نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری حقوق خصوصی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 دانشیار حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

سهم نفت در اقتصاد ایران قابل توجه است. به همین سبب، اختلاف‌های نفتی همواره مورد توجه عموم بوده و به بحث‌های سیاسی دامن زده است. یکی از روش‌های حل و فصل این اختلافات مراجعه به نهاد داوری است که در این پژوهش ابتدا اهمیت این نهاد و دلایل اقبال به آن با روش مقایسه ای بررسی می‌شود. پس از آن، مشروعیت مراجعه به این نهاد از نظر حقوق داخلی و بین‌المللی براساس روش نظری بحث می‌شود تا امکان مراجعه به این نهاد از نظر قانونی روشن شود. در نهایت اثر قوانین ایران در زمینه داوری بر عملکرد شرکت ملی نفت در مراحل مختلف حل اختلاف تحقیق شده و با هدف تشویق سرمایه‌گذاری و صیانت از اموال عمومی، پیشنهادی جهت تغییر شرایط قانونی رجوع به داوری در دعاوی نفتی ارائه شده است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Arbitration and Conditions of Referring to It in Iran’s Oil Disputes

نویسنده [English]

  • Jalil Ghanavaty 2

2 Associate Professor, Private Law Department, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Oil represents a big share in Iran’s economy; thus, it is a sensitive issue for the public in Iran, and oil disputes are a public concern and provoke political debate in Iran. This article analyses the importance of arbitration as an oil dispute resolution mechanism, then, it studies the possibility of taking cases to it under international and Iranian law. To this aim, it employs a comparative legal approach to highlight factors in arbitration’s popularity among other Alternative Dispute Resolution mechanisms. Then, the legitimacy of taking cases to arbitration is investigated from domestic and international law perspectives. Finally, implications of the Iranian law on the performance of the National Iranian Oil Company in the arbitration proceedings are discussed and a recommendation to alter conditions of going to arbitration is presented for lawmakers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbitration
  • Oil Contracts
  • Policy Making
  • Dispute Resolution
  • Referral Conditions
آریان کیا، رضا. (1388)، «شرط داوری در سیر تحولات حقوق قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز»، مجله‌ حقوق بین‌الملل، شماره 41.
امین‌زاده، الهام و نیک‌بخش شرفشاده، علی (1394)، «مطالعه‌ تطبیقی حق دولت‌ها بر مالکیت و حاکمیت منابع نفت و گاز»، مجله مطالعات حقوقی انرژی، شماره 1.
انصاری، باقر (1384)، «درآمدی بر مکانیزم‌های حل و فصل اختلافات تجاری بین‌المللی»، فصلنامه‌ روش‌شناسی علوم انسانی، شماره چهل و چهار.
توسلی جهرمی، منوچهر (1381)، «نگاهی به شیوه‌های جایگزین حل اختلافات در مقررات جدید اتاق بازرگانی»، مجله‌ حقوقی نشریه دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 26 و 27.
جنیدی، لعیا (1395)، «اجرای آرای داوری بازرگانی خارجی» تهران: نشر شهر دانش.
حبیبی درگاه، بهنام (1392)، «حقوق و اقتصاد (حقوق دادرسی مدنی)، تهران: انتشارات جاودانه جنگل.
حبیبی درگاه، شهرام و حبیبی، بهنام (1393)، «واکاوی نظریة بازی‌های دادرسی مدنی با تأکید بر بازی دادرسی همکاران»، نشریه علمی پژوهشی فقه در حقوق اسلامی، سال ششم، شماره 11 (پاییز و زمستان).
درویشی هویدا، یوسف (1388)، «شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلافات»، تهران: نشر میزان.
درویشی هویدا، یوسف (1390)، «نفی صلاحیت دادگاه‌های دولتی و مراجع داوری در صورت وجود موافقتنامه ADR با تأکید بر نظام حقوقی کامن‌لا و رویه داوری‌های بین‌المللی»، مجله‌ حقوقی بین‌المللی نشریه مرکز امور حقوقی بین‌الملل ریاست جمهوری، شماره 45.
رند، داوید و صفایی، حسین (1375)، «مفهوم و نقش داوری در بازرگانی بین‌المللی»، نشر میزان.
شافع، میرشهبیز (1391)، «انتخاب قانون حاکم در داوری‌های نفتی بین‌المللی، مجموعه مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری در حقوق ایران»، انتشارات شهر دانش.
شیروی، عبدالحسین (1393)، «حقوق نفت و گاز»، بنیاد حقوقی میزان.
طالق، ریاض (1383)، «چرخشی در روند داوری»، مجله‌ حقوقی نشریة دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 29.
عابدی، محمدتقی (1385)، «صلاحیت قضایی و صلاحیت داوری» (تحلیلی بر یک رأی صادره در مسئله صلاحیت)، مجله حقوقی، شماره 35.
کریمی، عباس و پرتو، حمیدرضا (1391)، «داوری‌پذیری دعاوی مربوط به اموال عمومی و دولتی»، حقوق عمومی، شماره 36.
محبی، محسن (1385)، «رویه داوری بین‌المللی درباره غرامت دعاوی نفتی»، مجله حقوقی دفتر خدمات بین‌المللی، شماره 35.
معین، محمد (1353)،  فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
میرزانژاد جویباری، ا (1394)، «ارجاع دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی به داوری»، حقوق داری، شماره 8 .
یاوری، اسدالله و باقری، یوسف (1398)، «زمان اخذ مجوز ارجاع به داوری موضوع اصل 139 قانون اساسی در پرتو آرای قضایی»، مجله حقوقی، شماره 36.
Ahmadloo, S. (2005), “Jurisdiction of National Courts to Appoint an Arbitrator To Prevent Denial of Justice”, Central European University.
Amerasinghe, C. F. (2005), “Local Remedies in International Law” Cambridge: Cambridge University Press.
Brown, S. (1998), “Alternative Dispute resolution practitioners guide”, Washington D.C: Center for Democracy and Governance.
Dundas, H. (2004), “Dispute Resolution in the Oil & Gas Industry: an Oilman's Perspective”, Oil, Gas & Energy Law. No.3. Retrieved from www.ogel.org/article.asp?key=1368
Hutchinson, T. (2015), “The Doctrinal Method: Incorporating Interdisciplinary Methods in Reforming the Law”, Erasmus Law Review, No. 3.
Kharel, A. (2018), “ Doctrinal Legal Research”, SSRN Electronic Journal, No. 11, pp.1-17.
Lakasz, Razdeiczer and Alejandro, A. (2016), “Alternative Dispute Resolution Manual: Implementing commercial mediation”, International Finance Corporation.
Luki, Bayusi Nammei and Jahan Abubakr, N. (2018), “Dispute settlement in the oil and Gas industry: why is international arbitration important”,  journal of energy, technologies, and policy, No. 4.
Martin, T. (2011), “Dispute resolution in the international energy sector: an overview”, The Journal of World Energy Law & Business, No. 4, Retrieved from https://doi.org/10.1093/jwelb/jwr020.
Rivkin, D. and Lamb, S. and Leslie, N. (2015), “The future of investor-state dispute settlement in the energy sector: engaging with climate change, human rights and the rule of law”, The Journal of World Energy Law & Business, No. 2.
Talus, K. (2007), “International Competition for Resources: The Role of Law, the State and of Markets”, The Journal of World Energy Law & Business, No. 3.
Thames Valley Power Ltd. v Total Gas  and Power Ltd. , EWHC 2208 (September 27, 2005).
Timothy, M. (2017), “Dispute resolution in the international energy sector: an overview”, journal of world energy law and business, No. 4 .
Wesley, J. H. (2016), “Arbitration vs. litigation, an argument for considering arbitration as a tool for managing discovery problem in international land gas controversies”, Sherman and Sterling LLP.
White, N. (2010), “Alternative Dispute Resolution”, Mediation and Conciliation Law Reform Commission.
Wong, J. (2006), “Umbrella Clauses in Bilateral Investment Treaties: Of Breaches of Contract, Treaty Violations, and the Divide between Developing and Developed Countries in Foreign Investment Disputes”, George Mason Law Review.
Law Cases:
Elf Aquitaine Iran v. National Iranian Oil Co. (NIOC), Preliminary Award of 14 January 1982, 11 Y. B. Com. Arb. 97 (1986).
National Iranian Oil Co. v. Ashland Oil, Inc., 716 F. Supp. 268 (S.D. Miss. 1989)
National Iranian Oil Co (NIOC) v. Israel, judgment of the French Cour de Cassation, First Civil Chamber Case, 2015, No. 01-13.742/02-15.237
National Iranian Oil Co. v. State of Israel, Federal Supreme Court of Switzerland, January 10, 2013-4A-146/2012.
Thames Valley Power Ltd. v Total Gas & Power Ltd., EWHC 2208 (27 September, 2005).