نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

رشد مصرف انرژی در جهان به ویژه تقاضای فزاینده سوخت‌های فسیلی از یک سو و توجه به ملاحظات زیست محیطی از سوی دیگر، چشم انداز افزایش قابل ملاحظه ای را برای تقاضای گاز طبیعی ایجاد کرده است. وجود شرایط ویژه در صنعت گاز کشور ما نظیر در اختیار داشتن بزرگترین ذخایر گازی جهان، موقعیت ژئوپلتیکی ممتاز، دسترسی به آب‌های آزاد و زیرساختهای لازم در خطوط انتقال و ایجاد زیرساختهای ذخیره‌سازی گاز طبیعی دارای مزایای بالفعل و بالقوه فراوانی است. از این رو، با بهره گیری از این مزایا می‌توانیم با هدف گذاری و اقدامات مناسب در راستای توسعه تجارت منطقه ای و جهانی گاز، به نقش آفرینی در بازار گاز بپردازیم. تحقق این هدف، می‌تواند به ارتقای جایگاه بین‌المللی کشور در مناسبات سیاسی و اقتصادی منجر گردد. برای بررسی موارد فوق الذکر، در این تحقیق به امکان‌سنجی ایجاد هاب گازی در کشور با استفاده از رویکرد SWOT پرداخته شده است. لذا ضمن جمع آوری نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای صنعت گاز ایران، این موارد را در قالب ماتریس SWOT تحلیل نموده ایم. در مرحله پایانی، بهترین استراتژی‌ها که شامل استراتژی‌های SO، WO،ST و WT می‌باشد در ارتباط با صنعت گاز ایران برای تبدیل شدن به هاب گازی در منطقه گردآوری شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، امکان ایجاد هاب گازی در ایران وجود دارد اما دستیابی به این هدف برای سال‌های پیش رو با توجه به نقاط ضعف داخلی و تهدیدهای بین‌المللی بعید به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Feasibility Study of Establishing Natural Gas-trading Hub in Iran Using SWOT Approach

نویسندگان [English]

  • tahere rezai 1
  • Atefeh Taklif 2
  • Abdolrasoul Ghasemi 3

1 Alameh tabatabai uv

چکیده [English]

The global growth in energy consumption especially in fossil fuels together with environmental considerations has produced a prospect of considerable increase in the demand for natural gas.  The particular conditions prevailing the Iranian gas industry such as the existence of the World largest gas reservoir, the excellent geopolitical location, the access to the free seas and the availability of necessary infrastructures for pipelines as well as natural gas storage offers actual and potential advantages towards this objective, accordingly by benefiting these advantages, we can define the objectives and formulating appropriate actions towards promoting regional and global gas trade, perform an active role in the gas market.  The realization of this objective may contribute towards advancing the international status of Iran in political and economic relations.For study the aforementioned topics, the feasibility study of establishing gas-trading hub in Iran is carried out with using SWOT approach.  By focusing on the strengths, weaknesses, opportunities and threats in the Iranian gas industry, these points are examined within the SWOT matrix.  Finally, the best strategies involving SO, WO, ST and WT strategies are analyzed regarding the transformation of Iranian gas industry into gas-trading hub in the region. The results show that the establishment of gas-trading hub in Iran is possible, although the domestic shortcomings and the international threats, the possibility of achieving this objective in the foreseeable future is rather weak. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Analysis
  • Natural Gas
  • Matrix Analysis of SWOT
  • Gas-trading Hub
احمدوند، محمد رحیم و دیل، فرزانه (1387). تحولات ژئوپلتیک انرژی، با تاکید بر نقش گاز طبیعی. تهران. مجله اقتصادی-ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره 83 و 84، صص 18-5.
پیشگاهی فرد، زهرا، غلامی، بهادر، خالدی، حسین و نیک سرشت، مهدی (1393). گاز طبیعی؛ فرصت‌ها و چالش‌های ایران از منظر ژئوپلتیک. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دوره 25، شماره 2، صص252-229.
جوان، افشین (۱۳۹۵). مدل شبیه سازی پوپای قیمت گاز طبیعی ایران به منظور تشکیل هاب منطقه ای. رساله دکتری دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده اقتصاد
زنگنه، بیژن (1394). ایران قطب گازی منطقه می‌شود و مسکو شریک راهبردی تهران است. وزیر نفت، خبرگزاری SPUTNIKNEWS، امکان شکل‌گیری هاب گازی در ایران به‌عنوان مرجعی برای قیمت‌گذاری گاز در منطقه، تارنمای رسمی وزارت نفت (Shana) آبان 1394
سلمانی، رسول (1392). جزئیات راه‌اندازی مراکز خرید و فروش گاز در ایران. تهران. خبرنامه فردا، خبر اقتصادی،سایت رسمی شرکت ملی گاز ایران ((Nigc مهر 1392
 عادلی، محمدحسین (1394). رقابت ایران با ژاپن و سنگاپور برای تبدیل شدن به هاب گازی.تهران. دبیر کل مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF)، خبرگزاری تنسیم،سایت رسمی شرکت ملی گاز ایران ((Nigc آذر 1394.
عراقی، حمیدرضا (1395). ایران برای تیدیل شدن به هاب گازی منطقه برنامه جامع دارد/ دیپلماسی قوی لازم الاجرا. تهران. مدیر عامل شرکت ملی گاز، نفت نیوز، پایگاه خبری تحلیلی نفت ایران و جهان، اردیبهشت 1395.
وزارت نیرو (1395). ترازنامه انرژی 1393. تهران. معاونت امور برق و انرژی، دفتر برنامه‌ریزی کلان برق و انرژی
Brown, S. P. A. and Yucel, M. (2007). What Drives Natural Gas Prices? Research Department Working Paper (0703), Federal Reserve Bank of Dallas.
Gareth M.W. (2013).The Southern Gas Corridor and Turkey's Role as an Energy Transit State and Energy Hub. Insight Turky, Vol 15, Issue. 1, pp. 145-163
Heather, P (2012). Continental European Gas Hub: are They Fit for Purpose? The Oxford Institute for Energy Studies, Vol.63, pp. 1-75.
Petrovich, B (2013). European Hubs: How Strong is Price Correlation? The Oxford Institute for Energy Studies, Vol.79, pp. 1-71.
Simone, T. (2014). Turkey as a Regional Natural Gas Hub: Myth or Reality? Nota Di Lavono, pp.1-36.
Stern, J. and Rogers, H. (2011). The Transition to Hub-Based Gas Pricing in Continental Europe. The Oxford Institute for Energy Studies, Vol. 49, pp.1-45.
Tong, X., Zheng, j. and Fang, B. (2014). Strategic Analysis on Establishing a Natural Gas Trading Hub in China.Natural Gas Industry B, Vol.1, Issue.2, pp.210-220.