• مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
خالد الجمعه؛ تیمور محمدی؛ عاطفه تکلیف؛ تورج دهقانی
چکیده
در این مطالعه برآوردِ مسیر بهینه تولید از میدان نفتی یادآوران و عملیات حفاری آن که بهدلیل مجاورت با کشور عراق از اهمیت ویژهای برخوردار است، با استفاده از دادههای واقعی میدان و بهوسیله الگوریتم SQP توسط نرمافزار متلب بررسی شدهاست. ابتدا تابع هدف، قیود هر مدل قراردادی، و هزینه تعریف شده و بر پایه دادههای میدان بیان شدهاند. ...
بیشتر
در این مطالعه برآوردِ مسیر بهینه تولید از میدان نفتی یادآوران و عملیات حفاری آن که بهدلیل مجاورت با کشور عراق از اهمیت ویژهای برخوردار است، با استفاده از دادههای واقعی میدان و بهوسیله الگوریتم SQP توسط نرمافزار متلب بررسی شدهاست. ابتدا تابع هدف، قیود هر مدل قراردادی، و هزینه تعریف شده و بر پایه دادههای میدان بیان شدهاند. برای تابع هدف، قیمت نفت بر اساس سناریوی قیمتی مرجع و با تکیه بر پیشبینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) تعین شدهاست. تابع هزینه نیز بر اساس مدل کائو و همکاران (2009) تعریف شده با استناد به دادههای میدان و نیز اطلاعات تاریخی میدان (دوره توسعه فاز یک) با هدف کاربستِ آن برای میدان یادآوران تعدیل شده است. در نهایت مدلهای قراردادی تصریحشده بهوسیله الگوریتم SQP توسط نرمافزار متلب حل گردید. نتایج مطالعه نشان میدهد که کارآمدترین قراردادهای نفتی قراردادهای نفتی ایران با کف هزینه سرمایهای کم و بدون هیچ محدودیت تعداد چاههای حفرشده است. در این پژوهش اثبات گردید که قرارداد بیع متقابل با سقف هزینه سرمایهای غیر مناسب با ضریب بازیافت میدان کمترین کارآمدی را ثبت کرده است. همچنین اضافهنمودنِ قید تعداد چاههای حفرشده بیش از حد مناسب به کارآمدی قرارداد نفتی ایران لطمه میزند. تعیین کف هزینه سرمایهای بالا نیز باعث میشود که کارآمدی قراداد نفتی ایران کاهش یابد. بههرحال قرارداد نفتی ایران میتواند جایگزین مناسبی برای قرارداد بیع متقابل باشد.
علی حیدری فتح آباد؛ عاطفه تکلیف
چکیده
تلاشهای کشورهای واردکننده نفت در زمینه سرمایهگذاری جهت انتقال از سوختهای فسیلی به غیر فسیلی و امکانپذیری بهرهبرداری تجاری از ذخایر نفت و گاز غیرمتعارف، امنیت تقاضای نفت خام کشورهای صادرکننده را میتواند با خطر جدی مواجه کند. در این مطالعه با محاسبه شاخص ریسک تقاضای صادرات نفتخام از کشورهای عضو اوپک طی سالهای ...
بیشتر
تلاشهای کشورهای واردکننده نفت در زمینه سرمایهگذاری جهت انتقال از سوختهای فسیلی به غیر فسیلی و امکانپذیری بهرهبرداری تجاری از ذخایر نفت و گاز غیرمتعارف، امنیت تقاضای نفت خام کشورهای صادرکننده را میتواند با خطر جدی مواجه کند. در این مطالعه با محاسبه شاخص ریسک تقاضای صادرات نفتخام از کشورهای عضو اوپک طی سالهای 2014-2000 به بررسی رابطه این متغیر و قیمت نفت با سرمایهگذاری در بخش بالادستی صنعت نفت این کشورها طی سالهای (2012-2000) با استفاده از مدل داده های تابلویی با اثرات تصادفی پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که اثر شاخص ریسک تقاضای صادرات نفت بر سرمایهگذاری در بخش بالادستی صنعت نفت منفی بوده و این اثر معنا دار میباشد. لذا با توجه به مقدار ضریب شاخص ریسک تقاضای صادرات نفت، میتوان نتیجه گرفت که یک درصد تغییر در مقدار ریسک تقاضای صادرات نفت، 51/0 درصد سرمایهگذاری در بخش بالادستی صنعت نفت در جهت مخالف آن تغییر میکند. همچنین اثر قیمت نفت بر سرمایهگذاری در بخش بالادستی صنعت نفت مثبت است، به گونهای که یک درصد تغییر در قیمت نفت، 12/1 درصد سرمایهگذاری در بخش بالادستی صنعت نفت را در همان جهت تغییر میدهد.
هادی دیباوند؛ علی طاهری فرد؛ علی فریدزاد؛ عاطفه تکلیف؛ محمد مهدی بحرالعلوم
چکیده
قرارداد جدید نفتی ایران نسل جدیدی از قرارداد خدمت است که تلاش شده تا مهمترین ایرادات موجود در مدل بیعمتقابل را برطرف سازد. در این مدل قراردادی مولفههائی برای ایجاد جذابیت بیشتر نسبت به مدل بیعمتقابل گنجانده شده تا انگیزه پیمانکاران افزوده شود. در این پژوهش تفاوتهای دو مدل قراردادی یادشده از منظر توزیع منافع ناشی از استخراج ...
بیشتر
قرارداد جدید نفتی ایران نسل جدیدی از قرارداد خدمت است که تلاش شده تا مهمترین ایرادات موجود در مدل بیعمتقابل را برطرف سازد. در این مدل قراردادی مولفههائی برای ایجاد جذابیت بیشتر نسبت به مدل بیعمتقابل گنجانده شده تا انگیزه پیمانکاران افزوده شود. در این پژوهش تفاوتهای دو مدل قراردادی یادشده از منظر توزیع منافع ناشی از استخراج گاز در فازهای 4 و 5 میدان گازی پارس جنوبی مورد بررسی قرار میگیرد.این پژوهش از طریق شبیهسازی مالی دو مدل قراردادی و مقایسه خروجیهای آن انجام میشود. نتایج نشان میدهد عایدی دولت در مدل بیعمتقابل در طول دوره برداشت از فازهای4 و 5 پارس جنوبی در مقادیر جاری و تنزیل شده به ترتیب حدود 29% و 11% بیش از مدل جدید قراردادی است. اما اگر در مدل بیعمتقابل، همزمان با تسویه کامل پیمانکار، افت تولید سالانه بیش از 3% از میدان آغاز گردد، آنگاه انتخاب مدل جدید قراردادی از منظر ایجاد منافع مالی برای دولت نسبت به بیعمتقابل ارجحیت پیدا میکند.
پوریا شکری؛ علی فریدزاد؛ عاطفه تکلیف؛ تورج دهقانی
چکیده
برنامهریزی برای برداشت بهینه از منابع نفتی با توجه به محدودیتهای فنی و پیشبینیها و مدلسازیهای اقتصادی، بهعنوان یک ضرورت برای کسب حداکثر سود از محل فروش نفت خام و متعاقباً تامین منافع ملی بین نسلی کشورهای تولیدکننده و صادرکننده نفت شناخته میشود. در این مطالعه، مسیر بهینه تولید از میدان نفتی آزادگان جنوبی با استفاده از ...
بیشتر
برنامهریزی برای برداشت بهینه از منابع نفتی با توجه به محدودیتهای فنی و پیشبینیها و مدلسازیهای اقتصادی، بهعنوان یک ضرورت برای کسب حداکثر سود از محل فروش نفت خام و متعاقباً تامین منافع ملی بین نسلی کشورهای تولیدکننده و صادرکننده نفت شناخته میشود. در این مطالعه، مسیر بهینه تولید از میدان نفتی آزادگان جنوبی با استفاده از یک روش بهینهیابی فراابتکاری به نام الگوریتم ازدحام ذرات (PSO)، در یک دوره سیساله برآورد شدهاست. همچنین بهمنظور شبیهسازی حداکثری شرایط فنی و فیزیکی میدان، از مفهوم حداکثر نرخ تخلیه کارا (MER) و به منظور اعمال پویاییهای اقتصادی بازار جهانی نفت نیز، از سه سناریوی قیمتی و دو سناریوی نرخ تنزیل استفاده شدهاست. نتایج مطالعه نشان میدهد که در صورت اجرای برنامههای ازدیاد برداشت (EOR) و تزریق گاز به طاقدیس سروک این میدان، همزمان با تولید از آن، در طول دوره شبیهسازی، بیش از 6 میلیارد بشکه نفت اضافی به حجم قابل استحصال میدان اضافه شده و تولید تجمعی میدان نیز از حدود 4/1 میلیارد بشکه بر اساس تولید برنامهریزی شده کنونی در RMDP میدان، به بیش از 3 میلیارد بشکه بر اساس مسیر تولید بهینه پیشنهادی این مطالعه میرسد.
علیرضا غفاری؛ عاطفه تکلیف
چکیده
تولید غیرصیانتی از میدان فوقعظیم و مشترک پارس جنوبی-گنبد شمالی لطمات جدی و جبرانناپذیری برای ایران و قطر به همراه دارد. متأسفانه دو کشور ایران و قطر علیرغم وجود راهبردهای متعارف بهرهبرداری از میادین مشترک در معاهدات بینالمللی، تاکنون برای استفاده از این راهبردها جهت رعایت اصول و موازین تولید صیانتی اقدام جدی ننمودهاند. ...
بیشتر
تولید غیرصیانتی از میدان فوقعظیم و مشترک پارس جنوبی-گنبد شمالی لطمات جدی و جبرانناپذیری برای ایران و قطر به همراه دارد. متأسفانه دو کشور ایران و قطر علیرغم وجود راهبردهای متعارف بهرهبرداری از میادین مشترک در معاهدات بینالمللی، تاکنون برای استفاده از این راهبردها جهت رعایت اصول و موازین تولید صیانتی اقدام جدی ننمودهاند. برای دستیابی به راهبرد عملی و قابل اجرا پیشنهاد شده است که از الگوی عقلایی در تصمیمگیری استفاده شود تا در صورت تأمین شرایط و مفروضات این الگو، توانایی اتخاذ تصمیم مشترک از سوی دو کشور برای مدیریت مشترک این میدان در راستای دستیابی به تولید صیانتی فراهم شود. برای تحقق این هدف ضروری است هر دو کشور، اصلاحات اساسی در حقوق نفت و گاز خود ایجاد نمایند. از این رو، پس از شناسایی نقاط ضعف در نظام حقوقی نفت و گاز هر دو کشور، برخی اصلاحات مورد نیاز پیشنهاد شده است.
مسعود درخشان؛ عاطفه تکلیف
چکیده
در این مقاله نشان دادهایم که اتکاء بر سرمایهگذاریهای خارجی در چارچوب قراردادهای نفتی با شرکتهای نفتی بینالمللی، راهکار مناسبی برای انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران نبوده و نخواهد بود مگر آنکه اولاً رشد دانش بنیادین و دانش عملیاتی مرتبط با صنعت نفت کشور زمینههای مناسبی برای جذب فناوری و توسعه آن فراهم ...
بیشتر
در این مقاله نشان دادهایم که اتکاء بر سرمایهگذاریهای خارجی در چارچوب قراردادهای نفتی با شرکتهای نفتی بینالمللی، راهکار مناسبی برای انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران نبوده و نخواهد بود مگر آنکه اولاً رشد دانش بنیادین و دانش عملیاتی مرتبط با صنعت نفت کشور زمینههای مناسبی برای جذب فناوری و توسعه آن فراهم کرده باشد و ثانیاً حضور فعال نهادهای تنظیمگر با اهداف نظارت، مدیریت و بهبود کارایی در بازار فناوری توانسته باشد زمینههای مناسبی فراهم آورد که بتوان از ظرفیتهای جذب بهنحو مؤثری بهرهبرداری نمود. بر این نکته تأکید شده است که شناخت دقیق بازیگران بازار فناوری و درک فرآیندهای تضعیف شرکتهای نفتی بینالمللی و تقویت شرکتهای خدمات نفتی در انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی نخستین گام در طراحی الگوهای بهینه در سیاستگذاریهای فناوری نفتی در کشور است. علیرغم محوریت پیمانکاران در شناسایی نیازهای زنجیره عملیات نفتی به توسعه فناوریهای مناسب و انتقال این نیازها به توسعهدهندگان فناوری، در این مقاله به این نکته توجه شده است که محدودیت منابع مالی برای سرمایهگذاری در انتقال و توسعه فناوری و نیز ضعف بهرهبرداری بهینه از ظرفیتهای جذب اقتضاء میکند که نهادهای تنظیمگر بازار فناوری کارآتر شوند و نقش موثرتری در مدیریت این بازار ایفا نمایند. نشان داده شده است که این نهادها با اولویتبندی فناوریهایی که سازگار با اهداف بخش بالادستی نفت بوده و اثر سرریز به برخی صنایع کلیدی در اقتصاد ملی را دارند میتوانند جریان انتقال و توسعه فناوری را به سمتی هدایت کنند که همسو با راهبردهای توسعه صنعتی کشور باشد.
عاطفه تکلیف
دوره 2، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 45-67
چکیده
مجمع کشورهای صادرکننده گاز یکی از نهادهای بین دولتی است که اثرگذاری آن بر آینده بازار گاز همواره مورد توجه بوده است. محور اصلی مطالعاتی که عمدتاً توسط کارشناسان کشورهای مصرفکننده گاز انجام شده است ارزیابی و سنجش تأثیر این مجمع بر قیمت گاز طبیعی در بازارهای اصلی مصرف میباشد. متأسفانه مسئله تجانس یا عدمتجانس اعضا و نقشی که ...
بیشتر
مجمع کشورهای صادرکننده گاز یکی از نهادهای بین دولتی است که اثرگذاری آن بر آینده بازار گاز همواره مورد توجه بوده است. محور اصلی مطالعاتی که عمدتاً توسط کارشناسان کشورهای مصرفکننده گاز انجام شده است ارزیابی و سنجش تأثیر این مجمع بر قیمت گاز طبیعی در بازارهای اصلی مصرف میباشد. متأسفانه مسئله تجانس یا عدمتجانس اعضا و نقشی که این مسئله میتواند در توفیق خطمشیها و اهداف این سازمان ایفا کند کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، نخست عدمتجانس اعضاء را نشان دادهایم و سپس به کمک شاخصهایی مناسب، به رتبهبندی کشورهای عضو در اثرگذاری بر سیاستها و تحقق اهداف مجمع در کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت پرداختهایم. بر اساس شاخصهای معرفی شده میتوان نتیجه گرفت که روسیه، قطر و الجزایر کشورهای هستند که مهمترین نقش را در اثرگذاری بر سیاستهای مجمع در کوتاهمدت و میانمدت ایفا میکنند در حالی که کشورهای روسیه، قطر و ایران به ترتیب سه عضو مؤثر در سیاستهای بلندمدت مجمع میباشند.