صادق صالحی؛ لقمان امامقلی؛ بهنام لطفی خاچکی
چکیده
نگرشهای بوم‌شناختی ازجمله عوامل تأثیرگذار بر تعامل انسان و محیط زیست است که نقشی کلیدی در تغییر رفتارهای افراد نسبت به ابعاد محیط زیستی زندگی‌‌شان دارد. با توجه به افزایش مصرف انرژی در ایران، نیاز فزاینده به انرژی، محدودیت ذخایر و پایان‌پذیر بودن منابع انرژی و مشکلات محیط‌زیستی ناشی از آن، مطالعۀ تأثیر نگرشهای بوم‌شناختی ...
بیشتر
نگرشهای بوم‌شناختی ازجمله عوامل تأثیرگذار بر تعامل انسان و محیط زیست است که نقشی کلیدی در تغییر رفتارهای افراد نسبت به ابعاد محیط زیستی زندگی‌‌شان دارد. با توجه به افزایش مصرف انرژی در ایران، نیاز فزاینده به انرژی، محدودیت ذخایر و پایان‌پذیر بودن منابع انرژی و مشکلات محیط‌زیستی ناشی از آن، مطالعۀ تأثیر نگرشهای بوم‌شناختی در تحقق رفتار مصرف بهینه انرژی از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین، سؤال اصلی مقاله این است که نگرشهای بوم‌شناختی چه تأثیری در تحقق رفتار مصرف بهینه انرژی دارد؟ برای انجام این کار، در مقاله حاضر پارادایم نگرش بوم‌شناختی دانلپ و کاتون و ون‌لیر مبنا قرار گرفته است. دادههای تحقیق با استفاده از پرسشنامه و با نمونه آماری شامل 440 نفر از ساکنین شهر سنندج گردآوردی شده است. اعتبار پرسشنامه آن با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و با محاسبه KMO تأیید شده است. همچنین، پایایی آن هم با محاسبه آلفای کرونباخ بررسی شده است. نتایج به دست آمده فرضیۀ اصلی تحقیق را تأیید میکند، بدین‌معنی که بین نگرشهای بوم‌شناختی و رفتار مصرف انرژی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد (42/0 = r). به عبارت دیگر، در تحقق رفتار بهینه مصرف انرژی، نگرشهای بوم‌شناختی یک متغیر مهم و اثرگذار است. تحلیل داده‌ها حاکی از آن است که نگرش بوم‌شناختی در شهر سنندج از مقبولیت زیادی برخوردار است. چنین مقبولیتی نشان می‌دهد که الگوی اجتماعی فرهنگی غالب شهروندان شهر سنندج زیست‌محور بوده و پارادایم معافیت بشر ـ اینکه انسان از قوانین حاکم بر سایر موجودات مبراست ـ چنان نافذ و فراگیر نیست.
• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
احمد فرهادی؛ مهرزاد مینوئی؛ غلامرضا زمردیان
چکیده
یک مقوله تأثیرگذار در بازار سهام ایران، ریسک‌پذیری اقتصاد است. هنگامی که اقتصاد ایران در ریسک بیشتری قرار می‌گیرد چه توسط اعتراضات چه توسط احتمال جنگ شاخص بورس کاهش می‌یابد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی وجود پدیده انتقال نوسان بین بازارهای ارز، سهام و طلا و نفت در طول دوره 1399-1395 با استفاده از آزمون t مشترک و رویکرد «دی سی سی ـ گارچ» ...
بیشتر
یک مقوله تأثیرگذار در بازار سهام ایران، ریسک‌پذیری اقتصاد است. هنگامی که اقتصاد ایران در ریسک بیشتری قرار می‌گیرد چه توسط اعتراضات چه توسط احتمال جنگ شاخص بورس کاهش می‌یابد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی وجود پدیده انتقال نوسان بین بازارهای ارز، سهام و طلا و نفت در طول دوره 1399-1395 با استفاده از آزمون t مشترک و رویکرد «دی سی سی ـ گارچ» است. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1395 تا پایان سال 1399 است. دلیل انتخاب این دوره نوسانات قابل توجه نرخ ارز، سکه، نفت و سهام بود. برای دستیابی به هدف مطالعه، ابتدا یک مطالعه توصیفی از روند قیمت سکه، نرخ ارز و شاخص‌های بورس و نفت در اقتصاد ایران ارائه شد و سپس همبستگی مشروط بین بازده این دارایی‌ها با استفاده از روش پویای همبستگی شرطی «دی سی سی ـ گارچ» برآورد شد. همبستگی مشروط بین ارز و بازارهای سهام و همچنین سکه و بورس سهام با حرکت از یک دوره آرامش به یک دوره آشفتگی، افزایش چشمگیری داشته است. این نتایج با نتایج آزمون انتقال با استفاده از آمار آزمون t سازگار است. نتایج حاصل از مدل، وجود انتقال بین بازارهای مورد مطالعه را نشان داد و همچنین شواهدی از پدیده انتقال بین بازار ارز و طلا وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که بازار نفت به دلیل اینکه مهمترین منبع درآمد ایران است، تأثیر عمده‌ای در بازارهای طلا، ارز و سهام دارد.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
محمدعلی زمانی؛ حسین حسن زاده؛ علی سیفیان؛ محمد قزلباش
چکیده
در اسناد بالادستی کشور از جمله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، یکی از راههای افزایش تاب‌آوری اقتصادی، انجام سرمایهگذاریهای بلندمدت در صنعت نفت و گاز به‌منظور حفظ سطوح تولیدی فعلی و افزایش ظرفیت آن است. این درحالی است که طی سال‌های اخیر تحریم‌های شدیدی علیه کشور بهویژه در حوزه انرژی اعمال شده است. باتوجه به نیاز ...
بیشتر
در اسناد بالادستی کشور از جمله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، یکی از راههای افزایش تاب‌آوری اقتصادی، انجام سرمایهگذاریهای بلندمدت در صنعت نفت و گاز به‌منظور حفظ سطوح تولیدی فعلی و افزایش ظرفیت آن است. این درحالی است که طی سال‌های اخیر تحریم‌های شدیدی علیه کشور بهویژه در حوزه انرژی اعمال شده است. باتوجه به نیاز بالای سرمایه‌گذاری در پروژههای صنعت نفت و گاز، عدم امکان پوشش کامل نیازهای سرمایه‌گذاری این صنعت از منابع داخلی و چالش در ارتباطات مؤثر با نهادهای پولی و مالی بین‌المللی، اهمیت استفاده از خطوط اعتباری تخصیصی کشور چین برای تأمین مالی این پروژهها آشکار می‌گردد. با این وجود، بررسی‌های انجام‌گرفته حاکی از چالشهایی جدی در استفاده از ظرفیت خطوط اعتباری است. به همین منظور این پژوهش درصدد بررسی چندجانبه این چالش‌ها است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل مضمون و گروه کانونی، چالشهای استفاده از خطوط اعتباری استخراج و در چهار دسته مالی و اقتصادی، اجرایی و عملیاتی، ساختاری و نهادی و حقوقی و قانونی دستهبندی شدند. به منظور اعتبارسنجی یافته‌ها، چالشهای استخراج‌شده در معرض نظر خبرگان قرار گرفت. در پایان با تشکیل گروه کانونی راهکارهای اصلاحی استفاده از خطوط اعتباری با هدف تأمین مالی پروژههای صنعت نفت و گاز ارائه شدند
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
زهرا دهقان شبانی؛ احمد صدرایی جواهری؛ الهه عباسپور کازرونی
چکیده
انرژی یکی از نهاده‌های بااهمیت تولید است که مصرف آن به‌دلیل استفاده ناکارا و نامناسب از منابع، به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در‌این‌خصوص شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف انرژی استان‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تأثیر شهرنشینی بر مصرف انرژی در استان‌های ایران است. در این مطالعه تلاش شده است به‌همین‌منظور ...
بیشتر
انرژی یکی از نهاده‌های بااهمیت تولید است که مصرف آن به‌دلیل استفاده ناکارا و نامناسب از منابع، به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در‌این‌خصوص شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف انرژی استان‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تأثیر شهرنشینی بر مصرف انرژی در استان‌های ایران است. در این مطالعه تلاش شده است به‌همین‌منظور با استفاده از الگوی اثرات تصادفی با رگرسیون بر جمعیت، وفور منابع و تکنولوژی[1] به بررسی نقش شهرنشینی بر مصرف انرژی پرداخته شود که از مدل خطای فضایی در دادههای تابلویی برای 28 استان کشور در طی دوره زمانی 1381 تا 1394 استفاده شده است. نتایج حاکی از وجود رابطه U معکوس میان شهرنشینی و مصرف انرژی است و می‌توان گفت تأثیر شهرنشینی بر مصرف انرژی در سطوح پایین شهرنشینی مثبت و در سطوح بالا منفی است.
علی فریدزاد؛ ُسحر نوروزی پیکانی؛ علی اصغر بانوئی
چکیده
بهبود کارایی انرژی به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت تقاضای انرژی، پدیده‌ای تحت عنوان اثر بازگشتی را به دنبال دارد که باعث می‌شود میزان صرفه‌جویی انرژی تحقق یافته ناشی از بهبود کارایی انرژی برابر میزان مورد انتظار نباشد. در این پژوهش با استفاده از رویکرد داده ـ ستانده مبتنی بر تحلیل تجزیه ساختاری به تجزیه تغییرات مصرف ...
بیشتر
بهبود کارایی انرژی به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت تقاضای انرژی، پدیده‌ای تحت عنوان اثر بازگشتی را به دنبال دارد که باعث می‌شود میزان صرفه‌جویی انرژی تحقق یافته ناشی از بهبود کارایی انرژی برابر میزان مورد انتظار نباشد. در این پژوهش با استفاده از رویکرد داده ـ ستانده مبتنی بر تحلیل تجزیه ساختاری به تجزیه تغییرات مصرف حامل‌های برق، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی براساس تغییرات تقاضای نهایی و پیشرفت تکنولوژی درقالب تغییرات کارایی انرژی و تغییرات تقاضای واسطه‌ای در طی سال‌های 1380ـ1390 پرداخته شده است. سپس با بررسی اینکه در کدامیک از بخش‌های اقتصادی بهبود کارایی انرژی صورت گرفته است، اثر بازگشتی مصرف هریک از حامل‌های انرژی در بخش‌های مذکور محاسبه شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که حامل‌های برق، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی از 24 بخش اقتصادی مورد مطالعه به ترتیب در 11، 4 و 20 بخش اقتصادی، بهبود کارایی انرژی ناشی از پیشرفت تکنولوژی را تجربه کرده‌اند که بخش‌های «ساخت فلزات اساسی»، «برق» و «ساخت محصولات کانی غیرفلزی» به ترتیب در ارتباط با این حامل‌ها بیشترین میزان کاهش مصرف انرژی را داشته‌اند و بخش‌های «پست و خدمات پشتیبانی حمل و نقل» با 62/93 درصد، «ساخت کک و فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای» با 72/146 درصد و «ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی» با 33/86 درصد بیشترین میزان اثر بازگشتی در مصرف برق، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی را داشته‌اند. همچنین درنظرگرفتن مبادلات واسطه‌ای بین بخشی و درون بخشی، میزان اثر بازگشتی را در تمامی بخش‌ها افزایش می‌دهد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
عزیز ظاهری عبده وند؛ امیر هرتمنی؛ سعید آقاسی
چکیده
هدف اصلی پژوهش بررسی مهاجرت حباب از بازار نفت به بورس اوراق بهادار است. در این راستا ابتدا با استفاده از روش فیلیپس و همکاران (2015) به کشف و تاریخ‌گذاری حباب‌ها در بازار نفت سنگین ایران در بازه ماهانه 2020-1980 و بازار بورس اوراق بهادار تهران در بازه 2020-2008 پرداخته شد، سپس با استفاده از روش ارائه‌شده توسط گومزگوندالس و همکاران (2018)، مهاجرت ...
بیشتر
هدف اصلی پژوهش بررسی مهاجرت حباب از بازار نفت به بورس اوراق بهادار است. در این راستا ابتدا با استفاده از روش فیلیپس و همکاران (2015) به کشف و تاریخ‌گذاری حباب‌ها در بازار نفت سنگین ایران در بازه ماهانه 2020-1980 و بازار بورس اوراق بهادار تهران در بازه 2020-2008 پرداخته شد، سپس با استفاده از روش ارائه‌شده توسط گومزگوندالس و همکاران (2018)، مهاجرت حباب از بازار نفت به بازار بورس اوراق بهادار تهران در بازه 2020-2008 بررسی شد. نتایج نشان داد که نفت سنگین ایران در بازه مورد بررسی 9 دوره حبابی دارد، همچنین در بازه مورد بررسی برای بازار بورس اوراق بهادار تهران نیز شش دوره حبابی مشاهده شد. یافته‌ها بیانگر نزدیکی حباب نهم در بازار نفت و حباب چهارم در بازار بورس اوراق بهادار تهران است لذا فرضیه مهاجرت حباب از بازار نفت به بورس اوراق بهادار تهران در این دوره مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیه، بیانگر پذیرش مهاجرت حباب از بازار نفت به بورس اوراق بهادار تهران است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
شاکر محمدی؛ علی امامی میبدی؛ امیرحسین فاکهی
چکیده
امروزه در بیشتر کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، رشد اقتصادی‌محور برنامه‌ریزی‌ها به شمار می‌رود. از آنجا که بستر فعالیت‌های اقتصادی، محیط زیست است متأسفانه رشد، پیامدهای ناگواری برای محیط زیست انسان‌ها به همراه داشته است. هدف اصلی مطالعه، اندازه‌گیری کاهش انتشار آلاینده‌های زیست محیطی و گازهای گلخانه‌ای تحت سناریوهای ...
بیشتر
امروزه در بیشتر کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، رشد اقتصادی‌محور برنامه‌ریزی‌ها به شمار می‌رود. از آنجا که بستر فعالیت‌های اقتصادی، محیط زیست است متأسفانه رشد، پیامدهای ناگواری برای محیط زیست انسان‌ها به همراه داشته است. هدف اصلی مطالعه، اندازه‌گیری کاهش انتشار آلاینده‌های زیست محیطی و گازهای گلخانه‌ای تحت سناریوهای سیاستگذاری در مقایسه با سناریو مرجع است. روش پژوهش در این مطالعه استفاده از روش تحلیل سناریو براساس مدل برنامه‌ریزی بلندمدت جایگزینهای انرژی (LEAP) است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند با طراحی سناریوهای مدیریت سمت تقاضا و عرضة انرژی یعنی جایگزین کردن انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی برق به جای انرژی‌های فسیلی (نفت خام و گاز طبیعی) میزان کاهش انتشار آلاینده‌های زیست محیطی تا افق1420 در مقایسه با سال 1393 (سال صفر برنامه‌ریزی)، 5/123 میلیون تن می‌باشد.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
علی مریدیان؛ زهرا عزیزی
چکیده
تأثیر پیشرفت فناوری بر مصرف انرژی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از محققین و سیاستگذاران قرار گرفته است. پژوهشگران متعددی تلاش کرده اند این رابطه را بر اساس شاخص های مختلف فناوری ارزیابی کنند. شاخص پیچیدگی اقتصادی یکی از معرف های جدیدی است که در سال‌های اخیر برای سنجش سطح دانش و فناوری در ساختار تولید مورد استفاده قرار گرفته ...
بیشتر
تأثیر پیشرفت فناوری بر مصرف انرژی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از محققین و سیاستگذاران قرار گرفته است. پژوهشگران متعددی تلاش کرده اند این رابطه را بر اساس شاخص های مختلف فناوری ارزیابی کنند. شاخص پیچیدگی اقتصادی یکی از معرف های جدیدی است که در سال‌های اخیر برای سنجش سطح دانش و فناوری در ساختار تولید مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله از شاخص پیچیدگی اقتصادی به همراه قیمت انرژی و تولید ناخالص داخلی به عنوان عوامل تعیین کننده مصرف انرژی در ایران طی دوره 1355 تا 1396 استفاده شده است. نتایج رگرسیون کوانتایل نشان می دهد که ضرایب متغیرها در چندکها متفاوت است. تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر مصرف انرژی در همه چندک ها مثبت بوده است که نشان دهنده تسلط اثر بازگشتی بر مصرف انرژی است. کشش قیمت در همه چندک ها کمتر از یک و در دهک های بالای مصرف کمتر است. در مقابل، کشش درآمدی تقاضای انرژی در دهکهای بالا بیشتر بوده است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
مریم محمدی؛ شهرام فتاحی؛ کیومرث سهیلی
چکیده
این پژوهش به بررسی همبستگی و رابطه علّیبین مصرف حامل‌های انرژی و تولید ناخالص استان‌های ایران با استفاده از روش موجک با دادههای پانل و آزمون علّیت دومیترشو ـ هرلین در بازه زمانی (1396-1367) می‌پردازد. از نتایج تجزیه و تحلیل همبستگی مشاهده می‌شود که الگوی همبستگی بین مصرف انرژی و تولید ناخالص استانی در حامل‌های مختلف انرژی متفاوت می‌باشد. ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی همبستگی و رابطه علّیبین مصرف حامل‌های انرژی و تولید ناخالص استان‌های ایران با استفاده از روش موجک با دادههای پانل و آزمون علّیت دومیترشو ـ هرلین در بازه زمانی (1396-1367) می‌پردازد. از نتایج تجزیه و تحلیل همبستگی مشاهده می‌شود که الگوی همبستگی بین مصرف انرژی و تولید ناخالص استانی در حامل‌های مختلف انرژی متفاوت می‌باشد. الگوی همبستگی قوی بین گاز طبیعی، بنزین، نفت سفید و برق با تولید ناخالص استانی در همه سطوح شدت انرژی وجود دارد. همبستگی نفت کوره و تولید ناخالص استانی در بلندمدت برای تمامی استان‌ها ضعیف گزارش می‌شود. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت استان‌هایی که شدت مصرف انرژی در آنها بالا است، مصرف بنزین، نفت کوره و کل حامل‌های انرژی، تولید ناخالص داخلی را به دنبال داشته‌اند. در شدت بالا، مصرف نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و گاز طبیعی، در شدت متوسط، همه حامل‌های انرژی و در شدت پایین تنها مصرف نفت سفید، بنزین و نفت کوره منجر به تولید ناخالص داخلی شدهاند. در استان‌های با شدت مصرف انرژی خیلی پایین، مصرف حامل‌های انرژی تولید ناخالص داخلی را به دنبال نداشته است؛ اما در بازه زمانی میانمدت و بلندمدت فرضیه بازخورد اثبات می‌شود.
• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
پیمان نیایش نیا؛ سیروس غلامپور؛ مرتضی رعیتی دماوندی
چکیده
در دنیای امروز تأمین انرژی با توجه به نقش حیاتی آن در استمرار پیشرفت و توسعه از مهمترین اهداف دولت‌ها به شمار می‌رود. در این راستا صنعت نفت با توجه به معضلات و پیچیدگی‌های استخراج، تولید، انتقال و بهره‌برداری نقش مهم و راهبردی در جهان پیدا نموده است. بدین‌منظور برنامه‌ریزی جهت اجرای پروژههای صنعت نفت و اطمینان از انجام ...
بیشتر
در دنیای امروز تأمین انرژی با توجه به نقش حیاتی آن در استمرار پیشرفت و توسعه از مهمترین اهداف دولت‌ها به شمار می‌رود. در این راستا صنعت نفت با توجه به معضلات و پیچیدگی‌های استخراج، تولید، انتقال و بهره‌برداری نقش مهم و راهبردی در جهان پیدا نموده است. بدین‌منظور برنامه‌ریزی جهت اجرای پروژههای صنعت نفت و اطمینان از انجام دقیق و به موقع آنها از حساسیت بالایی برخوردار می‌باشد. لذا از آنجایی که تغییرات و دوباره‌کاری‌ها می‌تواند اهداف پروژه را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین بسیاری از دست‌اندرکاران صنایع گوناگون، تغییرات و دوباره‌کاری‌ها را از مهمترین ریسک‌های موجود در پروژههای اجرایی می‌دانند و بدین سبب طبقه‌بندی و اولویت‌بندی تغییرات حادث شده و ارائه الگوی نحوه برخورد با تغییرات می‌تواند نقش مهم و اثرگذار در مدیریت پروژه به وجود آورد.
در این پژوهش سعی گردیده با بررسی‌های مطالعاتی، ارائه پرسشنامه و مصاحبه با خبرگان صنعت نفت، اطلاعات موجود گردآوری گردد که نتیجه آن یافتن 20 مورد از تأثیرگذار‌ترین تغییرات ایجادشده در پروژههای طرح و ساخت همراه با تأمین کالا (EPC) در حوزه صنعت نفت بوده است. دراین راستا، پس از بررسی و تحلیل تغییرات، الگوی برخورد با تغییرات در پروژههای EPC ارائه گردیده و سپس با توجه به بخش‌های اصلی پروژههای EPC، تأثیرگذار‌ترین موارد هر قسمت مشخص و با استفاده از روش ترکیبی تصمیم‌گیری چند معیاره تحلیل سلسله‌مراتبی و تحلیل رابطه خاکستری، نسبت به ارائه ساختار مدیریت تغییرات در پروژههای EPC حوزه صنعت نفت اقدام گردیده است. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص گردید که بخش طراحی و مهندسی بیشترین تأثیر را بر تغییرات ایجاد شده در پروژههای EPC داشته و پس از آن بخش‌های اجرا و پس از آن تأمین کالا قرار دارند. این پژوهش می‌تواند به منظور اولویت‌بندی و مدیریت تغییرات و به کمینه رساندن تأثیر منفی ناشی از تغییرات ناخواسته در پروژههای EPC حوزه صنعت نفت مفید واقع گردد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سمانه عابدی؛ سپیده عابدی؛ زهره فریدونی
چکیده
با توجه به مشکلات و محدودیت استفاده از منابع انرژی فسیلی، بهره‌گیری از سوخت‌های زیستی در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، توسعه منطقه‌ای و امنیت در عرضه انرژی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر ضمن تعیین عوامل مؤثر بر تمایل به پذیرش کشاورزان در عرضه ...
بیشتر
با توجه به مشکلات و محدودیت استفاده از منابع انرژی فسیلی، بهره‌گیری از سوخت‌های زیستی در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، توسعه منطقه‌ای و امنیت در عرضه انرژی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر ضمن تعیین عوامل مؤثر بر تمایل به پذیرش کشاورزان در عرضه بقایای زراعی محصولات گندم و جو جهت تولید انرژی‌های زیستی، به براورد ارزش اقتصادی بقایای محصولات منتخب در تولید انرژی بایوگاز و بایواتانول پرداخته می‌شود. بر این اساس با استفاده از رویکرد پیمایشی و از طریق تکمیل پرسشنامه توسط کشاورزان شهرستان بروجرد در سال 1399، اطلاعات گردآوری و فرضیات پژوهش با استفاده از الگوی رگرسیونی لاجیت مورد آزمون قرار گرفت. نتایج مطالعه حاکی از آن است که متغیرهای هزینه جمع‌آوری (با اثر نهایی 097/0- و کشش 39/7- درصد)، درآمد غیر از کشاورزی (با اثر نهایی 028/0- و کشش 37/6- درصد) و استفاده از بقایا (با اثر نهایی 014/0- و کشش 06/11-) اثر منفی بر عرضه بقایای کشاورزی برای تولید انرژی زیستی دارد. این در حالی است که تحصیلات (با اثر نهایی 09/0 و کشش 40/4 درصد) و تجربه کشاورز (با اثر نهایی 022/0 و کشش 32/17 درصد) دارای اثر مثبت بر عرضه بقایای کشاورزی برای تولید انرژی زیستی می‌باشد. مطابق نتایج کشش، تجربه کشاورزان و استفاده خود مصرفی کشاورزان از بقایا، بیشترین اثر را بر عرضه بقایا در تولید انرژی زیستی به خود اختصاص می‌دهند. همچنین نتایج بیانگر آن است که پتانسیل تولید سالانه بیواتانول از بقایای گندم و جو معادل 96/63 میلیون لیتر می‌باشد. به طوری که اگر همان بقایا در تولید بایوگاز مورد استقاده قرار گیرند پتانسیل تولید سالانه بایوگاز معادل 98/88 میلیون مترمکعب می‌باشد. بر این اساس ارزش اقتصادی تولید بیواتانول و بایوگاز از بقایای گندم و جو در منطقه مورد مطالعه به ترتیب معادل 15349 و430 میلیارد ریال محاسبه شده است. لذا براساس نتایج با برنامه‌ریزی جهت مدیریت اصولی پسماندهای کشاورزی و سرمایه‌گذاری در استفاده از زیست توده به عنوان منابعی پاک جهت تولید انرژی زیستی، می‌تواند اقدامات مؤثری را در کاهش وابستگی اقتصاد کشور به انرژی فسیلی و تأمین نیازهای انرژی مردم در مناطق دور افتاده انجام داد.
آرین دانشمند؛ مژگان رستمی راد
چکیده
شناسایی آثار دائمی یا موقتی شوک‌های وارد بر محیط زیست یکی از ملاحظات مهم در بحث سیاستگذاری است. هدف این پژوهش بررسی ماندگاری شوک‌ها بر تخریب محیط‌زیست در 33 کشور صادرکنندة نفت با استفاده از آزمون ریشه واحد پانل است. برای این منظور از آزمون پانل بهمنی اسکویی و همکاران (2014) با شکست‌های تیز و هموار و آزمون مانایی تک متغیره پانل کاریون ...
بیشتر
شناسایی آثار دائمی یا موقتی شوک‌های وارد بر محیط زیست یکی از ملاحظات مهم در بحث سیاستگذاری است. هدف این پژوهش بررسی ماندگاری شوک‌ها بر تخریب محیط‌زیست در 33 کشور صادرکنندة نفت با استفاده از آزمون ریشه واحد پانل است. برای این منظور از آزمون پانل بهمنی اسکویی و همکاران (2014) با شکست‌های تیز و هموار و آزمون مانایی تک متغیره پانل کاریون سیلوستر و همکاران (2005) با شکست‌های تیز و هموار برای دورة زمانی 2017-1961 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که شوک‌های وارد بر ردپای بوم‌شناختی به عنوان شاخص تخریب محیط زیست در کشورهای منتخب صادرکنندة نفت آثار موقتی دارند. به عبارت دیگر، ردپای بوم‌شناختی تحت دو فرض واریانس بلندمدت همگن و واریانس بلندمدت ناهمگن رفتار بازگشت به میانگین دارد. نتایج آزمون تک متغیره نیز نشان داد مانایی ردپای بوم‌شناختی در سطح معنی‌داری 10 درصد برای همة کشورهای صادرکنندة نفت به جز کشورهای کانادا، جمهوری کنگو، مصر، ایران و اندونزی تأیید می‌شود. درنتیجه سیاست‌های مربوط به کاهش اندازه ردپای بوم‌شناختی در بلندمدت در کشورهای کانادا، جمهوری کنگو، مصر، ایران و اندونزی تأثیر دائمی خواهند داشت، به عبارت دیگر، مداخلة دولت در جهت وضع سیاست‌هایی که منجر به کاهش ردپای بوم‌شناختی می‌شوند، مؤثر خواهد بود.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
رضا معبودی؛ یونس نادمی؛ زینب دره نظری
چکیده
بررسی رابطه بین درآمدهای نفتی و مالی‌سازی در کشورهای دارای منابع طبیعی فراوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به رانت نفت، در این پژوهش تأثیر درآمدهای نفتی بر مالی‌سازی بررسی می‌گردد. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد سیستم معادلات همزمان و دادههای دوره زمانی 1397-1358 استفاده شد. یافته‌های ...
بیشتر
بررسی رابطه بین درآمدهای نفتی و مالی‌سازی در کشورهای دارای منابع طبیعی فراوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به رانت نفت، در این پژوهش تأثیر درآمدهای نفتی بر مالی‌سازی بررسی می‌گردد. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد سیستم معادلات همزمان و دادههای دوره زمانی 1397-1358 استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند درآمدهای نفتی تأثیر مثبت و معناداری بر مالی‌سازی دارند. همچنین رشد اقتصادی، سرمایه انسانی و کیفیت نهادی تأثیر منفی و معناداری بر مالی‌سازی دارند. اما سرمایه فیزیکی و تورم دارای تأثیر مثبت و معناداری بر مالی‌سازی هستند. بنابراین درآمدهای نفتی همراه با کیفیت پایین نهادها، تحریم‌های گسترده و نوسانات قیمت نفت به افزایش رانت و فساد، تضعیف حقوق مالکیت، بیاعتمادی نسبت به سیاست‌های دولت و افزایش انگیزه سفتهبازی منجر می‌شوند. افزایش انگیزه سفتهبازی به انحراف سرمایه از بخش حقیقی به بخش مالی میانجامد و در نهایت، انتقال سرمایه به بخش مالی نیز افزایش مالی‌سازی را در پی دارد.
نهادها و سازمانهای منطقه‌ای و بین المللی انرژی
علی مزیکی؛ مانا شعبانی راد؛ آرین دانشمند
چکیده
در این پژوهش به بررسی نقش تجارت به تفکیک صادرات و واردات کالاهای واسطه‌ای و نهایی بر تخریب محیط زیست، انتشار دی‌اکسیدکربن، در قالب منحنی زیست‌محیطی کوزنتس پرداخته می‌شود. برای این منظور از یک مجموعه دادههای تابلویی مربوط به کشورهای «سازمان همکاری و توسعه» و کشورهای غیر «سازمان همکاری و توسعه» طی سال‌های 1998 تا 2018 ...
بیشتر
در این پژوهش به بررسی نقش تجارت به تفکیک صادرات و واردات کالاهای واسطه‌ای و نهایی بر تخریب محیط زیست، انتشار دی‌اکسیدکربن، در قالب منحنی زیست‌محیطی کوزنتس پرداخته می‌شود. برای این منظور از یک مجموعه دادههای تابلویی مربوط به کشورهای «سازمان همکاری و توسعه» و کشورهای غیر «سازمان همکاری و توسعه» طی سال‌های 1998 تا 2018 استفاده شده است. طبق نتایج، در تمامی نمونهها منحنی زیست‌محیطی کوزنتس برقرار می‌باشد. از سوی دیگر، تجارت در کشورهای تأثیر مفید، یا معکوس، و در کشورهای غیر سازمان همکاری و توسعه و تمام کشورها تأثیر غیر مفید، یا مثبت و معنادار، بر میزان انتشار دی‌اکسیدکربن دارد. همچنین، یک نتیجه حائز اهمیت «سازمان همکاری و توسعه» اینکه واردات بدون نظر گرفتن نوع کالاها تأثیر مخربتری نسبت به صادرات بر محیط زیست در تمامی حالتها داشت. بر این اساس می‌توان گفت که نظریات حامی آثار مفید صادرات، مانند بهبود تکنولوژی، یا آثار مخرب واردات از طریق افزایش محصولات انرژیبر، توضیحدهنده بهتری نسبت به نظریات مصرف مخرب انرژی حاصل از صادرات یا آثار مفید واردات برای محیط زیست هستند.
فاطمه غلامی؛ فاضل مریدی فریمانی؛ حمیدرضا شاهوردی
چکیده
علی‌رغم کاهش سهم نفت در سبد انرژی دنیا مقدار مطلق مصرف نفت رو به افزایش است و همچنان نفت در کانون تحولات اقتصادی و سیاسی است و کشورهای دارای ذخایر نفت و گاز تلاش می‌کنند حداکثر بهره‌برداری را از این ذخایر بنمایند. در کشور ما نیز سیاست‌گذاری‌ها و قانون‌گذاری‌ها متعددی در ارتباط با نفت و گاز صورت گرفته و تأکیدات فراوانی بر حداکثر ...
بیشتر
علی‌رغم کاهش سهم نفت در سبد انرژی دنیا مقدار مطلق مصرف نفت رو به افزایش است و همچنان نفت در کانون تحولات اقتصادی و سیاسی است و کشورهای دارای ذخایر نفت و گاز تلاش می‌کنند حداکثر بهره‌برداری را از این ذخایر بنمایند. در کشور ما نیز سیاست‌گذاری‌ها و قانون‌گذاری‌ها متعددی در ارتباط با نفت و گاز صورت گرفته و تأکیدات فراوانی بر حداکثر سازی بهره‌برداری بهینه از این منابع شده است که به‌طور نمونه می‌توان به سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و اصلاح قانون نفت 1390 اشاره کرد که به موضوع بهره‌برداری بهینه از منابع، تولید صیانتی و حداکثر سازی ارزش اقتصادی مخزن تأکید شده است. عبارت تولید صیانتی پیش‌ازاین نیز در ادبیات قانون‌گذاری و سیاستگذاری نفت و گاز کشور بیان‌شده بود، بااین‌حال هنوز الگوسازی کافی برای تبیین و بیان مقداری آن صورت نگرفته است. در این پژوهش تلاش شده است که با استفاده از دادههای واقعی یک مخزن نفتی (دارای دوره‌های تخلیه طبیعی، بهبود بازیافت اولیه، ثانویه و ثالثیه)، توابع هدف متفاوت (ارزش اقتصادی مخزن و ضریب بازیافت نهایی) و اثر تغییر در دوره بهینه‌سازی (بین دوره‌ای یا تمام دوره‌ای) مدل‌سازی شود و مفهوم تولید صیانتی به‌صورت مقداری محاسبه شود. نتایج نشان داده است که تغییر در تابع هدف و دوره‌های بهینه‌سازی (که حاکی از نگاه بلندمدت یا کوتاه‌مدت به مخزن است) می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر مسیر تولید بگذارد.
رقیه معرفتی؛ نارسیس امین رشتی؛ آزاده محرابیان؛ رویا سیفی پور
چکیده
امروزه مسأله افزایش قابل ملاحظه گازهای آلاینده محیط زیست به یک چالش جهانی مهم تبدیل شده است. این موضوع در کنار رشد و توسعه صنعتی در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه توجه بیشتری را به منظور جلوگیری از اثرات مخرب آنها به خود جلب کرده است. هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر انتشار آلودگی در بخش پتروشیمی است. به منظور آزمون رابطه بین ...
بیشتر
امروزه مسأله افزایش قابل ملاحظه گازهای آلاینده محیط زیست به یک چالش جهانی مهم تبدیل شده است. این موضوع در کنار رشد و توسعه صنعتی در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه توجه بیشتری را به منظور جلوگیری از اثرات مخرب آنها به خود جلب کرده است. هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر انتشار آلودگی در بخش پتروشیمی است. به منظور آزمون رابطه بین متغیرها از مدل رگرسیون انتقال ملایم برای دوره زمانی 1399 – 1375 استفاده شده است. جامعه آماری مطالعه حاضر شرکت‌های تولید‌کننده محصولات پتروشیمی است. مهمترین متغیرهای مورد استفاده در این مطالعه شامل انتشار سرانه دی اکسید کربن، میزان محصول تولیدی، شدت مصرف انرژی، هزینه مربوط به تکنولوژی و ارزش افزوده تولیدات محصولات پتروشیمی است. نتایج بدست آمده بیانگر این بود که رابطه غیرخطی بین متغیرهای میزان محصولات تولیدی و انتشار آلایندگی وجود دارد. در بخش مدل غیرخطی برآورد شده، به دلیل اینکه متغیر شدت مصرف انرژی به عنوان متغیر‌گذار انتخاب شده است مشاهده گردید که با افزایش رشد شدت مصرف انرژی از 5.12 درصد اثرگذاری تولید محصولات پتروشیمی بر سطح انتشار آلایندگی متفاوت و معنی‌دار است. نتایج بدست آمده از برآورد مدل غیرخطی نشان‌دهنده این است که میزان تولید محصولات پتروشیمی در شرکت‌های تولید‌کننده محصولات پتروشیمی در سطوح متفاوت مصرف انرژی، اثرات متفاوتی بر انتشار دی اکسید کربن در کشور داشته است. بر این اساس با توجه به اینکه آلودگی‌های ناشی از گازهای گلخانه‌ای یکی از تهدید‌های جدی پیش روی کشورها است و با توجه به ماهیت آن، باید کارخانه‌ها و بنگاه‌های تولید‌کننده محصولات پتروشیمی را از طریق سیاست‌های مالیاتی و تشویقی ملزم به کاهش انتشار آلایندگی کرد. علاوه بر این باید از طریق وضع قوانین و مقررات زیست محیطی شدید بخصوص در بخش پتروشیمی از ورود بیشتر صنایع و محصولات آلاینده به فرآیند تولیدی جلوگیری شود.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سیما عربانی؛ معصومه لطیفی بنماران
چکیده
در طول دهۀ گذشته، قیمت بین‌المللی نفت خام، نوسانات مکرری را تجربه کرده و همین پژوهشگران را برانگیخته است تا چگونگی تأثیر عدم قطعیت قیمت نفت را بر فعالیت‌های اقتصادی و بازارهای مالی بررسی کنند. نفت، به‌عنوان یک عامل ورودی مستقیم یا غیرمستقیم، می‌تواند به شدت بر هزینۀ تولید و انتظارات سودآوری شرکت‌ها تأثیر بگذارد. بر این اساس، ...
بیشتر
در طول دهۀ گذشته، قیمت بین‌المللی نفت خام، نوسانات مکرری را تجربه کرده و همین پژوهشگران را برانگیخته است تا چگونگی تأثیر عدم قطعیت قیمت نفت را بر فعالیت‌های اقتصادی و بازارهای مالی بررسی کنند. نفت، به‌عنوان یک عامل ورودی مستقیم یا غیرمستقیم، می‌تواند به شدت بر هزینۀ تولید و انتظارات سودآوری شرکت‌ها تأثیر بگذارد. بر این اساس، تغییرات قیمت نفت می‌تواند نحوۀ تصمیم‌گیری و عملکرد شرکت را تغییر دهد. در همین راستا، در پژوهش پیشِ‌رو به بررسی اثرگذاری نوسانات قیمت نفت خام بر معیارهای اهرمی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. برای این منظور از دادههای 160 شرکت منتخب طی دورۀ زمانی 1391 تا 1399 استفاده شده است. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل دادههای گردآوری‌شده نیز از روش دادههای تابلویی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که نوسانات قیمت نفت خام بر معیارهای اهرمی شرکت‌های بورسی اثرات منفی و معناداری داشته است. برهمین‌اساس، نتیجه‌گیری می‌شود که شرکت‌ها تقاضای تأمین مالی را برای عبور از عدم قطعیت قیمت نفت کاهش می‌دهند. بنابراین افزایش عدم قطعیت قیمت نفت می‌تواند شرکت‌ها را برای کاهش تقاضای تأمین مالی خارجی و در نتیجه، کاهش اهرم‌ها برانگیزد.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
مجتبی رستمی؛ علیرضا نجارپور
چکیده
قیمت نفت خام یکی از مهمترین شاخص‌های اقتصاد است که سیاستگذاران، تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و مشارکت‌کنندگان در بازار انرژی رفتار آن را رصد می‌کنند. قیمت نفت مسیر و رفتار خود را با توجه به شرایط اقتصادی تغییر می‌دهد و به همین دلیل بسیار متلاطم است. دانش پژوهندگان، سیاستگذاران و مشارکت‌کنندگان از میزان اثرگذاری بحران‌ها ...
بیشتر
قیمت نفت خام یکی از مهمترین شاخص‌های اقتصاد است که سیاستگذاران، تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و مشارکت‌کنندگان در بازار انرژی رفتار آن را رصد می‌کنند. قیمت نفت مسیر و رفتار خود را با توجه به شرایط اقتصادی تغییر می‌دهد و به همین دلیل بسیار متلاطم است. دانش پژوهندگان، سیاستگذاران و مشارکت‌کنندگان از میزان اثرگذاری بحران‌ها بر بازار نفت کنترل پیامدهای منفی آن را به شیوه بهتری فراهم میکند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درنتیجه بحران‌های مختلف پایداری تلاطمی بازار نفت بسیار بالاست. بنابراین بررسی فرضیه وجود ریشه واحد در شوک‌های تلاطمی این بازار منطقی است. در پژوهش حاضر ماندگاری بلندمدت شوک‌های تلاطمی ناشی از بحران همه‌گیری کووید-19 در بازار نفت برنت و WTI که دو معیار تعیین قیمت‌های جهانی نفت هستند با استفاده از آزمون پیشنهادی توسط لی و یو (2010) بررسی می‌شود. نتایج این پژوهش نشان‌دهنده وجود ریشه واحد در تلاطم بازار نفت است. بنابراین بازار نفت و فضای اقتصادی به شکل طولانی‌مدت درگیر اثرات این بحران است. این موضوع می‌تواند اثرات چشمگیری بر درآمدهای کشورهای صادرکننده و سرمایه‌گذاران در حوزه نفت خام داشته باشد. به این ترتیب بازیگران این بازار و دولت‌ها باید با دقت بیشتری پیامدهای این بحران را ارزیابی کنند.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
علی مزیکی؛ علی اصغر سالم؛ سپیده اسدی
چکیده
در تعرفه‌گذاری گاز و برق به عنوان دو جانشین جدی، مقوله «برابری» همواره مورد توجه سیاست‌گذار قرار می‌گیرد. برای بررسی این موضوع خانوارهای مورد مطالعه را به چارک‌های درآمدی و همچنین در گروه‌های مختلف از نظر ویژگی وضعیت تاهل، سن و تعداد فرزندان تقسیم‌بندی شده است. طبق نتایج تخمین تقاضای EASI برای جامعه آماری خانوارهای شهری در ...
بیشتر
در تعرفه‌گذاری گاز و برق به عنوان دو جانشین جدی، مقوله «برابری» همواره مورد توجه سیاست‌گذار قرار می‌گیرد. برای بررسی این موضوع خانوارهای مورد مطالعه را به چارک‌های درآمدی و همچنین در گروه‌های مختلف از نظر ویژگی وضعیت تاهل، سن و تعداد فرزندان تقسیم‌بندی شده است. طبق نتایج تخمین تقاضای EASI برای جامعه آماری خانوارهای شهری در بازه زمانی 10 سال، افزایش قیمت گاز در مقایسه با برق اثر بیشتری روی اقشار کم درآمدتر داشته است. براساس این تحلیل جزیی و در مقایسه برق و گاز، باید گفت که گاز کمکششتر بوده و این موضوع احتمالاً به دلیل نبود جانشین مناسب برای گاز در صورت افزایش قیمت این کالابوده است. به نظر می‌رسد این موضوع از آن جهت بوده که سیاست‌گذار در جهت متنوع‌سازی حرکت نکرده و وسایل مصرف خانگی گازسوز نقش اصلی را در گرمایش داشته‌اند. این موضوع می‌تواند امنیت انرژی خانوارها را به خطر بیندازد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سپیده عابدی؛ متین کاظمی نمین؛ علی اکبر یعقوبی؛ شقایق اسدی شیزری؛ مائده مرسلپور
چکیده
افزایش جمعیت و تقاضا برای آب و انرژی، توأم با افزایش پیامدهای ناشی از آلودگی محیط زیست بر منابع طبیعی و انسانی، نیاز حیاتی به حرکتی منسجم به سوی همبست آب، انرژی و محیط زیست را محرز میکند. از آنجا که صنعت تولید برق سهم قابل توجهی در مصرف آب و سوخت و انتشار دی‌اکسیدکربن در کشور دارد، در این مطالعه کاربرد سیستم ترکیبی تجدیدپذیر در نیروگاه ...
بیشتر
افزایش جمعیت و تقاضا برای آب و انرژی، توأم با افزایش پیامدهای ناشی از آلودگی محیط زیست بر منابع طبیعی و انسانی، نیاز حیاتی به حرکتی منسجم به سوی همبست آب، انرژی و محیط زیست را محرز میکند. از آنجا که صنعت تولید برق سهم قابل توجهی در مصرف آب و سوخت و انتشار دی‌اکسیدکربن در کشور دارد، در این مطالعه کاربرد سیستم ترکیبی تجدیدپذیر در نیروگاه بخاری زرند کرمان بر اساس رویکرد تحلیل پیوند انرژی، آب و محیط زیست مورد ارزیابی قرار گرفت. طراحی سامانه خورشیدی و ارزیابی تعادل کربن در طول عمر نیروگاه در نرم‌افزار PVsyst در سال 1400 انجام شد. همچنین به منظور ارزیابی اثر کاهش انتشار کربن بر زیست بوم، از مدل محیط‌زیستی ReCipe استفاده شده است. نتایج حاصل از ارزیابی نشان داد جایگزینی حداقل 1 درصد از ظرفیت اسمی نیروگاه فسیلی با منابع تجدیدپذیر، از انتشار 46/1249 تن دی‌اکسیدکربن در سال جلوگیری خواهد کرد. این میزان معادل 16/362 مترمکعب ذخیره در مصرف سوخت فسیلی و 73/373 تن معادل نفت خام صرفه‌جویی در منابع انرژی می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد علاوه بر حفاظت از ذخایر طبیعی، طراحی سیکل ترکیبی، منجر به کاهش قابل توجه در تقاضای آب معادل 3660 مترمکعب با ظرفیت تأمین منابع آب زیرزمینی خواهد شد. با توجه به منافع ناشی از ذخیره منابع آب و انرژی و کاهش انتشار کربن در صنعت نیروگاهی، در نگرش همبست علاوه بر مدیریت عرضه انرژی از طریق جایگزینی منابع و کاربست فناوری‌های بازیابی آب و حرارت، اعمال سیاست‌های مدیریت تقاضای انرژی براساس بهره‌وری انرژی و آثار محیط‌زیستی پیشنهاد می‌گردد
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
ساناز کریم پور؛ عبدالرسول قاسمی؛ تیمور محمدی
چکیده
تحریم‌های اقتصادی در عرصه روابط بین‌المللی بر الگوی تجارت کشورها تأثیر می‌گذارند. یکی از مجراهای تأثیرگذاری تحریم، صادرات (به عنوان مهمترین منبع عرضه ارز کشورها) است. در این زمینه صادرات نفت در کشورهای عضو اوپک و به‌خصوص ایران جز مهمترین درآمدهای اقتصاد به شمار می‌روند و سهم بالایی در تامین بودجه کشور دارد. در پژوهش حاضر، تأثیر ...
بیشتر
تحریم‌های اقتصادی در عرصه روابط بین‌المللی بر الگوی تجارت کشورها تأثیر می‌گذارند. یکی از مجراهای تأثیرگذاری تحریم، صادرات (به عنوان مهمترین منبع عرضه ارز کشورها) است. در این زمینه صادرات نفت در کشورهای عضو اوپک و به‌خصوص ایران جز مهمترین درآمدهای اقتصاد به شمار می‌روند و سهم بالایی در تامین بودجه کشور دارد. در پژوهش حاضر، تأثیر تحریم‌ها بر الگوی تجارت نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی ایران و همچنین تأثیر این تحریم‌ها را بر کشورهای عضو اوپک در چارچوب الگوی جاذبه تعمیم‌یافته با استفاده از مدل‌های اقتصادسنجی دادههای تابلوئی، بررسی شده است. الگوی پژوهش براساس دادههای آماری سال‌های 1988 تا 2018 در قالب چهار دوره تحریمی شامل دوره اول تحریم آمریکا، تحریم اتحادیه اروپا، تحریم سازمان‌ملل و دوره دوم تحریم آمریکا تدوین شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تحریم‌های دوره اول آمریکا و تحریم‌های اتحادیه اروپا تأثیر کمتری بر صادرات نفتی ایران داشته است اما تحریم‌های سازمان‌ملل تأثیر قابل‌توجهی بر این صادرات نفت و سهم ایران از صادرات اوپک داشته است، تأثیر دوره دوم تحریم‌های آمریکا نیز نسبت به دوره اول تحریم‌های این کشور بیشتر بوده است . بر اساس یافته‌های تحقیق سایر کشورهای عضو اوپک تأثیر معنی داری بر جایگزینی بازار نفت ایران نداشته‌اند و این کمبود عمدتا توسط کشورهای خارج از مجموعه اوپک تامین شده است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
مسلم نیلچی؛ علی فرهادیان
چکیده
نفت خام منبع اصلی انرژی است و تقریباً یک سوم تولید جهانی انرژی را تشکیل می‌دهد. تلاطم در این بازار پیامدهای اقتصادی و مالی گسترده‌ای در پی خواهد داشت. به این دلیل، سرمایه‌گذاران هنگام سرمایه‌گذاری مالی در بازارهای نفت خام به منظور پوشش ریسک و تنوع پرتفوی، اهمیت زیادی برای پیش‌بینی تلاطم قائل هستند. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری آنها ...
بیشتر
نفت خام منبع اصلی انرژی است و تقریباً یک سوم تولید جهانی انرژی را تشکیل می‌دهد. تلاطم در این بازار پیامدهای اقتصادی و مالی گسترده‌ای در پی خواهد داشت. به این دلیل، سرمایه‌گذاران هنگام سرمایه‌گذاری مالی در بازارهای نفت خام به منظور پوشش ریسک و تنوع پرتفوی، اهمیت زیادی برای پیش‌بینی تلاطم قائل هستند. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری آنها اغلب به شدت تحت تأثیر رژیم‌های تلاطمی قرار می‌گیرد. زیرا، در دوره‌های زمانی مختلف بازارهای نفت خام، تلاطم‌های شدید و ملایم وجود دارد که به حرکت چرخه‌های اقتصادی نسبت داده می‌شود. پژوهش حاضر به مقایسه توانایی‌های پیش‌بینی مدل‌های تغییر رژیم مارکفی و مارکفی پنهان تلاطمی با مدل نامتقارن جی ژی آر ـ گارچ در بازارهای نفت خام وست تگزاس اینترمیدیت و برنت پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که مدل جی ژی آرگارچ ـ تغییر رژیم مارکوفی از مدل جی ژی آر- گارچ مارکوفی پنهان در پیش‌بینی تلاطم در هر دو بازار بهتر عمل کرده است. درنتیجه، براساس مدل منتخب با استفاده دو معیار ارزش در معرض ریسک و کسری مورد انتظار به پیش‌بینی حداقل زیان و زیان مورد انتظار ماه دسامبر سال 2021 پرداخته شده است که نتایج نشان داده است، زیان مورد انتظار حاصل از سرمایه‌گذاری در بازار وست تگزاس اینترمیدیت بیشتر از بازار نفت برنت است.
حسین یادگاری؛ تیمور محمدی؛ حمید آماده؛ عبدالرسول قاسمی؛ حمیدرضا مصطفایی
چکیده
ویژگی‌های نفت خام و عوامل مؤثر بر قیمت این حامل انرژی باعث شده تا پیش‌بینی قیمت آن همواره مورد توجه محققان، فعالان بازار نفت، دولت‌ها و سیاستگذاران قرار گیرد. از آنجایی که قیمت نفت خام تحت تأثیر عوامل زیادی است بنابراین باید در این راه مطالعات مداوم صورت گرفته تا برآوردهای انجام شده با گذشت زمان، نتایج دقیق‌تر و از قابلیت اعتماد ...
بیشتر
ویژگی‌های نفت خام و عوامل مؤثر بر قیمت این حامل انرژی باعث شده تا پیش‌بینی قیمت آن همواره مورد توجه محققان، فعالان بازار نفت، دولت‌ها و سیاستگذاران قرار گیرد. از آنجایی که قیمت نفت خام تحت تأثیر عوامل زیادی است بنابراین باید در این راه مطالعات مداوم صورت گرفته تا برآوردهای انجام شده با گذشت زمان، نتایج دقیق‌تر و از قابلیت اعتماد بالاتری برخوردار شود. در این مقاله برای پیش‌بینی قیمت نفت خام از ترکیب مدل خاکستری مرتبه اول و آریما استفاده شده و مدل ترکیبی خاکستری - آریما پیشنهاد شده است. برای بررسی این تکنیک از دادههای قیمت نفت خام برنت در بازه‌های زمانی فصلی، ماهیانه و هفتگی استفاده شده است. در پیش‌بینی فصلی دادههای سه ماه اول سال 2015 تا سه ماهه دوم سال 2021، در پیش‌بینی ماهیانه دادههای مارس 2020 تا دسامبر 2020 و در پیش‌بینی هفتگی دادههای هفته دوازدهم 2020 تا هفته شانزدهم 2021 مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان داد میانگین قدر مطلق درصد خطا و جذر میانگین مربع خطا در مدل ترکیبی، همواره کمتر از مدل‌های منفرد یا تک تئوری خاکستری و آریما است. همچنین، مدل ترکیبی توانایی بالاتری جهت توضیح و پوشش نوسانات قیمت در بازه‌های مختلف زمانی را داشته و قابل اطمینان‌تر از مدل‌های منفرد است. لذا می‌توان از مدل ترکیبی به جای مدل‌های منفرد و تک تئوری برای پیش‌بینی دقیق‌تر استفاده کرد.
مهتاب مهراسا؛ تیمور محمدی
چکیده
با توجه به نقش بازار انرژی بهویژه نفت بر اقتصاد کشورها، شناخت تحولات آتی این بازار دارای اهمیت است. در همین راستا، پیش‌بینی تحولات حدی متغیر قیمت نفت برای تصمیمگیران و سیاستگذاران دارای اهمیتی دو چندان می‌باشد. هدف این مطالعه، بررسی حداکثر تغییرات قیمت سبد نفت اوپک با استفاده از مفهوم ارزش در معرض ریسک[1]است. برای محاسبه ...
بیشتر
با توجه به نقش بازار انرژی بهویژه نفت بر اقتصاد کشورها، شناخت تحولات آتی این بازار دارای اهمیت است. در همین راستا، پیش‌بینی تحولات حدی متغیر قیمت نفت برای تصمیمگیران و سیاستگذاران دارای اهمیتی دو چندان می‌باشد. هدف این مطالعه، بررسی حداکثر تغییرات قیمت سبد نفت اوپک با استفاده از مفهوم ارزش در معرض ریسک[1]است. برای محاسبه این معیار از مدل‌های خانواده GARCH مبتنی بر توزیع نرمال و فرین استفاده شده که انتظار می‌رود تمرکز بر توزیع فرین در پیش‌بینی ارزش در معرض خطر به ویژه در مواجه با وقایع حدی، نتایج واقعبینانهتری داشته باشد. نتایج پسآزمایی[2] مدلها، نشان داده که مدل ARMA-GARCH-EVT در مقایسه با سایر موارد، پیش‌بینی بهتری ارائه نموده است. [1]. Value-at-Risk (VaR) [2]. Backtesting
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
پریسا مهاجری؛ علی فریدزاد؛ فاطمه امیرجهانی
چکیده
تولید نفت خام و گاز طبیعی به طور یکنواخت و همگن در بین استان‌های کشور توزیع نشده و بخش عمده‌ای از مصرف در استان‌هایی صورت می‌گیرد که نقش چندانی در تولید ندارند. بنابراین، وقوع هر اختلالی در تولید نفت و گاز می‌تواند به منزله تهدیدی برای تولید ناخالص داخلی تمامی استان‌ها قلمداد شود. در این مقاله با محاسبه جدول داده - ستانده چهار منطقه‌ای ...
بیشتر
تولید نفت خام و گاز طبیعی به طور یکنواخت و همگن در بین استان‌های کشور توزیع نشده و بخش عمده‌ای از مصرف در استان‌هایی صورت می‌گیرد که نقش چندانی در تولید ندارند. بنابراین، وقوع هر اختلالی در تولید نفت و گاز می‌تواند به منزله تهدیدی برای تولید ناخالص داخلی تمامی استان‌ها قلمداد شود. در این مقاله با محاسبه جدول داده - ستانده چهار منطقه‌ای (تهران، خوزستان، منطقه نفتی و منطقه غیرنفتی) برای سال 1395 و به‌کارگیری روش حذف فرضی دیازنباخر و لهر (2013)، تأثیر کاهش جزئی و کامل تولید نفت و گاز در دو منطقه خوزستان و سایر مناطق نفتی بر ارزش افزوده 71 بخش اقتصادی در هر یک از چهار منطقه برآورد شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که اولاً در پی حذف بخش نفت و گاز در خوزستان، ارزش افزوده این منطقه با کاهش 32 درصدی روبهرو گردد، در حالی که حذف بخش متناظر در منطقه نفتی، ارزش افزوده منطقه نفتی را 14 درصد کاهش می‌دهد. ثانیاً، کاهش نسبی در ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی و سهم هریک از بخش‌ها از کاهش ارزش افزوده هر منطقه در پی قطع تولید نفت و گاز خوزستان و منطقه نفتی به شدت بستگی به ساختار اقتصادی منطقه مورد بررسی دارد. بخش خدمات در استان تهران و بخش زراعت و باغداری در سایر مناطق غیرنفتی، بالاترین سهم را از کاهش ارزش افزوده کل در هریک از این مناطق به خود اختصاص می‌دهند. به نظر می‌رسد متنوع‌سازی منابع و مناطق عرضه انرژی، بهینه‌سازی مصرف سوخت و نوسازی ناوگان حمل و نقل از مهمترین راهکارهای ارتقای تاب‌آوری محسوب شوند.
