانل و تحت نرم‌افزار استتا انجام شد. آزمون‌های معتبر اقتصادسنجی، مدل با اثرات ثابت را از میان مدل‌های رگرسیونی اثرات تجمیعی، اثرات ثابت و اثرات تصادفی مورد تأیید قرار داد. به علت وجود دادههای پانل پویا، هر کدام از مدل‌های رگرسیونی GMM آرلانو- بوند و نیووی- وست با 5 وقفه مجاز نیز برآورد شده و نتایج حاصل با مدل اثرات ثابت مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت.درآمد سرانه دارای تأثیر مثبت و معنی‌دار بر میزان آلودگی است و افزایشهای بیشتر درآمد سرانه باعث کاهش آلودگی زیست‌محیطی میشود. آزادسازی تجاری نیز تأثیر منفی بیمعنی بر آلودگی زیست‌محیطی دارد.
