• سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
الهام غلامپور؛ تیمور محمدی؛ اصغر ابوالحسنی هستیانی؛ محسن مهر آرا
چکیده
در این مقاله به بررسی تأثیرات اقتصادی جهانی شوک عرضه نفت، پاسخ تولید ناخالص داخلی ایران به تکانه‌های عرضه نفت مختص کشورهای اصلی صادرکننده نفت و مقایسه آسیب‌پذیری کشورها در پاسخ به تکانه نفتی پرداخته شده است. پژوهش حاضر یک رهیافت خودبازگشت برداری جهانی نفتی (GVAR-Oil) برای بازة فصل دوم 1979 تا فصل چهارم 2019 برآورد می‌کند که 27 کشور یا منطقه ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی تأثیرات اقتصادی جهانی شوک عرضه نفت، پاسخ تولید ناخالص داخلی ایران به تکانه‌های عرضه نفت مختص کشورهای اصلی صادرکننده نفت و مقایسه آسیب‌پذیری کشورها در پاسخ به تکانه نفتی پرداخته شده است. پژوهش حاضر یک رهیافت خودبازگشت برداری جهانی نفتی (GVAR-Oil) برای بازة فصل دوم 1979 تا فصل چهارم 2019 برآورد می‌کند که 27 کشور یا منطقه را شامل می‌شود. نتایج حاصل از شوک مثبت عرضه نفت آمریکا، افزایش واقعی تولید ناخالص داخلی در اقتصادهای واردکنندة نفت در هر دو بازار پیشرفته و نوظهور، کاهش تورم در بیشتر کشورها و افزایش قیمت سهام در سراسر جهان می‌باشد. به طور خاص شوک عرضه نفت مختص ایران تأثیر ناچیزی بر اقتصاد جهانی داشته است که این امر عمدتاً به دلیل افزایش در تولید نفت عربستان سعودی می‌باشد. در مقابل، شوک منفی عرضه نفت در عربستان سعودی منجر به افزایش فوری و دائمی در قیمت‌های نفت شده است. نتایج بررسی آسیب‌پذیری کشورها بیانگر این است که آسیب‌پذیری اقتصاد نسبت به تکانه عرضه نفتی منفی در عربستان سعودی و ایران بیشتر از اندونزی و نروژ می‌باشد. مطالعه نشان می‌دهد که شوک منفی عرضه نفت مختص عربستان برتولید ناخالص داخلی ایران تأثیری متفاوت از سایر صادرکنندگان عمده نفت را به دنبال داشته است.
• سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
علی قدمیاری؛ محمدمهدی حاجیان
چکیده
ذخیره‌سازی زیر زمینی گاز طبیعی در مخازن تخلیه شده هیدروکربنی، از سالیان گذشته همواره مد نظر کشورهای پیشرو در عرصه نفت و گاز بوده تا بتوانند از این طریق بر عدم تعادل در عرضه و تقاضای فصلی غالب شوند و ضمن مدیریت موثر و کارآمد مخازن در طول زمان، امنیت عرضه گاز و ایفای تعهدات بین‌المللی را تضمین نمایند. مهیا نمودن بستر قانونی و ارائه الگوی ...
بیشتر
ذخیره‌سازی زیر زمینی گاز طبیعی در مخازن تخلیه شده هیدروکربنی، از سالیان گذشته همواره مد نظر کشورهای پیشرو در عرصه نفت و گاز بوده تا بتوانند از این طریق بر عدم تعادل در عرضه و تقاضای فصلی غالب شوند و ضمن مدیریت موثر و کارآمد مخازن در طول زمان، امنیت عرضه گاز و ایفای تعهدات بین‌المللی را تضمین نمایند. مهیا نمودن بستر قانونی و ارائه الگوی بهینه و جذاب قراردادی جهت تشویق بخش خصوصی به حضور در این صنعت راهبردی به منظور تسریع در توسعه حداکثری مخازن ذخیره‌سازی، بسیار حیاتی است. با عنایت به این مهم که ترتیبات قراردادی امتیازی در صنعت «ذخیره‌سازی»، از مدل‌های پرکاربرد و جذاب در کشورهای پیشرو است، پرسش اصلی پژوهش پیشرو آن است که آبا به‌کارگیری الگوی امتیازی در این طرح‌ها با منع قانونی در حقوق موضوعه مواجه است؟ در این راستا، ضمن دقت عمل در بالادستی یا پایین دستی بودن این صنعت از منظر قانون، به بررسی و احصاء چالش‌های حقوقی پیشِ روی کاربست این مدل قراردادی در عرصه «ذخیره‌سازی» در حقوق موضوعه و نظریات حقوقدانان برجسته در بحث مالکیت و حاکمیت پرداخته شده‌است. از این مطالعه این نتایج به دست آمده است: درنظرگرفتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد صنعت ذخیره‌سازی، تفاوت‌های ماهوی «ذخیره‌سازی» با توسعه میادین نفتی و بویژه مالکیت دولتی گاز ورودی به طرح «ذخیره‌سازی»، به نظر می‌رسد بهره‌گیری از الگوی امتیازی از جنبه‌های حاکمیتی و مالکیتی با منع قانونی در حقوق موضوعه مواجه نخواهد بود.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سیاب ممی پور؛ محمد صیادی؛ محمدجواد جباری راد
چکیده
هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی سیاستهای مختلف قیمت‌گذاری بنزین در ایران براساس شاخص‌های توسعه پایدار با به‌کارگیری روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی است. برای این منظور با بررسی مطالعات و مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران، ابتدا انواع گزینه‌های قیمت‌گذاری بنزین به همراه شاخص‌های ارزیابی این گزینه‌ها به تفکیک اقتصادی، ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی سیاستهای مختلف قیمت‌گذاری بنزین در ایران براساس شاخص‌های توسعه پایدار با به‌کارگیری روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی است. برای این منظور با بررسی مطالعات و مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران، ابتدا انواع گزینه‌های قیمت‌گذاری بنزین به همراه شاخص‌های ارزیابی این گزینه‌ها به تفکیک اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی در چارچوب روش دلفی استخراج شد و چهار گزینه قیمت‌گذاری برای بنزین مطرح شد: 1- دو نرخی بودن قیمت بنزین یا ادامه روند فعلی، 2- تک نرخی بودن قیمت بنزین و پرداخت نقدی یارانه به خودرو، 3- قیمت‌گذاری متناسب با مصرف بنزین و 4- تک نرخی بودن قیمت بنزین و اختصاص سهمیه به افراد بجای خودرو. در ادامه این گزینه‌ها برحسب شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی در چارچوب روش تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی و اولویت‌بندی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، قیمت‌گذاری متناسب با سطح مصرف بنزین یا وضع مالیات بر مصرف آن (گزینه سوم) بهترین گزینه قیمت‌گذاری از بین گزینه‌های سیاستی اشاره شده محسوب می‌شود. در گزینه سیاستی منتخب تحقیق، شاخص‌های اقتصادی و محیط‌زیستی از اهمیت بالایی برخوردارند و قیمت بنزین بین قیمت سهمیه‌ای و فوب خلیج‌فارس، متناسب با مصرف افراد تعیین می‌شود و تغییرات ناگهانی قیمت برای همه مصرف‌کنندگان اتفاق نمی‌افتد. در این گزینه، قیمت بنزین کاملا وابسته به رفتار مصرفی افراد بوده و مصارف بالا همواره با مالیات‌های بالاتر مواجه شده و در نتیجه، امکان توزیع عادلانه‌تر یارانه و کاهش انگیزه قاچاق برای این سوخت را به نحو موثرتری فراهم می‌کند.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
جلال دهنوی؛ میرحسین موسوی؛ موسی خوشکلام خسروشاهی؛ لانا عیوضی
چکیده
رشد و بقای یک شرکت در پی اخذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مناسب و اصولی است. این در حالی است که یک شرکت همواره در یک محیط غیرقابل پیش‌بینی و تحت تأثیر شوک‌های مختلف به فعالیت خود ادامه می‌دهد. ازاین‌رو، هدف این مقاله بررسی ارتباط میان سرمایه‌گذاری در شرکتهای بورسی فعال در صنعت نفت ایران و نااطمینانی ناشی از نوسانات عرضه و تقاضای جهانی ...
بیشتر
رشد و بقای یک شرکت در پی اخذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مناسب و اصولی است. این در حالی است که یک شرکت همواره در یک محیط غیرقابل پیش‌بینی و تحت تأثیر شوک‌های مختلف به فعالیت خود ادامه می‌دهد. ازاین‌رو، هدف این مقاله بررسی ارتباط میان سرمایه‌گذاری در شرکتهای بورسی فعال در صنعت نفت ایران و نااطمینانی ناشی از نوسانات عرضه و تقاضای جهانی نفت و همچنین نوسانات ناشی از تقاضای جهانی محصولات طی دوره 1390 الی 1398 برای 32 شرکت بورسی فعال در حوزه نفتی در بورس اوراق بهادار ایران است. در این راستا ابتدا با استفاده از رویکرد خودرگرسیون برداری با لحاط ناهمسانی واریانس شرطی خودرگرسیون تعمیم‌یافته ابتدا شوک‌های ساختاری بازار نفت استخراج‌شده سپس با استفاده از رویکرد گشتاورهای تعمیم‌یافته مدل سرمایه‌گذاری q توبین برآورده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که شوک ناشی از تقاضای جهانی، شوک ناشی از بازار سهام جهانی بر نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه شرکت تأثیر منفی و معنادار دارند. نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه شرکت از مقدار خودش با تأخیر یکساله اثر منفی می‌پذیرد که به لحاظ آماری هم معنی‌دار است. شوک ناشی از عرضه نفتو شوک ناشی از قیمت نفت بر نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه شرکت تأثیر مثبت و معنادار دارند. نسبت ارزش بازاری به ارزش جایگزینی دارایی‌های شرکت دارای تأثیر مثبت و معنی‌دار بر نسبت سرمایه‌گذاری ناخالص به موجودی سرمایه دارد. بنابراین با توجه به اثرپذیری سرمایه‌گذاری شرکتهای حوزه نفتی از متغیرهای جهانی مانند نوسانات قیمت جهانی شوک عرضه و تقاضای نفت، بیمه سهام سرمایه‌گذاران در مقابل نوسانات و شوک‌های ناگهانی پیشنهاد می‌شود.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
پریسا مهاجری؛ رضا طالبلو؛ فاطمه خان‌احمدی
چکیده
سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها ازجمله تصمیمات مهم مالی در اقتصاد است که ضمن اثرگذاری بر ارزش شرکت‌ها و ثروت سهامداران، رفاه را افزایش می‌دهد. به رغم غفلت از اثرات نااطمینانی در نظریه‌های سنتی سرمایه‌گذاری، نظریه‌های جدید، سازوکارهای مختلفی را برای تأثیر نااطمینانی بر مخارج سرمایه‌گذاری معرفی نموده‌اند. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی ...
بیشتر
سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها ازجمله تصمیمات مهم مالی در اقتصاد است که ضمن اثرگذاری بر ارزش شرکت‌ها و ثروت سهامداران، رفاه را افزایش می‌دهد. به رغم غفلت از اثرات نااطمینانی در نظریه‌های سنتی سرمایه‌گذاری، نظریه‌های جدید، سازوکارهای مختلفی را برای تأثیر نااطمینانی بر مخارج سرمایه‌گذاری معرفی نموده‌اند. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر مخارج سرمایه‌گذاری 131 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1399-1387 با تمرکز بر نااطمینانی قیمت نفت‌خام است. بدین منظور در گام اول، مدل تلاطم تصادفی (SV) در چارچوب رویکرد فضا - حالت غیرخطی، مبنای برآورد نااطمینانی قیمت روزانه نفت قرار می‌گیرد و در گام دوم، طبق نتایج آزمون درون‌زایی هاسمن، از روش متغیرهای ابزاری برای برآورد ضرایب متغیرهای اثرگذار بر سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. یافته‌ها حاکی از آن است که اولاً تلاطم قیمت روزانه نفت خام اثر معناداری بر سرمایه‌گذاری ندارد. ثانیاً اندازه بنگاه، سودآوری، تورم و Q توبین، سرمایه‌گذاری را به طور مثبت و معنی‌دار تحت تأثیر قرار می‌دهند. ثالثاً اهرم مالی که انعکاسی از تصمیمات ساختار سرمایه بنگاه است، اثر منفی و معنی‌داری بر سرمایه‌گذاری شرکت‌ها دارد بدین‌معنا که تمرکز بیشتر روی تأمین مالی از طریق بدهی منجر به سرمایه‌گذاری کمتر در شرکت‌ها می‌شود.
• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
مجیدرضا مومنی
چکیده
سازمان اوپک با هدف ایفای نقش بیشتر در نظام انرژی بین‌المللی تأسیس می‌شود و در گذر زمان بازیگران و دولت‌های فرااوپکی نیز در تلاش بوده‌اند تا بر عملکرد و جایگاه این سازمان نفوذ داشته باشند. یکی از این بازیگران ایالات متحده آمریکا بوده است که حتی پس از کشف فناوری شیل که تبدیل به عرضه‌کننده بزرگ نفت می‌شود، با اتخاذ سیاست‌ها و طرح‌های ...
بیشتر
سازمان اوپک با هدف ایفای نقش بیشتر در نظام انرژی بین‌المللی تأسیس می‌شود و در گذر زمان بازیگران و دولت‌های فرااوپکی نیز در تلاش بوده‌اند تا بر عملکرد و جایگاه این سازمان نفوذ داشته باشند. یکی از این بازیگران ایالات متحده آمریکا بوده است که حتی پس از کشف فناوری شیل که تبدیل به عرضه‌کننده بزرگ نفت می‌شود، با اتخاذ سیاست‌ها و طرح‌های گوناگون بر این سازمان نفوذ نماید. بنابراین این پژوهش سعی دارد تا به این پرسش اساسی بپردازد که سیاستهای انرژی آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ چه تأثیری بر اوپک داشته است؟ در پاسخ به این پرسش مهم این فرضیه مطرح می‌شود که با کشف فناوری شیل و گسترش آن در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، آمریکا سعی داشته با رویکردی جدیدی در راستای استقرار یک نظم نوین بین‌المللی انرژی و همچنین ایجاد تغییر در ژئوپلیتیک سنتی انرژی، سازمان اوپک را به حاشیه براند. این پژوهش با روش تبینی و کاربست نظریه رئالیزم و همچنین استفاده از منافع اولیه و ثانویه مشتمل بر اسناد، گزارش‌ها، سخنرانی‌ها، کتب، مقالات و سایت‌های اینترنتی معتبر به تحلیل موضوع می‌پردازد. در پایان، یافته‌های پژوهش مؤید این واقعیت است که برای مسئولین و سیاستگذاران ایران ضروری است تا با شناخت و درک سیاستهای انرژی آمریکا به ویژه در دوران ترامپ و تحولات نظام انرژی جهانی، سعی در رفع تحریم‌ها و همچنین زمینه بازگشت ایران به‌عنوان یکی از بازیگران مهم حوزه انرژی در نظام بین‌الملل را فراهم آورند.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
زریر نگین تاجی؛ حجت ایزدخواستی
چکیده
امروز درخصوص تأثیرات بلندمدت تجارت بین‌الملل بر اقتصاد کشورها از زاویه و نگاه محیط زیست، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. یک دیدگاه ادعا دارد که کشورها برای گسترش تجارت آزاد، اقدام به مقررات‌زدایی در کشور خود می‌کنند، که این موجب کاهش استانداردهای زیست‌محیطی آنها و در نهایت، افت زیست‌محیطی بین‌المللی می‌شود. دیدگاه دیگر، معتقد ...
بیشتر
امروز درخصوص تأثیرات بلندمدت تجارت بین‌الملل بر اقتصاد کشورها از زاویه و نگاه محیط زیست، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. یک دیدگاه ادعا دارد که کشورها برای گسترش تجارت آزاد، اقدام به مقررات‌زدایی در کشور خود می‌کنند، که این موجب کاهش استانداردهای زیست‌محیطی آنها و در نهایت، افت زیست‌محیطی بین‌المللی می‌شود. دیدگاه دیگر، معتقد است که تجارت آزاد از طریق تخصیص بهینه منابع، به کشورها اجازه می‌دهد در تولید کالا و خدماتی که در آنها دارای مزیت نسبی هستند، تخصص‌یافته و از این رو، شدت انرژی را بهبود می‌دهند. هدف این مطالعه بررسی اثر تجارت بین‌الملل و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربن در کشورهای گروه دی ـ هشت با رویکرد داده‌های پانل می‌باشد. در این مطالعه از داده سال‌های 1993 تا 2018 بانک جهانی استفاده شده است. نتایج حاصل شده نشان می‌هد که ضریب مربوط به متغیر تولید ناخالص داخلی مثبت و برای توان دوم آن، منفی به دست آمده است که فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس در کشورهای مورد مطالعه تأیید می‌شود. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر انتشار دی‌اکسیدکربن اثر معنی‌داری ندارد. همچنین، نتایج نشان می‌دهد که صادرات و واردات کالاها و خدمات اثر مثبت و معنی‌داری بر انتشار دی‌اکسیدکربن داشته‌اند. شدت انرژی و نسبت جمعیت شهرنشینی نیز تأثیری مثبت و معنی‌دار بر انتشار دی‌اکسیدکربن داشته‌اند.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
دانیال فربد؛ محمدعلی فلاحی؛ نرگس صالح نیا
چکیده
امروزه ریسک‌های متعددی ازجمله ریسک‌های اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید می‌کند. کشورها در مقابل تلاش می‌کنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان می‌دهد که بیشتر کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه و به‌خصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) ...
بیشتر
امروزه ریسک‌های متعددی ازجمله ریسک‌های اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید می‌کند. کشورها در مقابل تلاش می‌کنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان می‌دهد که بیشتر کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه و به‌خصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) هستند به علت وابستگی بالا به درآمدهای نفتی، شدیداً تحت تأثیر این شوک‌های داخلی و خارجی (نفرین منابع) قرار گرفتهاند؛ اما در مقابل کشورهای توسعهیافته با به‌کارگیری سیاستهای مناسب آسیب کمتری را متحمل شدهاند. هدف این پژوهش ساخت و معرفی شاخص ترکیبی آسیب‌پذیری نفرین منابع و سپس بررسی تأثیر هریک از ریسک‌های اقتصادی، مالی و سیاسی بر شاخص آسیب‌پذیری نفرین منابع است. لذا با استفاده از جدیدترین داده‌های موجود، رویکرد اقتصادسنجی داده‌های تابلویی برای 14 کشورهای منتخب منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی سال‌های 2005 الی 2018 انجام شد. آنچه در نتایج برآورد مشاهده شد حاکی از وجود رابطة معکوس و معنی‌دار بین متغیرهای ریسکی بر متغیر وابسته (شاخص آسیب‌پذیری نفرین منابع) بوده که در جهت تأیید فرضیههای تحقیق است.
حسین ویسی؛ حامد صاحب هنر؛ فریدون اسعدی؛ مصطفی پورکاوه دهکردی؛ علی طاهری فرد
چکیده
قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی به کنسرسیومی از شرکتهای توتال فرانسه با سهم 1/50 درصد، CNPC چین با 30 درصد و شرکت پتروپارس ایران با 9/19 درصد در تیرماه سال 1396 واگذار گردید. در این پژوهش با طراحی مدلی جامع و دقیق، تمامی ابعاد قرارداد مذکور اعم از ملاحظات فنی، پروفایل تولید، قیمت گاز، هزینه‌های پروژه، درآمدهای پروژه با درنظر گرفتن مؤلفه‌های ...
بیشتر
قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی به کنسرسیومی از شرکتهای توتال فرانسه با سهم 1/50 درصد، CNPC چین با 30 درصد و شرکت پتروپارس ایران با 9/19 درصد در تیرماه سال 1396 واگذار گردید. در این پژوهش با طراحی مدلی جامع و دقیق، تمامی ابعاد قرارداد مذکور اعم از ملاحظات فنی، پروفایل تولید، قیمت گاز، هزینه‌های پروژه، درآمدهای پروژه با درنظر گرفتن مؤلفه‌های مالی و اقتصادی قرارداد توسعه میدان و سایر موارد به‌صورت پویا، مورد ارزیابی اقتصادی و مالی قرار گرفته است و در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهادات اجرایی جهت بهبود رژیم مالی قرارداد ارائه شده است. طبق نتایج به دست آمده رژیم مالی این قرارداد اصطلاحاً بازگشتی یا رگرسیو است و افزایش یا کاهش درآمد میدان تأثیری بر سودآوری پیمانکار ندارد. مهم‌ترین ایراد وارد بر این قرارداد، نحوه قیمت‌گذاری گاز تولیدی است که باعث ایجاد قیمت کاذب و به دنبال آن سودآوری کاذب پروژه و پایین جلوه دادن دریافتی پیمانکار و ایجاد تعهد ضمنی برای بازپرداخت مطالبات پیمانکار از محل عواید سایر میادین هیدروکربوری کشور در صورت کاهش قیمت نفت و میعانات گازی، می‌گردد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در قیمت‌گذاری گاز غنی، در صورت اعمال قیمت واقع بینانه برای گاز تولیدی، دریافتی پیمانکار خارجی در حالت تنزیل شده، از 6 درصد به 27 درصد افزایش یافته و در طرف مقابل دریافتی دولت نیز از 92 درصد به 67 درصد کاهش خواهد یافت.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
پروانه کمالی دهکردی؛ عبدالخالق غبیشاوی؛ فرشته عبدالهی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر برآورد تأثیر غیرخطی مصرف انرژیهای نفت، گاز، برق و زغال سنگ بر میزان انتشار دی‌اکسید کربن در ده کشور پرمصرف انرژی (ایران، کره جنوبی، ژاپن، آلمان ـ روسیه ـ آمریکا ـ هند ـ کانادا ـ برزیل و چین) جهان می‌باشد. آمار و اطلاعات مورد استفاده جهت برآورد مدل پانل غیر خطی خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی (PANEL NARDL) از پایگاه اطلاعاتی ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر برآورد تأثیر غیرخطی مصرف انرژیهای نفت، گاز، برق و زغال سنگ بر میزان انتشار دی‌اکسید کربن در ده کشور پرمصرف انرژی (ایران، کره جنوبی، ژاپن، آلمان ـ روسیه ـ آمریکا ـ هند ـ کانادا ـ برزیل و چین) جهان می‌باشد. آمار و اطلاعات مورد استفاده جهت برآورد مدل پانل غیر خطی خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی (PANEL NARDL) از پایگاه اطلاعاتی بانک جهانی و سازمان جهانی انرژی برای دوره زمانی 2019-1985 استخراج شدهاند. نتایج نشان می‌دهد که افزایش مصرف سرانه گاز، برق، زغال سنگ و نفت منجر به افزایش انتشار دی‌اکسید کربن می‌شود، در حالی که کاهش در مصرف آنها باعث کاهش انتشار دی‌اکسید کربن در بلندمدت می‌شود. همچنین رابطه غیر خطی بین مصرف این چهار نوع انرژی و انتشار دی‌اکسید کربن در کشورهای پرمصرف توسط آزمون والد در بلندمدت تأیید شد. بنابراین کاهش استفاده از سوختهای فسیلی و تغییر جهت به مصرف انرژی پاک و تجدیدپذیر برای ده کشور منتخب به ویژه ایران پیشنهاد می‌شود و سیاستگذاران اقتصادی باید با وضع قوانین لازم الاجرا صیانت از محیط زیست را در اولویت قرار دهند. در این راستا، ایجاد و توسعه زیرساختهای هوشمند برای اقتصاد و صنعت کربنزدا، از ملزومات این مهم می‌باشد.
نهادها و سازمانهای منطقه‌ای و بین المللی انرژی
مریم هوشنگی؛ علی امامی میبدی؛ لاله جوکار
چکیده
محدودیت ذخایر نفت و مخاطرات زیست محیطی موجب شده است که کشورهای صاحب منابع، انرژی گاز را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند. با این روند، اهمیت گاز به عنوان یک منبع انرژی مناسب در سال‌های آینده بسیار فزون‌تر خواهد شد. تشکیل مجمعی مرکب از تولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز طبیعی به منظور دستیابی به راهبردهایی جهت مدیریت و کنترل بازار گاز، بیان‌کننده ...
بیشتر
محدودیت ذخایر نفت و مخاطرات زیست محیطی موجب شده است که کشورهای صاحب منابع، انرژی گاز را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند. با این روند، اهمیت گاز به عنوان یک منبع انرژی مناسب در سال‌های آینده بسیار فزون‌تر خواهد شد. تشکیل مجمعی مرکب از تولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز طبیعی به منظور دستیابی به راهبردهایی جهت مدیریت و کنترل بازار گاز، بیان‌کننده این اهمیت است. این مقاله به بررسی تقابل یا تعامل در اوپک و مجمع کشورهای صادرکننده گاز با استفاده از داده‌های سری زمانی تقاضای گاز و نفت کشورهای عضو اوپک و مجمع کشورهای صادرکننده گاز در بازه زمانی 1-1970 تا 4-2016 پرداخته است. با توجه به ضرایب به دست آمده از تخمین اوپک و مجمع کشورهای صادرکننده گاز و حل معادلات آنها به صورت همزمان در فضای نرم‌افزار متلب 2014، نتایج گویای آن است که تابع واکنش تجمعی، اوپک و مجمع کشورهای صادرکننده گاز، استراتژی تبانی را در قبال یکدیگر بر خواهند گزید؛ علت این امر را شاید بتوان در مشترک بودن برخی از اعضای اوپک و مجمع کشورهای صادرکننده گاز جست‌وجو کرد. همچنین براساس تابع واکنش آنی، تقاضای نفت پرکشش‌تر از تقاضای گاز ارزیابی می‌شود که می‌تواند ناشی از کاربردهای متعدد نفت نسبت به گاز باشد که موجب افزایش سختی در جانشینی میان این دو محصول می‌شود
• سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
محمد رضا کاظمی نجف آبادی؛ محمد مهدی حاجیان؛ غدیر مهدوی کلیشمی
چکیده
در سال های اخیر انتقال ریسک از بازارهای بیمه‌ای به بازار سرمایه به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مدیریت ریسک در دنیا شناخته شده است. انتقال ریسک به بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق حوادث فاجعه آمیز صورت می پذیرد و راهکاری مطمئن برای تضمین جبران خسارت های ناشی از حوادث سهمگین و بیمه ناپذیر می باشد. از سوی دیگر با توجه به ریسک های موجود ...
بیشتر
در سال های اخیر انتقال ریسک از بازارهای بیمه‌ای به بازار سرمایه به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مدیریت ریسک در دنیا شناخته شده است. انتقال ریسک به بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق حوادث فاجعه آمیز صورت می پذیرد و راهکاری مطمئن برای تضمین جبران خسارت های ناشی از حوادث سهمگین و بیمه ناپذیر می باشد. از سوی دیگر با توجه به ریسک های موجود در صنعت نفت و گاز کشور، استفاده از این اوراق موضوعی ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. پژوهش حاضر درصدد است با شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر انتشار اوراق حوادث فاجعه آمیز در صنعت نفت کشور، بستر علمی لازم را جهت انتشار این اوراق برای سیاست گذاران و فعالان این عرصه فراهم آورد. لذا پژوهشگران پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و استحصال معیارهای اولیه، با استفاده از روش دلفی و از طریق پرسشنامه با طیف لیکرت و احصاء نظرات خبرگان صنعت نفت در سه دور متوالی، تعداد شش معیار شامل سی و دو زیر معیار را به عنوان الزامات اساسی در انتشار اوراق بهادار بیمه ای در صنعت نفت ایران شناسایی نمودند. همچنین با بهره گیری از روش رتبه بندی و تحلیل سلسله مراتبی و استفاده مجدد از نظرات خبرگان، معیارها و زیر معیارهای احصاء شده اولویت بندی گردیدند. بر اساس یافته های تحقیق، الزامات اصلی جهت انتشار اوراق بیمه ای در صنعت نفت ایران به ترتیب اولویت عبارتند از : اصلاح و ابداع قوانین، مدیریت فرآیندها، شفافیت، مدیریت دانش، ایجاد و تقویت بسترهای نرم افزاری و فرهنگ سازی.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
مرضیه عسگری؛ مرتضی خورسندی؛ عبدالرسول قاسمی
چکیده
انرژیهای تجدیدپذیر، سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارند و تهیه و تولید آنها از آلایندگی کمتری برخوردار است. علاوه بر این، ازآنجا که برای این دسته از انرژی‌ها، پایانی متصور نیست، لذا انرژیهای تجدیدپذیر، روز به روز سهم بیشتری در سیستم تأمین انرژی جهان حتی در کشورهای دارای انرژیهای فسیلی بر عهده می‌گیرند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ...
بیشتر
انرژیهای تجدیدپذیر، سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارند و تهیه و تولید آنها از آلایندگی کمتری برخوردار است. علاوه بر این، ازآنجا که برای این دسته از انرژی‌ها، پایانی متصور نیست، لذا انرژیهای تجدیدپذیر، روز به روز سهم بیشتری در سیستم تأمین انرژی جهان حتی در کشورهای دارای انرژیهای فسیلی بر عهده می‌گیرند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر مصرف انرژیهای تجدیدپذیر در کشورهای عضو اوپک با استفاده از رویکرد داده‌های تابلویی در بازه زمانی 2004 الی 2018 میلادی است. در این پژوهش به بررسی چگونگی اثرگذاری عواملی چون شاخص حکمرانی خوب، سرمایه انسانی، شدت انتشار دی‌اکسیدکربن، درآمد (GDP) و قیمت نفت خام پرداخته شد. نتایج حاصل از تخمین مدل به روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته امکان‌پذیر(FGLS)، بیانگر آن بود که شاخص حکمرانی خوب، سرمایه انسانی، شدت انتشار دی‌اکسیدکربن و درآمد (GDP)، اثر مثبت و معناداری بر مصرف انرژیهای تجدیدپذیر در کشورهای عضو اوپک دارند اما قیمت نفت خام، اثر معناداری بر مصرف این گروه از انرژی‌ها در کشورهای یاد شده ندارد. می‌توان عواملی همچون گران بودن استقرار صنایع تجدیدپذیر در کشورهای عضو اوپک و وابستگی اقتصاد این کشورها به درآمدهای نفتی را از جمله دلایل بروز این نتیجه دانست.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محمد صیادی؛ حبیب سهیلی احمدی؛ راضیه سادات موسوی خالدی
چکیده
باتوجه‌به روند فزاینده مصرف انرژی و عدم علامت‌دهی صحیح قیمت به اصلاح مصرف، انتشار فزاینده گازهای گلخانه‌ای و مشکلات توزیعی کنونی یارانه انرژی، اصلاح یارانه حامل‌های انرژی در ایران ضرورت می‌یابد. با وجود این، موانع متعددی اجرای صحیح و اثرگذاری این سیاست را با چالش مواجه ساخته است. نظر به اهمیت موضوع، این تحقیق با رویکرد مقایسه ...
بیشتر
باتوجه‌به روند فزاینده مصرف انرژی و عدم علامت‌دهی صحیح قیمت به اصلاح مصرف، انتشار فزاینده گازهای گلخانه‌ای و مشکلات توزیعی کنونی یارانه انرژی، اصلاح یارانه حامل‌های انرژی در ایران ضرورت می‌یابد. با وجود این، موانع متعددی اجرای صحیح و اثرگذاری این سیاست را با چالش مواجه ساخته است. نظر به اهمیت موضوع، این تحقیق با رویکرد مقایسه زوجی و بهره‌گیری از نظرات نخبگان و استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (FAHP) با رهیافت باکلی، به رتبه‌بندی و ارزیابی موانع اصلاح یارانه انرژی پرداخته است. بدین منظور با پیشینه‌کاوی و بررسی مبانی تجربی، موانع در سه گروه معیارهای 1) موانع سیاسی و اجتماعی 2) موانع اقتصادی و 3) موانع نهادی و حکمرانی تقسیم‌بندی و 13 زیرمعیار با توجه به شرایط اقتصاد ایران تعریف شده است. بر اساس یافته‌های تحقیق، موانع اقتصادی با وزن 53 درصد، موانع سیاسی و اجتماعی با وزن 26 درصد و موانع نهادی و حکمرانی با وزن 21 درصد به ترتیب مهم‌ترین موانع در ایران شناسایی شدند. در بین موانع اقتصادی، "سهم بالای صنایع انرژی بر از صادرات کشور و نگرانی دولت از آسیب به درآمدهای ارزی (بویژه در شرایط تحریم)"، در بین موانع سیاسی و اجتماعی "قوی‌بودن ذهنیت مُحق‌بودن برای دریافت یارانه انرژی در نگاه شهروندان" و در بین موانع نهادی و حکمرانی، "نبود پایگاه داده‌ای منسجم و قابل‌اتکا برای اجرای سیاست اصلاح یارانه انرژی" بیشترین وزن را به خود اختصاص داده‌اند. باتوجه‌به نتایج می‌توان دریافت که لازم است دولت در زمینه اصلاح یارانه انرژی در سه بُعد تدوین، اجرا و ارزیابی اقدامات اصلاحی را صورت دهد.
• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
محمد مهدی فارسی علی آبادی؛ یاور دشتبانی
چکیده
پایداری تولید نفت همواره یکی از اهداف تولیدکنندگان و مصرف کنندگان این کالای اساسی بوده هرچند دستیابی به این هدف به دلیل بروز وقایع پیش‌بینی نشده مانند نااطمینانی‌های اقتصادی و حوادث جهانی و منطقه‌ای با چالش مواجه است. در این مطالعه تلاش شده است که تاثیر نااطمینانی‌های اقتصادی و ریسک ژئوپولتیک بر تولید نفت دو کشور ایران و عربستان ...
بیشتر
پایداری تولید نفت همواره یکی از اهداف تولیدکنندگان و مصرف کنندگان این کالای اساسی بوده هرچند دستیابی به این هدف به دلیل بروز وقایع پیش‌بینی نشده مانند نااطمینانی‌های اقتصادی و حوادث جهانی و منطقه‌ای با چالش مواجه است. در این مطالعه تلاش شده است که تاثیر نااطمینانی‌های اقتصادی و ریسک ژئوپولتیک بر تولید نفت دو کشور ایران و عربستان سعودی مورد ارزیابی قرار گیرد. با توجه به ماهیت پویای بازار نفت در این مطالعه برای رسیدن به هدف از روش تغییر رژیم مارکوف سویچینگ بهره گرفته شده است. نتایج مطالعه نشان داد که در هر دو کشور مورد بررسی دو رژیم صعودی و نزولی تولید نفت قابل مشاهده است. همچنین نااطمینانی اقتصادی و ریسک ژئوپولتیک در هر دو رژیم بر تولید نفت ایران و عربستان سعودی اثر نامطلوب دارد. با توجه به این نتایج پیشنهاد می‌شود که دو رقیب سنتی برای دستیابی به اهداف بلندمدت خود از جمله کسب حداکثر درآمد از تولید نفت، در راستای تنشزادیی گام بردارند.
• سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
اسحق زرین؛ فروزان بکتاش؛ سید رسول آقاداوود
چکیده
این مقاله با هدف ارائه مدل توسعه صنعتی و تجاری در صنعت نفت‌وگاز در شرکت نفت‌وگاز گچساران انجام گرفت. مقاله حاضر از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی-توسعه‌ای است و از منظر روش گردآوری داده‌ها، یک پژوهش‌های پیمایشی-مقطعی است. برای دستیابی به هدف پژوهش از طرح آمیخته اکتشافی استفاده گردید. جامعه مشارکت‌کنندگان در بخش کیفی شامل مدیران با سابقه ...
بیشتر
این مقاله با هدف ارائه مدل توسعه صنعتی و تجاری در صنعت نفت‌وگاز در شرکت نفت‌وگاز گچساران انجام گرفت. مقاله حاضر از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی-توسعه‌ای است و از منظر روش گردآوری داده‌ها، یک پژوهش‌های پیمایشی-مقطعی است. برای دستیابی به هدف پژوهش از طرح آمیخته اکتشافی استفاده گردید. جامعه مشارکت‌کنندگان در بخش کیفی شامل مدیران با سابقه شرکت نفت‌وگاز گچساران است. نمونه‌گیری به روش نمونه‌گیری نظری صورت پذیرفت و با 11 مصاحبه به اشباع نظری دست پیدا شد. جامعه آماری بخش کمی نیز شامل کارشناسان شرکت نفت‌وگاز گچساران است که با فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید. با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده حجم نمونه مورد نیاز تامین شد. برای گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته و پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. مقوله‌های زیربنایی توسعه صنعتی و تجاری در صنعت نفت‌وگاز کشور با روش گراندد تئوری در نرم‌افزار Maxqda 20 شناسایی شد. مدل نهایی با روش حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار Smart PLS 3 اعتبارسنجی گردید. نتایج نشان داده است شاخص‌های مالی و اقتصادی بر توسعه قابلیت‌های انسانی، فنی و مدیریتی تاثیر می‌گذارند. این قابلیت‌ها نیز بر راهبردهای تجاری‌سازی تاثیر می‌گذارند. در این رابطه فضای قانونی و سیاسی کشور بستر لازم را فراهم می‌آورد و ریسک‌پذیری صنعت نقش مداخله‌گر را ایفا می‌کند. در نهایت راهبردهای تجاری‌سازی به توسعه صنعتی و تجاری منجر می‌شود.
• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
محمدمهدی نجفی؛ عباس معمارنژاد
چکیده
از جمله مهم‌ترین عواملی که ثبات سیاسی - اقتصادی - اجتماعی را به خود وابسته کرده، مهار تورم است؛ زیرا کنشگری مردم‌کشش بالایی نسبت به ثبات تورم دارد؛ بنابراین کسب قدرت سیاسی در جوامع به ارائه برنامه برای کنترل تورم بستگی دارد. افزایش نرخ تورم بالا با بی‌ثباتی کلان اقتصادی، زیان‌دهی رفاهی، توزیع ناعادلانه ثروت و کاهش قدرت خرید خانوار، ...
بیشتر
از جمله مهم‌ترین عواملی که ثبات سیاسی - اقتصادی - اجتماعی را به خود وابسته کرده، مهار تورم است؛ زیرا کنشگری مردم‌کشش بالایی نسبت به ثبات تورم دارد؛ بنابراین کسب قدرت سیاسی در جوامع به ارائه برنامه برای کنترل تورم بستگی دارد. افزایش نرخ تورم بالا با بی‌ثباتی کلان اقتصادی، زیان‌دهی رفاهی، توزیع ناعادلانه ثروت و کاهش قدرت خرید خانوار، همراه است. پولیون رشد بی‌رویه حجم پول، کینزین‌ها اضافه تقاضا در بازار کالا، برخی فشار هزینه و افزایش قیمت نهاده‌های تولیدی و نهادگرایان عوامل ساختاری و تنگناهای موجود در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری را عامل اصلی تورم می‌دانند. ازاین‌رو، شناخت عوامل مؤثر بر تورم و ارائه راهکار برای کنترل و کاهش تورم می‌تواند سبب عدالت اقتصادی - اجتماعی شود. مولفه‌های حکمرانی خوب نیز از کانال افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت نهادی و افزایش اثرگذاری سیاستگذاریهای پولی و مالی می‌تواند منجر به کاهش تورم شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل اثرگذار بر تورم با تأکید بر حکمرانی خوب در کشورهای صادرکننده نفت با استفاده از روش گشتاور تعمیم‌یافته (GMM) در دوره زمانی (2021-2011) صورت گرفته است. نتایج حاصل شده بیانگر این است که وقفه تورم، تفاضل رشد تولید ناخالص داخلی از رشد نقدینگی اثر مثبت و حکمرانی خوب اثر منفی بر نرخ تورم داشته است.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
عزت اله طیبی؛ تیمور محمدی؛ مرتضی خورسندی؛ عبدالرسول قاسمی؛ محمد صیادی
چکیده
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ...
بیشتر
صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق توسعه‌ای با هدف تأمین منافع بین‌نسلی، جلوگیری از سرایت نوسانات درآمدهای نفتی به اقتصاد و نیز حمایت از طرح‌های توسعه‌ای کشور ایجاد شده است. با وجود این، تاکنون ارزیابی دقیقی ازچگونگی تأثیر تخصیص منابع این صندوق برمتغیرهای اقتصاد کلان صورت نگرفته است. لکن با مطالعه مدل های موفق جهانی اینگونه صندوق ها می توان علاوه بر تاثیرگذاری محدود این صندوق بر روی متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، به نحوه تخصیص منابع آن نیز ایراداتی را وارد دانست. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، طراحی یک مدل تعادل عمومی تصادفی پویا برای ارزیابی تأثیر تخصیص منابع صندوق توسعه ملی بر متغیرهای اقتصاد کلان با رویکرد تخمین بیزین با استفاده از داده‌های فصلی دوره 1400-1390 است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی نشان می‌دهد، در صورتی که صندوق توسعه ملی بخشی از منابع خود را صرف سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم نماید، اگرچه در ابتدای دوره (حدودا یکسال) آثار آن همانند قبل است اما پس از آن سطح تولید، سرمایه و سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. همچنین نتایج حاصل از روش حداقل واریانس پورتفولیو نشان می‌دهد که از میان روش‌های موجود، خرید سهام شرکت های بازار سرمایه به صورت مستقیم و یا از طریق شرکت در افزایش سرمایه با روش سلب حق تقدم، سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و همچنین سرمایه گذاری در بخش واقعی اقتصاد از جمله خرید املاک و مستغلات می‌تواند در یک سطح معین از ریسک، بازدهی بالاتری را نسبت به روش فعلی (تسهیلات به بنگاه‌ها) برای صندوق به همراه داشته باشد.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
پریسا مهاجری؛ رضا طالبلو
چکیده
احتمال معاملات آگاهانه (PIN)، یکی از معیارهای مهم ریزساختار بازار است که عموماً برای سنجش سطح عدم تقارن اطلاعات استفاده می‌شود. برآورد PIN به دلیل راه‌حل‌های مرزی، حداکثر محلی و استثناهای نقطه اعشار (FPE) می‌تواند مشکل‌ساز باشد. همچنین حاکم بودن فرض وجود فقط یک لایه اطلاعاتی در هر روز معاملاتی در PIN، با شواهد تجربی دنیای واقعی ناسازگار ...
بیشتر
احتمال معاملات آگاهانه (PIN)، یکی از معیارهای مهم ریزساختار بازار است که عموماً برای سنجش سطح عدم تقارن اطلاعات استفاده می‌شود. برآورد PIN به دلیل راه‌حل‌های مرزی، حداکثر محلی و استثناهای نقطه اعشار (FPE) می‌تواند مشکل‌ساز باشد. همچنین حاکم بودن فرض وجود فقط یک لایه اطلاعاتی در هر روز معاملاتی در PIN، با شواهد تجربی دنیای واقعی ناسازگار بوده و آن را در معرض اریب کم‌برآوردی قابل ملاحظه‌ای قرار می‌دهد. در مقاله حاضر با استفاده از مدل احتمال چندلایه معاملات آگاهانه (MPIN) که توسط قاچم و ارسان (2023) ارائه شده است، عدم تقارن اطلاعات برای 55 شرکت بورسی فعال در حوزه انرژی طی دوره 1Q:1396 تا 1Q:1402 برآورد شده است. یافته‌های مقاله حاضر حاکی از آن است که اولاً برای 2/67 درصد از 1200 مشاهده سهام/فصل، فرض وجود یک لایه اطلاعاتی برقرار است که دلالت بر ضرورت به‌کارگیری MPIN برای برآورد عدم تقارن اطلاعات دارد. ثانیاً به‌کارگیری PIN نه تنها با اریب کم‌برآوردی روبروست بلکه تصویر نادرستی از رتبه‌بندی شرکت‌ها از منظر عدم تقارن اطلاعات به دست می‌دهد. ثالثاً صنعت انرژی کشور به طور متوسط با عدم تقارن اطلاعات 4/34 درصدی روبروست و برآوردها نشان می‌دهد که وجود اطلاعات خصوصی در تابستان 1399 به اوج خود رسیده و بیش از 49 درصد بوده است. رابعاً نماد «بپیوند» از زیربخش برق، گاز و بخار و نماد «شپنا» از زیربخش «پالایشگاه» با عدم تقارن اطلاعات 64/75 و 18/9درصدی به ترتیب در جایگاه بالاترین و کمترین عدم تقارن اطلاعات قرار می‌گیرند.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
ابراهیم بهرامی نیا؛ سمانه نورانی آزاد؛ سید حسین ایزدی؛ رضا شمس اللهی
چکیده
در سال‌های اخیر به‌دلیل افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، تخریب محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی به یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه برنامه‌ریزان محیط زیست و سیاستگذاران تبدیل شده‌است. از آنجایی‌که کانون اصلی انتشار دی‌اکسیدکربن سوختهای فسیلی است؛ از این‌رو کاهش انتشار این گازها در کشورهای مختلف به‌ویژه اقتصادهای سرشار از ...
بیشتر
در سال‌های اخیر به‌دلیل افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، تخریب محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی به یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه برنامه‌ریزان محیط زیست و سیاستگذاران تبدیل شده‌است. از آنجایی‌که کانون اصلی انتشار دی‌اکسیدکربن سوختهای فسیلی است؛ از این‌رو کاهش انتشار این گازها در کشورهای مختلف به‌ویژه اقتصادهای سرشار از سوخت فسیلی محور اصلی این بحث می‌باشد. در این راستا پژوهش حاضر درصدد است به بررسی تأثیر توسعه مالی و حکمرانی خوب بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربن در کشورهای صادرکننده نفت با استفاده از تکنیک رگرسیون انتقال ملایم پنلی طی دوره 2021-2000 بپردازد. نتایج پژوهش وجود رابطه غیرخطی بین متغیر توسعه مالی و انتشار دی‌اکسیدکربن را تأیید می‌کند؛ به‌طوری‌که توسعه مالی ابتدا تأثیر مثبت و معناداری بر انتشار دی‌اکسیدکربن داشته اما با گذر از حد آستانه‌ای این اثرگذاری منفی می‌شود. در خصوص اثرگذاری شیوه حکمرانی دولت ملاحظه می‌شود که در اغلب کشورهای صادرکننده نفت به‌دلیل دارا بودن درآمدهای نفتی بالا امکان تسلط بر بازار وجود دارد. از طرفی، بنگاه‌های صادرکننده نفتی دارای مالکیت و حاکمیت دولتی یا شبه دولتی هستند که با قرارگرفتن در حاشیه امن و زندگی آرام از تهدید رقبا مصون بوده و چندان تابع قوانین و مقررات نیستند که این امر باعث افزایش میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در دو رژیم شده است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محبوبه فراهتی؛ لیلا سلیمی؛ مهدی قلی زاده ارات بنی
چکیده
عدم امنیت، وابستگی‌های سیاسی، ایجاد و افزایش مشکلات زیست‌محیطی از مهم‌ترین علل در تغییر رویکرد منابع تأمین انرژی از سوختهای فسیلی به منابع انرژی تجدیدپذیر می‌باشد. این تغییر رویکرد نیاز به افزایش در سطح حمایت‌های مالی و افزایش در سطح تکنولوژی در استحصال انرژیهای تجدیدپذیر دارد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر روش‌های مختلف ...
بیشتر
عدم امنیت، وابستگی‌های سیاسی، ایجاد و افزایش مشکلات زیست‌محیطی از مهم‌ترین علل در تغییر رویکرد منابع تأمین انرژی از سوختهای فسیلی به منابع انرژی تجدیدپذیر می‌باشد. این تغییر رویکرد نیاز به افزایش در سطح حمایت‌های مالی و افزایش در سطح تکنولوژی در استحصال انرژیهای تجدیدپذیر دارد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر روش‌های مختلف تأمین مالی پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر از قبیل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، مخارج تحقیق و توسعه و توسعه بازار مالی بر میزان مصرف انرژیهای تجدیدپذیر برای 26 کشور درحال طی دوره زمانی 2019-2008 است. نتایج حاصل از به‌کارگیری تکنیک حداقل مربعات تعمیم یافته شدنی (FGLS) حاکی از این است که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و مخارج تحقیق و توسعه اثر مثبت و معناداری بر مصرف انرژیهای تجدید پذیر دارند در حالیکه توسعه بازارهای مالی تاثیر معناداری بر مصرف انرژیهای تجدیدپذیر ندارد. با توجه به نتایج از آنجایی‌که روش‌های تعریف شده تأمین مالی اثر نامطلوبی بر مصرف انرژیهای تجدیدپذیر ندارند، توصیه می‌شود دولت در جهت تأمین شاخصههای رفاه ملت از جمله کیفیت زیست محیطی، قوانین دربرگیرنده این روش‌های تأمین مالی را در اهم برنامه و حمایت خود قرار دهد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
یزدان گودرزی فراهانی؛ زلیخا مرسلی ارزنق؛ محسن مهر ارا
چکیده
هدف مقاله حاضر بررسی اثر سرمایه گذاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران بوده است. در این راستا از اطلاعات آماری مربوط به دوره زمانی 1370-1400 استفاده شد. برای این منظور از روش تعادل عمومی پویای تصادفی استفاده گردید. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله از بانک مرکزی ایران و همچنین وزارت نیرو گردآوری شده است. چارچوب ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر بررسی اثر سرمایه گذاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران بوده است. در این راستا از اطلاعات آماری مربوط به دوره زمانی 1370-1400 استفاده شد. برای این منظور از روش تعادل عمومی پویای تصادفی استفاده گردید. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله از بانک مرکزی ایران و همچنین وزارت نیرو گردآوری شده است. چارچوب نظری مطالعه حاضر بر اساس مدل های سرمایه گذاری، بهینه یابی و تعادل بین بخشی خواهد بود. در این مطالعه اثرات سرمایه گذاری در حوزه انرژی تجدید پذیر از طریق بنگاه‌های دولتی و خصوصی در مدل گنجانده شده است. نتایج بدست آمده از شوک سرمایه گذاری در حوزه انرژی تجدیدپذیر بیانگر این بود که سرمایه گذاری در این بخش بیشترین تاثیر را بر رشد ارزش افزوده اقتصادی در بخش صنعت، خدمات، کشاورزی و نفت و گاز داشته است. همچنین نتایج بدست آمده بیانگر این موضوع است که در راستای افزایش در رفاه اجتماعی و دستیابی به توسعه اقتصادی یک دوره سرمایه گذاری 4 ساله با رشد 50 درصدی در حوزه زیرساخت های انرژی تجدیدپذیر در کشور لازم است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
اصغر واحدی؛ اسمعیل ابونوری؛ پرویز ملک زاده
چکیده
در این پژوهش اثر شوک قیمت نفت بر بازدهی بازار سهام ایران با رویکرد نوین چندک بر چندک ارزیابی شده است. بدین منظور ابتدا با روش خودرگرسیون برداری ساختاری، شوک قیمت نفت محاسبه شده است سپس با استفاده از رویکرد چندک بر چندک اثر شوک قیمت نفت بر بازده بازار سهام ایران بررسی شده است. جامعه آماری، داده‌های مربوط به متغیرهای نفت و شاخص قیمت سهام ...
بیشتر
در این پژوهش اثر شوک قیمت نفت بر بازدهی بازار سهام ایران با رویکرد نوین چندک بر چندک ارزیابی شده است. بدین منظور ابتدا با روش خودرگرسیون برداری ساختاری، شوک قیمت نفت محاسبه شده است سپس با استفاده از رویکرد چندک بر چندک اثر شوک قیمت نفت بر بازده بازار سهام ایران بررسی شده است. جامعه آماری، داده‌های مربوط به متغیرهای نفت و شاخص قیمت سهام بازار بورس ایران و نمونه آماری شامل 200 مشاهده از داده‌های ماهانه مربوط به متغیرهای نفت و شاخص قیمت سهام بازار بورس ایران طی دوره زمانی 12: 1401 – 1: 1385 می‌باشد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اثر شوک قیمت نفت بر بازار سهام ایران، در طول چندکهای مختلف بازده بازار سهام ایران متفاوت می‌باشد. زمانی که بازار سهام صعودی است، یک شوک منفی قیمت نفت اثر بزرگتری بر بازدهی بازار سهام دارد. همچنین در حالت عادی بازار سهام؛ شوک‌های مثبت قیمت نفت، یک اثر منفی بزرگ بر روی بازدهی بازار سهام دارد. با توجه به این مشاهدات نتیجه گرفته می-شود که رابطه بین قیمت نفت و بازده بازار سهام می‌تواند به ماهیت شوک‌های قیمت نفت و میزان عملکرد بازار سهام بستگی داشته باشد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
زینت گلی؛ حمید آماده؛ تیمور محمدی
چکیده
نگرانی‌های زیست محیطی و گرمایش کره زمین، تداوم استفاده از سوختهای فسیلی به ویژه نفت را با چالش مواجه نموده است. IPCC برای دستیابی به هدف محدود کردن افزایش دما به زیر 5/1درجه سلسیوس نسبت به دوران قبل از صنعتی شدن سناریوهایی با درنظر گرفتن کاهش مصرف سوختهای فسیلی و افزایش مصرف انرژیهای تجدیدپذیر تدوین کرده است. این موضوع برای اقتصادهای ...
بیشتر
نگرانی‌های زیست محیطی و گرمایش کره زمین، تداوم استفاده از سوختهای فسیلی به ویژه نفت را با چالش مواجه نموده است. IPCC برای دستیابی به هدف محدود کردن افزایش دما به زیر 5/1درجه سلسیوس نسبت به دوران قبل از صنعتی شدن سناریوهایی با درنظر گرفتن کاهش مصرف سوختهای فسیلی و افزایش مصرف انرژیهای تجدیدپذیر تدوین کرده است. این موضوع برای اقتصادهای متکی بر درآمدهای نفتی اوپک، تهدیدی جدی بشمار میآید. به منظور بررسی آثار این سناریوها، توابع عرضه و تقاضای نفت با استفاده از مدل VECM برآورد گردید. یافته‌ها حاکی از آن است که تابع عرضه نفت با قیمت واقعی نفت رابطه مستقیم داشته و در بلند مدت ضریب آن برابر با 0.1391 می‌باشد. همچنین با افزایش یک درصد تولید کشورهای غیر اوپک، عرضه نفت اوپک به میزان 0.7323 درصد افزایش خواهد یافت. کشش قیمتی تقاضا در بلند مدت برابر با منفی 0.077 است. کشش تولیدات صنعتی کشورهای پیشرفته و نوظهور به ترتیب برابر با 0.7756 و 0.6241 برآورد شده و اثر مثبت معناداری بر تولید نفت اوپک دارد. بر اساس ضرایب برآوردی تغییرات عرضه اوپک در بدبینانه ترین سناریو ipcc 40 درصد کاهش در سال 2030 و 94 درصد کاهش در سال 2050 نسبت به سال 2010 خواهد بود.
مستانه جمشیدی؛ فرشاد مومنی
چکیده
نفت و گاز منابع پایان پذیرند و بیشینه سازی منافع ملی همراه با حفظ منافع حال و آینده در بهره‌برداری از این منابع بسیار با اهمیت است. ثمرده کردن نفت از مصادیق حفظ منافع ملی است. در این راستا و با توجه مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که تاکید بر اقتصاد درونزا و برون نگر شده است، هدف بین المللی شدن شرکت ملی نفت در این پژوهش دنبال شده که ...
بیشتر
نفت و گاز منابع پایان پذیرند و بیشینه سازی منافع ملی همراه با حفظ منافع حال و آینده در بهره‌برداری از این منابع بسیار با اهمیت است. ثمرده کردن نفت از مصادیق حفظ منافع ملی است. در این راستا و با توجه مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که تاکید بر اقتصاد درونزا و برون نگر شده است، هدف بین المللی شدن شرکت ملی نفت در این پژوهش دنبال شده که از مصادیق ثمرده کردن سرمایه ملی و استراتژیک نفت است .همچنین سبب تبدیل این شرکت به نهادی فراگیر در اقتصاد کشور خواهد شد و تخصیص بهینه دلارهای نفتی و سرریز منافع آن به نسل های آینده را پی خواهد داشت. به کمک نظریه چهارسطحی ویلیامسون ،تحلیل چارچوب نهادی اُستروم و نظم های اجتماعی نورث ، بخش بالادستی نفت مرورتاریخی و قواعدی و تحلیل اجتماعی شده. بازیگران و محیط نهادی بخش بالادستی نفت ایران مورد تحلیل قرارگرفته شد. هدف بین المللی شدن هرگز جزو وظایف شرکت ملی نفت ایران نبوده است.برای موفقیت در بین المللی کردن شرکت ملی نفت ایران باید در بُعد سازمان افزار فناوری بخش بالادستی نفت ایران تمرکز داشت .همچنین نیاز به همگرایی دولت با این هدف و تغییر نظام تدبیر امورمتناسب با شرایط فعلی مخازن کشور و توانمندی انجام عملیات نفتی موفق درون و برون مرزهای کشور است. قدم اول برای ساخت یک نهاد فراگیر در بخش بالادستی نفت ایران ، قانع کردن نهادهای استثماری بهره‌مند از رانت نفت است بر این مبناکه اعمال چنین تغییرات نهادیی سبب کاهش بهره‌مندی از رانت آنها نخواهد شد.
