نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی- تهران
2 عضو هییت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی
3 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته اقتصاد انرژی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
باتوجه‌به روند فزاینده مصرف انرژی و عدم علامت‌دهی صحیح قیمت به اصلاح مصرف، انتشار فزاینده گازهای گلخانه‌ای و مشکلات توزیعی کنونی یارانه انرژی، اصلاح یارانه حامل‌های انرژی در ایران ضرورت می‌یابد. با وجود این، موانع متعددی اجرای صحیح و اثرگذاری این سیاست را با چالش مواجه ساخته است. نظر به اهمیت موضوع، این تحقیق با رویکرد مقایسه زوجی و بهره‌گیری از نظرات نخبگان و استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (FAHP) با رهیافت باکلی، به رتبه‌بندی و ارزیابی موانع اصلاح یارانه انرژی پرداخته است. بدین منظور با پیشینه‌کاوی و بررسی مبانی تجربی، موانع در سه گروه معیارهای 1) موانع سیاسی و اجتماعی 2) موانع اقتصادی و 3) موانع نهادی و حکمرانی تقسیم‌بندی و 13 زیرمعیار با توجه به شرایط اقتصاد ایران تعریف شده است. بر اساس یافته‌های تحقیق، موانع اقتصادی با وزن 53 درصد، موانع سیاسی و اجتماعی با وزن 26 درصد و موانع نهادی و حکمرانی با وزن 21 درصد به ترتیب مهم‌ترین موانع در ایران شناسایی شدند. در بین موانع اقتصادی، "سهم بالای صنایع انرژی بر از صادرات کشور و نگرانی دولت از آسیب به درآمدهای ارزی (بویژه در شرایط تحریم)"، در بین موانع سیاسی و اجتماعی "قوی‌بودن ذهنیت مُحق‌بودن برای دریافت یارانه انرژی در نگاه شهروندان" و در بین موانع نهادی و حکمرانی، "نبود پایگاه داده‌ای منسجم و قابل‌اتکا برای اجرای سیاست اصلاح یارانه انرژی" بیشترین وزن را به خود اختصاص داده‌اند. باتوجه‌به نتایج می‌توان دریافت که لازم است دولت در زمینه اصلاح یارانه انرژی در سه بُعد تدوین، اجرا و ارزیابی اقدامات اصلاحی را صورت دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evaluation of Barriers to Energy Subsidy Reform in Iran using the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP) Method.
نویسندگان [English]
- Mohamad Sayadi 1
- Habib Soheyli Ahmadi 2
- Razieh Sadat Musavi Khaledi 3
1 Kharazmi University
2 Faculty Member, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 M.A Student in Energy Economics, Kharazmi University, Tehran,
چکیده [English]
Iran faces several pressing issues, including escalating energy consumption, inadequate price signaling to address consumption patterns, increasing greenhouse gas emissions, and prevailing distributional challenges related to energy subsidies. Consequently, reforming energy carrier subsidies in Iran becomes an imperative task. However, numerous obstacles hinder the effective implementation of this policy, presenting substantial challenges. This study employs a comparative approach that incorporates expert opinions and utilizes the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP) method with a holistic perspective to evaluate and rank the barriers to energy subsidy reform. The identified barriers are categorized into three groups based on specific criteria: 1) political and social barriers, 2) economic barriers, and 3) institutional and governance barriers. Subsequently, thirteen sub-criteria have been established, considering Iran's economic conditions. The research findings highlight the significance of economic barriers, accounting for 53% weight, followed by political and social barriers with 26%, and institutional and governance barriers with 21%. Notably, among the economic barriers, the high dependency of energy industries on the country's exports and the government's concerns about potential damage to foreign exchange revenues, particularly under sanctions, emerge as crucial factors. Regarding political and social barriers, the prevalent mindset of entitlement among citizens regarding energy subsidies proves noteworthy. Additionally, the lack of a cohesive and reliable database for implementing energy subsidy reform policies assumes utmost importance among institutional and governance barriers. Based on these results, it is imperative for the government to undertake measures encompassing formulation, implementation, and evaluation in all dimensions of energy subsidy reform.
کلیدواژه‌ها [English]
- Energy Subsidy
- Economic Barriers
- Institutional and Governance Barriers
- Political and Social barriers
- FAHP
)