مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
زهرا عزیزی؛ علی مریدیان
چکیده
تأثیر پیشرفت فناوری بر مصرف انرژی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از محققین و سیاستگذاران قرار گرفته است. پژوهشگران متعددی تلاش کرده اند این رابطه را بر اساس شاخص های مختلف فناوری ارزیابی کنند. شاخص پیچیدگی اقتصادی یکی از معرف های جدیدی است که در سالهای اخیر برای سنجش سطح دانش و فناوری در ساختار تولید مورد استفاده قرار گرفته ...
بیشتر
تأثیر پیشرفت فناوری بر مصرف انرژی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از محققین و سیاستگذاران قرار گرفته است. پژوهشگران متعددی تلاش کرده اند این رابطه را بر اساس شاخص های مختلف فناوری ارزیابی کنند. شاخص پیچیدگی اقتصادی یکی از معرف های جدیدی است که در سالهای اخیر برای سنجش سطح دانش و فناوری در ساختار تولید مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله از شاخص پیچیدگی اقتصادی به همراه قیمت انرژی و تولید ناخالص داخلی به عنوان عوامل تعیین کننده مصرف انرژی در ایران طی دوره 1355 تا 1396 استفاده شده است. نتایج رگرسیون کوانتایل نشان می دهد که ضرایب متغیرها در چندکها متفاوت است. تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر مصرف انرژی در همه چندک ها مثبت بوده است که نشان دهنده تسلط اثر بازگشتی بر مصرف انرژی است. کشش قیمت در همه چندک ها کمتر از یک و در دهک های بالای مصرف کمتر است. در مقابل، کشش درآمدی تقاضای انرژی در دهکهای بالا بیشتر بوده است.
طه شیشه گری؛ عباس معمارنژاد؛ فرهاد غفاری؛ سید شمس الدین حسینی
چکیده
مطالعات زیادی در خصوص تحریم‌های اقتصادی علیه کشورهای هدف و میزان اثرگذاری این تحریم‌ها صورت گرفته‌است.در مطالعات صورت گرفته، متغیر تحریم با یک متغیر مجازی (باینری) یا نهایتا با استفاده از چند متغیر مجازی چهار سطح (عدم وجود تحریم-تحریم ملایم-تحریم شدید-تحریم همه جانبه) وارد مدلسازی شده‌است.مطالعه اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی نیازمند ...
بیشتر
مطالعات زیادی در خصوص تحریم‌های اقتصادی علیه کشورهای هدف و میزان اثرگذاری این تحریم‌ها صورت گرفته‌است.در مطالعات صورت گرفته، متغیر تحریم با یک متغیر مجازی (باینری) یا نهایتا با استفاده از چند متغیر مجازی چهار سطح (عدم وجود تحریم-تحریم ملایم-تحریم شدید-تحریم همه جانبه) وارد مدلسازی شده‌است.مطالعه اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی نیازمند شناخت میزان و شدت تحریم در بخش‌های مختلف میباشد،بنابراین نمی‌توان اثرگذاری تحریم و هرگونه بررسی تحریم اقتصادی را مستقل از شدت و میزان تحریم بررسی نمود.برای بررسی دقیق‌تر و رعایت موارد فوق، در این مقاله اثر شدت تحریم‌های اعمالی بر کشور ایران در حوزه انرژی را، به یک متغیر میان صفر تا پنج تبدیل کرده تا شاخص بهتری برای درک میزان فشار و تحریم‌های اقتصادی اعمالی بر کشور ایران ارائه دهیم.سپس اثرگذاری متغیر شدت تحریم به دست آمده را روی تجارت خارجی ایران با پنج شریک تجاری مهم از جمله: آلمان،چین،هند،ترکیه و امارات متحده بر اساس معادله جاذبه بدست آوردیم.در این مقاله سعی کردیم تمامی تحریم‌ها و قوانین تحریم کننده کشور ایران را در حوزه انرژی ، در حد فاصل سالهای 1992 تا 2018 مورد بررسی قرار دهیم . در پایان نتایج بدست آمده حاکی از اثر معنادار،قابل توجه و منفی شدت تحریم بخش انرژی بر تجارت خارجی ایران میباشد،که میزان اثر گذاری تحریم‌های این بخش روی مراودات با کشورهای مختلف متفاوت است.کشور چین و امارت به ترتیب کمترین میزان اثرپذیری از تحریم بخش انرژی ایران را در صادرات و واردات به خود اختصاص دادند.همچنین بیشترین میزان اثرپذیری در واردات و صادرات به کشورهای هند و آلمان اختصاص یافت.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
حسین حافظی؛ محبوبه دلفان
چکیده
بخش برق علاوه بر اینکه یکی از مهمترین صنایع کشور محسوب میشود، از تأثیرگذارترین ارکان رشد و توسعه اقتصادی نیز به شمار می‌رود. بنابراین پیش‌بینی تقاضای برق با توجه به نقش‌های مختلفی که در اقتصاد یک کشور ایفا میکند از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این راستا در مطالعه حاضر به پیش‌بینی تقاضای برق کشور با استفاده از رویکرد ترکیبی ...
بیشتر
بخش برق علاوه بر اینکه یکی از مهمترین صنایع کشور محسوب میشود، از تأثیرگذارترین ارکان رشد و توسعه اقتصادی نیز به شمار می‌رود. بنابراین پیش‌بینی تقاضای برق با توجه به نقش‌های مختلفی که در اقتصاد یک کشور ایفا میکند از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این راستا در مطالعه حاضر به پیش‌بینی تقاضای برق کشور با استفاده از رویکرد ترکیبی ARDL و ARIMA پرداخته شده است. این مطالعه در تلاش است با تأکید بر اثر دما و نرخ‌های متفاوت رشد اقتصادی طی 4 سناریوی مختلف کل تقاضای برق ایران در یک بازه زمانی 30 ساله (2050 تا 2021) را پیش‌بینی نماید. سناریوسازی مبتنی برافزایش میانگین دمای کشور و نرخ‌های متفاوت رشد اقتصادی است. سناریو اول و دوم مبتنی برافزایش میانگین دمای کشور به میزان 0026/0 درصد سالیانه و نرخ‌های رشد اقتصادی 2 و 8 درصدی است. همچنین سناریو سوم و چهارم مبتنی برافزایش میانگین دمای کشور به میزان 0045/0 درصد سالیانه و نرخ‌های رشد اقتصادی 2 و 8 درصدی است. نتایج حاصل از مطالعه ضمن تائید تأثیر معنادار دما و رشد اقتصادی بر مصرف برق نشان میدهد که به دنبال افزایش دما و رشد تولید ناخالص داخلی، تقاضای برق به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. همچنین سایر نتایج حاکی از بی کشش بودن تقاضای برق نسبت به تغییرات قیمتی است. لذا سیاست‌های محدودیت تقاضای برق بایستی مبتنی بر کنترل دما و انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق افزاش سهم تکنولوژی‌های تجدید پذیر در سبد عرضه برق کشور و سیاست‌های مبتنی برافزایش بهرهوری انرژی باشد.
سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
زریر نگین تاجی؛ حجت ایزدخواستی
چکیده
امروز در خصوص تأثیرات بلندمدت تجارت بین‌الملل بر اقتصاد کشورها از زاویه و نگاه محیط زیست، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. یک دیدگاه ادعا دارد که کشورها برای گسترش تجارت آزاد، اقدام به مقررات‌زدایی در کشور خود می‌کنند، که این موجب کاهش استانداردهای زیست‌محیطی آنها و در نهایت، افت زیست‌محیطی بین المللی میشود. دیدگاه دیگر، معتقد ...
بیشتر
امروز در خصوص تأثیرات بلندمدت تجارت بین‌الملل بر اقتصاد کشورها از زاویه و نگاه محیط زیست، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. یک دیدگاه ادعا دارد که کشورها برای گسترش تجارت آزاد، اقدام به مقررات‌زدایی در کشور خود می‌کنند، که این موجب کاهش استانداردهای زیست‌محیطی آنها و در نهایت، افت زیست‌محیطی بین المللی میشود. دیدگاه دیگر، معتقد است که تجارت آزاد از طریق تخصیص بهینه منابع، به کشورها اجازه میدهد در تولید کالا و خدماتی که در آنها دارای مزیت نسبی هستند، تخصص‌یافته و از این رو، شدت انرژی را بهبود می دهند. هدف این مطالعه بررسی اثر تجارت بین‌الملل و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر انتشار گاز دی‌اکسید کربن در کشورهای گروه D8 با رویکرد داده‌های پانل میباشد. در این مطالعه از داده سالهای 1993 تا 2018 بانک جهانی استفاده شده است. در مدل اول، نتایج نشان می‌هد که ضریب مربوط به متغیر تولید ناخالص داخلی مثبت و برای توان دوم آن، منفی بدست آمده است که فرضیه زیست محیطی کوزنتس در کشورهای مورد مطالعه تأیید می-شود. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر انتشار دی اکسید کربن اثر معنی‌داری ندارد. همچنین، نتایج نشان میدهد که صادرات اثر مثبت و معنی‌داری بر انتشار دی اکسید کربن داشته و واردات تأثیری منفی و معنی دار دارد که با نظریات مرسوم و همچنین پیشینه تحقیق همخوانی دارد. شدت انرژی نیز تأثیری مثبت و معنی‌دار بر انتشار دی‌اکسید کربن دارد. برای مدل دوم نیز، فرضیه زیست محیطی کوزنتس تأیید شده و سایر متغیرها نیز، تأثیر معنی‌دار و مطابق با مبانی نظری بر انتشار دی‌اکسید کربن دارند.
نهادها و سازمانهای منطقهای و بین المللی انرژی
علی مزیکی؛ آرین دانشمند؛ مانا شعبانی راد
چکیده
در این پژوهش به بررسی نقش تجارت به تفکیک صادرات و واردات کالاهای واسطه‌ای و نهایی بر تخریب محیط‌زیست، انتشار دی‌اکسید کربن، در قالب منحنی زیست‌محیطی کوزنتس پرداخته میشود. برای این منظور از یک مجموعه داده‌های تابلویی مربوط به کشورهای OECD و کشورهای غیر OECD طی سالهای 1998 تا 2018 استفاده شده است. طبق نتایج، در تمامی نمونه‌ها منحنی ...
بیشتر
در این پژوهش به بررسی نقش تجارت به تفکیک صادرات و واردات کالاهای واسطه‌ای و نهایی بر تخریب محیط‌زیست، انتشار دی‌اکسید کربن، در قالب منحنی زیست‌محیطی کوزنتس پرداخته میشود. برای این منظور از یک مجموعه داده‌های تابلویی مربوط به کشورهای OECD و کشورهای غیر OECD طی سالهای 1998 تا 2018 استفاده شده است. طبق نتایج، در تمامی نمونه‌ها منحنی زیست‌محیطی کوزنتس برقرار میباشد. از سوی دیگر، تجارت در کشورهای OECD تاثیر مفید، یا معکوس، و در کشورهای غیر OECD و تمام کشورها تاثیر غیر مفید، یا مثبت و معنادار، بر میزان انتشار دی‌اکسید کربن دارد. همچنین، یک نتیجه حائز اهمیت اینکه واردات بدون نظر گرفتن نوع کالاها تاثیر مخربتری نسبت به صادرات بر محیط‌زیست در تمامی حالتها داشت. براین اساس میتوان گفت که نظریات حامی آثار مفید صادرات، مانند بهبود تکنولوژی، یا آثار مخرب واردات از طریق افزایش محصولات انرژیبر، توضیحدهنده بهتری نسبت به نظریات مصرف مخرب انرژی حاصل از صادرات یا آثار مفید واردات برای محیط زیست هستند.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
محمدعلی آوینده؛ بیتا تبریزیان؛ مریم تیموریان
چکیده
سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از اصلی ترین نمودهای ((جهانی شدن در حوزه سرمایه گذاری)) است. امروزه عمده اقتصاددانان و دولت ها بر اهمیت حیاتی سرمایه گذاری خارجی تاکید فراوان دارند. از دید آنها این موضوع به ویژه در کشورهای در حال توسعه، برای شکل گیری جریان های رشد و توسعه اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از راه هایی که می توان به وسیله ...
بیشتر
سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از اصلی ترین نمودهای ((جهانی شدن در حوزه سرمایه گذاری)) است. امروزه عمده اقتصاددانان و دولت ها بر اهمیت حیاتی سرمایه گذاری خارجی تاکید فراوان دارند. از دید آنها این موضوع به ویژه در کشورهای در حال توسعه، برای شکل گیری جریان های رشد و توسعه اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از راه هایی که می توان به وسیله آن سهم خود را در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی و هدفمند سازی این نوع سرمایه گذاری افزایش داد، استفاده از تکنیک و فنون بازاریابی به ویژه بازاریابی بین المللی است. سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) که شکل عمده ای آن انتقال سرمایه بین المللی است، طی دهه گذشته به طور قابل ملاحظه ای به عنوان یکی از نتایج افزایش یکپارچگی اقتصاد جهانی افزایش یافته است. از طرفی با بررسی و مطالعه در میان مقالات داخلی و خارجی تاکنون تحقیقی که بتواند به عوامل تأثیرگذار بر میزان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی با تأکید بر بازاریابی سبز در حوزه انرژی بپردازد، یافت نشده و همچنین با توجه به مدل تحقیق، این پژوهش جنبه نوآوری به خود گرفته است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
مسلم نیلچی؛ علی فرهادیان
چکیده
نفت خام منبع اصلی انرژی است و تقریباً یک سوم تولید جهانی انرژی را تشکیل میدهد. تلاطم در این بازار پیامدهای اقتصادی و مالی گسترده‌ای در پی خواهد داشت. به این دلیل، سرمایه‌گذاران هنگام سرمایه‌گذاری مالی در بازارهای نفت خام به منظور پوشش ریسک و تنوع پرتفوی، اهمیت زیادی برای پیش‌بینی تلاطم قائل هستند. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری ...
بیشتر
نفت خام منبع اصلی انرژی است و تقریباً یک سوم تولید جهانی انرژی را تشکیل میدهد. تلاطم در این بازار پیامدهای اقتصادی و مالی گسترده‌ای در پی خواهد داشت. به این دلیل، سرمایه‌گذاران هنگام سرمایه‌گذاری مالی در بازارهای نفت خام به منظور پوشش ریسک و تنوع پرتفوی، اهمیت زیادی برای پیش‌بینی تلاطم قائل هستند. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری آنها اغلب به شدت تحت تأثیر رژیمهای تلاطمی قرار می‌گیرد. زیرا، در دورههای زمانی مختلف بازارهای نفت خام؛ تلاطمهای شدید و ملایم وجود دارد که به حرکت چرخههای اقتصادی نسبت داده میشود. پژوهش حاضر به مقایسه تواناییهای پیش‌بینی مدل‌های تغییر رژیم مارکفی و مارکفی پنهان تلاطمی با مدل نامتقارن GJR_GARCH در بازارهای نفت خام وست تگزاس اینترمیدیت و برنت پرداخته است. نتایج نشان میدهد که مدل MRS-GJRGARCH از مدل HM_GJRGARCH در پیش‌بینی تلاطم در هر دو بازار بهتر عمل کرده است. درنتیجه، براساس مدل منتخب با استفاده دو معیار ارزش در معرض ریسک و کسری مورد انتظار به پیش‌بینی حداقل زیان و زیان مورد انتظار ماه دسامبر سال 2021 پرداخته شده است که نتایج نشان داد زیان مورد انتظار حاصل از سرمایه‌گذاری در بازار WTI بیشتر از بازار نفت برنت است.
• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
احمد فرهادی؛ مهرزاد مینوئی؛ غلامرضا زمردیان
چکیده
چیزی که در بازار سهام ایران بسیار اثر دارد ریسک پذیری بازار اقتصاد و افراد است. هنگامی که اقتصاد ایران در ریسک بیشتری قرار می‌گیرد چه توسط اعتراضات چه توسط احتمال جنگ شاخص بورس کاهش می‌یابد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی وجود پدیده انتقال نوسان بین بازارهای ارز، سهام و طلا و نفت در طول دوره 1395-1399 با استفاده از آزمون t مشترک و رویکرد DCC-GARCH ...
بیشتر
چیزی که در بازار سهام ایران بسیار اثر دارد ریسک پذیری بازار اقتصاد و افراد است. هنگامی که اقتصاد ایران در ریسک بیشتری قرار می‌گیرد چه توسط اعتراضات چه توسط احتمال جنگ شاخص بورس کاهش می‌یابد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی وجود پدیده انتقال نوسان بین بازارهای ارز، سهام و طلا و نفت در طول دوره 1395-1399 با استفاده از آزمون t مشترک و رویکرد DCC-GARCH است. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1395 تا پایان سال 1399 است. دلیل انتخاب این دوره نوسانات قابل توجه نرخ ارز، سکه، نفت و سهام بود. برای دستیابی به هدف مطالعه، ابتدا یک مطالعه توصیفی از روند قیمت سکه، نرخ ارز و شاخص های بورس و نفت در اقتصاد ایران ارائه شد و سپس همبستگی مشروط بین بازده این دارایی ها با استفاده از روش پویای همبستگی شرطی DCC-GARCH برآورد شد. همبستگی مشروط بین ارز و بازارهای سهام و همچنین سکه و بورس سهام با حرکت از یک دوره آرامش به یک دوره آشفتگی، افزایش چشمگیری داشته است. این نتایج با نتایج آزمون انتقال با استفاده از آمار آزمون t سازگار است. نتایج حاصل از مدل، وجود انتقال بین بازارهای مورد مطالعه را نشان داد و همچنین شواهدی از پدیده انتقال بین بازار ارز و طلا وجود دارد. این آزمایشات همچنین نشان داد که بازار نفت به دلیل اخبار گسترده و تنها درآمد ایران، تاثیر عمده ای در بازارهای طلا، ارز و سهام دارد.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
مرتضی شکری؛ علی اسمعیلی اردکانی
چکیده
طی سالهای خیر، انرژی‌های تجدیدپذیر رشد چشمگیری در ترکیب انرژی جهانی داشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر در حال پیشی گرفتن از سرمایه‌گذاری در انرژی‌های فسیلی است. این موضوع به‌ویژه برای کشوری مثل ایران که بخش اعظم اقتصاد آن متکی بر درآمدهای حاصل از سوخت‌های فسیلی است، پیامدهای ژئوپلیتیکی به دنبال ...
بیشتر
طی سالهای خیر، انرژی‌های تجدیدپذیر رشد چشمگیری در ترکیب انرژی جهانی داشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر در حال پیشی گرفتن از سرمایه‌گذاری در انرژی‌های فسیلی است. این موضوع به‌ویژه برای کشوری مثل ایران که بخش اعظم اقتصاد آن متکی بر درآمدهای حاصل از سوخت‌های فسیلی است، پیامدهای ژئوپلیتیکی به دنبال خواهد داشت. مقاله حاضر با بررسی روند گذار اقتصاد جهانی و منطقهای به‌سوی انرژی‌های تجدید پذیر و پاک، تلاش دارد جایگاه ایران را در آینده نظم در حال گذار انرژی ترسیم کند. سؤال اصلی مقاله این است که در عصر گذار انرژی که سوخت‌های پاک محرکه اقتصاد جهانی خواهند بود، ایران چه جایگاهی در چشم‌انداز ژئوپلیتیک اقتصاد انرژی جهانی 2050 خواهد داشت؟ روش پژوهش بر اساس ترکیبی از روند پژوهی و سناریونویسی است که در پنج مرحله گردآوری داده‌ها، شناسایی روندها، تشکیل پنل خبرگانی و استخراج پیشران‌ها و عدم قطعیت‌ها، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و روایت سناریوها انجام شده است. یافته‌های پژوهش در سه بخش ارائه شده است. بخش اول روندهای حاکم بر نظام اقتصاد انرژی ایران شناسایی میشود. بخش دوم شامل پیشران‌ها و مؤلفه‌های کلیدی شکل‌دهنده به اقتصاد ایران به سوی انرژی‌های پاک است. سرانجام سناریوهای آینده ایران در عصر گذار انرژی بر اساس عدم قطعیت‌های کلیدی تحلیل میشود.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
محسن اسلامی؛ علیرضا نجارپور
چکیده
دلایل منطقی حاکی از آن است که قیمت‌های نفت خام از الگوهای غیرخطی تبعیت میکند. با این حال پژوهش‌های که پیش از این صورت گرفته است به منظور بررسی وجود ریشه واحد فرض خطی را لحاظ کرده‌اند. آزمون‌های خطی ریشه واحد همچون ADF، PP و KPSS برای مدل‌های خطی ارائه شده‌اند. این آزمون‌ها مناسب سری‌های زمانی غیرخطی نیست. زیرا ممکن است انحراف الگو ...
بیشتر
دلایل منطقی حاکی از آن است که قیمت‌های نفت خام از الگوهای غیرخطی تبعیت میکند. با این حال پژوهش‌های که پیش از این صورت گرفته است به منظور بررسی وجود ریشه واحد فرض خطی را لحاظ کرده‌اند. آزمون‌های خطی ریشه واحد همچون ADF، PP و KPSS برای مدل‌های خطی ارائه شده‌اند. این آزمون‌ها مناسب سری‌های زمانی غیرخطی نیست. زیرا ممکن است انحراف الگو از حالت خطی را بعنوان انحراف پایدار تصادفی تلقی کنند. هدف این مقاله آزمون ریشه واحد غیرخطی قیمت‌های نفت خام به طور خاص نفت برنت و WTI در بازه زمانی 2019-2020 به صورت روزانه میباشد. از چند دهه پیش تاکنون کلاس‌های مختلفی از مدل‌های غیرخطی ارائه شده است. این مدل‌ها نسبت به مدل‌های خطی در سری‌های زمانی طیف گسترده‌تری از پویایی‌ها را معرفی می‌کنند. نوع ویژه‌ایی از این مدل‌ها که مورد توجه اقتصاددانان است مدل‌های TAR است. در این مدل‌ها نیز همچون مدل‌های خطی تحلیل معتبر آماری نیازمند تمیز میان روند قطعی و روند تصادفی بودن فرآیند است. در این پژوهش از آزمون ریشه‌ی واحد بیزی برای مدل عمومی SETAR(1) با توجه به شرایط لازم و کافی برای مانایی فرآیندهای SETAR برمبنای مقاله پتروسیلی و وولفورد (1984) استفاده شده است. با استفاده از فاصله اعتبار بیزی آزمون ریشه واحد انجام گردید. نتایج پژوهش نشان میدهد که قیمت‌های نفت خام برنت در هر دو رژیم حاوی ریشه واحد است که با یافته‌های مشابه برای تولید یا مصرف نفت خام در تطابق است.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
علی قدمیاری؛ محمدمهدی حاجیان
چکیده
ذخیره‌سازی زیر زمینی گاز طبیعی در مخازن تخلیه شده هیدروکربنی، از سالیان گذشته همواره مد نظر کشورهای پیشرو در عرصه نفت و گاز بوده تا بتوانند از این طریق بر عدم تعادل در عرضه و تقاضای فصلی غالب شوند و ضمن مدیریت موثر و کارآمد مخازن در طول زمان، امنیت عرضه گاز و ایفای تعهدات بین‌المللی را تضمین نمایند. مهیا نمودن بستر قانونی و ارائه الگوی ...
بیشتر
ذخیره‌سازی زیر زمینی گاز طبیعی در مخازن تخلیه شده هیدروکربنی، از سالیان گذشته همواره مد نظر کشورهای پیشرو در عرصه نفت و گاز بوده تا بتوانند از این طریق بر عدم تعادل در عرضه و تقاضای فصلی غالب شوند و ضمن مدیریت موثر و کارآمد مخازن در طول زمان، امنیت عرضه گاز و ایفای تعهدات بین‌المللی را تضمین نمایند. مهیا نمودن بستر قانونی و ارائه الگوی بهینه و جذاب قراردادی جهت تشویق بخش خصوصی به حضور در این صنعت راهبردی به منظور تسریع در توسعه حداکثری مخازن ذخیره‌سازی، بسیار حیاتی است. با عنایت به این مهم که ترتیبات قراردادی امتیازی در صنعت «ذخیره‌سازی»، از مدل‌های پرکاربرد و جذاب در کشورهای پیشرو است، پرسش اصلی پژوهش پیشرو آن است که آبا به‌کارگیری الگوی امتیازی در این طرح‌ها با منع قانونی در حقوق موضوعه مواجه است؟ در این راستا، ضمن تدقیق در بالادستی یا پائین دستی بودن این صنعت از منظر قانون، به بررسی و احصاء چالش‌های حقوقی پیشِ روی کاربست این مدل قراردادی در عرصه «ذخیره‌سازی» در حقوق موضوعه و نظریات حقوقدانان برجسته در بحث مالکیت و حاکمیت پرداخته شده‌است. جمع‌بندی برآن است که با درنظرگرفتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد صنعت ذخیره‌سازی، تفاوت‌های ماهوی «ذخیره‌سازی» با توسعه میادین نفتی و بویژه مالکیت دولتی گاز ورودی به طرح «ذخیره‌سازی»، به نظر می‌رسد بهره‌گیری از الگوی امتیازی از جنبه‌های حاکمیتی و مالکیتی با منع قانونی در حقوق موضوعه مواجه نخواهد بود.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
پریسا مهاجری؛ علی فریدزاد؛ فاطمه امیرجهانی
چکیده
تولید نفت‌خام و گاز طبیعی به طور یکنواخت و همگن در بین استان‌های کشور توزیع نشده است و بخش عمده‌ای از مصرف در استان‌هایی صورت می‌گیرد که نقش چندانی در تولید ندارند. بنابراین، وقوع هر اختلالی در تولید نفت و گاز می‌تواند به منزله تهدیدی برای GDP تمامی استان‌ها قلمداد شود. در این مقاله با محاسبه جدول داده-ستانده چهارمنطقه‌ای (تهران، ...
بیشتر
تولید نفت‌خام و گاز طبیعی به طور یکنواخت و همگن در بین استان‌های کشور توزیع نشده است و بخش عمده‌ای از مصرف در استان‌هایی صورت می‌گیرد که نقش چندانی در تولید ندارند. بنابراین، وقوع هر اختلالی در تولید نفت و گاز می‌تواند به منزله تهدیدی برای GDP تمامی استان‌ها قلمداد شود. در این مقاله با محاسبه جدول داده-ستانده چهارمنطقه‌ای (تهران، خوزستان، منطقه نفتی و منطقه غیرنفتی) برای سال 1395 و به‌کارگیری روش حذف فرضی دیازنباخر و لهر (2013)، تأثیر کاهش جزئی و کامل تولید نفت و گاز در دو منطقه خوزستان و سایر مناطق نفتی بر ارزش‌افزوده 71 بخش اقتصادی در هر یک از 4 منطقه برآورد شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که اولاً در پی حذف بخش نفت و گاز در خوزستان، ارزش‌افزوده این منطقه با کاهش 32 درصدی روبرو گردد در حالی‌که حذف بخش متناظر در منطقه نفتی، ارزش افزوده منطقه نفتی را 14 درصد کاهش میدهد. ثانیاً کاهش نسبی در ارزش‌افزوده بخش‌های اقتصادی و سهم هر یک از بخش‌ها از کاهش ارزش‌افزوده هر منطقه در پی قطع تولید نفت و گاز خوزستان و منطقه نفتی به شدت بستگی به ساختار اقتصادی منطقه مورد بررسی دارد. بخش خدمات در استان تهران و بخش زراعت و باغداری در سایر مناطق غیرنفتی، بالاترین سهم را از کاهش ارزش‌افزوده کل در هر یک از این مناطق به خود اختصاص می‌دهند. به نظر می‌رسد متنوع‌سازی منابع و مناطق عرضه انرژی، بهینه‌سازی مصرف سوخت و نوسازی ناوگان حمل و نقل از مهمترین راهکارهای ارتقای تاب‌آوری محسوب شوند.
• سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
محمد رضا کاظمی نجف آبادی؛ محمد مهدی حاجیان؛ غدیر مهدوی کلیشمی
چکیده
در سال های اخیر انتقال ریسک از بازارهای بیمه‌ای به بازار سرمایه به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مدیریت ریسک در دنیا شناخته شده است. انتقال ریسک به بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق حوادث فاجعه آمیز صورت می پذیرد و راهکاری مطمئن برای تضمین جبران خسارت های ناشی از حوادث سهمگین و بیمه ناپذیر می باشد. از سوی دیگر با توجه به ریسک های موجود ...
بیشتر
در سال های اخیر انتقال ریسک از بازارهای بیمه‌ای به بازار سرمایه به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مدیریت ریسک در دنیا شناخته شده است. انتقال ریسک به بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق حوادث فاجعه آمیز صورت می پذیرد و راهکاری مطمئن برای تضمین جبران خسارت های ناشی از حوادث سهمگین و بیمه ناپذیر می باشد. از سوی دیگر با توجه به ریسک های موجود در صنعت نفت و گاز کشور، استفاده از این اوراق موضوعی ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. پژوهش حاضر درصدد است با شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر انتشار اوراق حوادث فاجعه آمیز در صنعت نفت کشور، بستر علمی لازم را جهت انتشار این اوراق برای سیاست گذاران و فعالان این عرصه فراهم آورد. لذا پژوهشگران پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و استحصال معیارهای اولیه، با استفاده از روش دلفی و از طریق پرسشنامه با طیف لیکرت و احصاء نظرات خبرگان صنعت نفت در سه دور متوالی، تعداد شش معیار شامل سی و دو زیر معیار را به عنوان الزامات اساسی در انتشار اوراق بهادار بیمه ای در صنعت نفت ایران شناسایی نمودند. همچنین با بهره گیری از روش رتبه بندی و تحلیل سلسله مراتبی و استفاده مجدد از نظرات خبرگان، معیارها و زیر معیارهای احصاء شده اولویت بندی گردیدند. بر اساس یافته های تحقیق، الزامات اصلی جهت انتشار اوراق بیمه ای در صنعت نفت ایران به ترتیب اولویت عبارتند از : اصلاح و ابداع قوانین، مدیریت فرآیندها، شفافیت، مدیریت دانش، ایجاد و تقویت بسترهای نرم افزاری و فرهنگ سازی.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
آرام امیرنیا؛ منصور زراء‌نژاد
چکیده
هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر انتشار دی‌اکسیدکربن است، که به‌عنوان معیاری برای آلودگی محیط‌زیست در ایران برای دورۀ زمانی 1397-1352 استفاده شده است. به منظور اندازه‌گیری عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر آلودگی محیط زیست، لازم است که به مطالعه تأثیر کوتاه‌مدت و بلندمدت مصرف نفت کوره، شهرنشینی، رشداقتصادی ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر انتشار دی‌اکسیدکربن است، که به‌عنوان معیاری برای آلودگی محیط‌زیست در ایران برای دورۀ زمانی 1397-1352 استفاده شده است. به منظور اندازه‌گیری عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر آلودگی محیط زیست، لازم است که به مطالعه تأثیر کوتاه‌مدت و بلندمدت مصرف نفت کوره، شهرنشینی، رشداقتصادی بر انتشار دی‌اکسیدکربن در ایران پرداخت؛ بدین منظور از مدل خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی گسترده (ARDL ) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد ضریب تصحیح خطای به-دست آمده در این مدل نشان میدهد که در هر دوره 33 درصد از خطای عدم تعادل کوتاه مدت، برای دستیابی به تعادل بلندمدت را تعدیل نماید. طبق برآورد انجام شده، افزایش مصرف نفت کوره، شهرنشینی و رشداقتصادی هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت تأثیر مثبتی بر انتشار دی‌اکسیدکربن دارد. همچنین نتایج بلند مدت حاکی از آن است که با افزایش یک درصد تولیدناخالص داخلی، مصرف نفت کوره و جمعیت شهری به ترتیب 849/0، 166/0 و 566/1 درصد انتشار دی‌اکسیدکربن را افزایش میدهد. لذا اولین اقدام در جهت کاهش انتشار دی-اکسیدکربن در کشور، توجه به میزان مصرف نفت کوره است، از این رو می توان سیاستگذاری‌هایی جهت استفاده از انرژی‌های جایگزینی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر برای کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن پرداخت.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
اکرم بیگی؛ فریبا فتاحی
چکیده
مدیریت بهینه مصرف انرژی در ساختمان‌ها پیامدهای مثبتی در اقتصاد خرد و کلان دارد. در مدیریت مصرف انرژی، علاوه بر کاهش مصرف راحتی ساکنان نیز باید مورد توجه باشد. مسأله مدیریت و زما‌بندی کارکرد وسایل الکتریکی خودکار و قابل‌برنامه‌ریزی در یک ساختمان هوشمند، یک مسأله بهینه‌سازی است که با توجه به تعداد وسایل الکتریکی و قابلیت‌های آنها ...
بیشتر
مدیریت بهینه مصرف انرژی در ساختمان‌ها پیامدهای مثبتی در اقتصاد خرد و کلان دارد. در مدیریت مصرف انرژی، علاوه بر کاهش مصرف راحتی ساکنان نیز باید مورد توجه باشد. مسأله مدیریت و زما‌بندی کارکرد وسایل الکتریکی خودکار و قابل‌برنامه‌ریزی در یک ساختمان هوشمند، یک مسأله بهینه‌سازی است که با توجه به تعداد وسایل الکتریکی و قابلیت‌های آنها پیچیدگی بالایی دارد. در این پژوهش یک رویکرد مدیریت مصرف انرژی پیشنهاد شده است که شامل سه لایه از عامل‌های سوییچ، هماهنگ‌کننده و اجرا است که در یک ساختار شبکه‌ای با هم مرتبطند. عامل سویچ برای تعیین و پایش اولویت‌ها، سطح رضایت و راحتی کاربر استفاده میشود. عامل هماهنگ‌کننده درباره زمان‌بندی وسایل الکتریکی با هدف کمینه‌سازی هزینه برق مصرفی و بیشینه‌سازی راحتی کاربر تصمیم‌گیری میکند. عامل اجرا تصمیمات اخذ شده را با مجموعه‌ای از اعمال اجرا میکند. هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوریتمی برای کاهش مصرف انرژی و اوج نرخ میانگین و درعین‌حال افزایش راحتی کاربر در لایه عامل هماهنگ‌کننده است. به این منظور روشی ترکیبی مبتنی بر الگوریتم ژنتیک و الگوریتم خفاش ارائه شده و عملکرد آن بر اساس توابع هدف ارزیابی شده‌اند. نتایج حاصل نشان میدهد که روش پیشنهادی نسبت به روش‌های ارائه‌شده اخیر، بر روی مجموعه داده‌های اسمارت‌هوم و سی‌یوبیمز نتایج بهتری داشته‌اند.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سیما عربانی؛ معصومه لطیفی بنماران
چکیده
در طول دهۀ گذشته، قیمت بین‌المللی نفت خام، نوسانات مکرری را تجربه کرده و همین پژوهشگران را برانگیخته است تا چگونگی تأثیر عدم قطعیت قیمت نفت را بر فعالیت‌های اقتصادی و بازارهای مالی بررسی کنند. نفت، به‌عنوان یک عامل ورودی مستقیم یا غیرمستقیم، می‌تواند به‌شدت بر هزینۀ تولید و انتظارات سودآوری شرکت‌ها تأثیر بگذارد. براین‌اساس، ...
بیشتر
در طول دهۀ گذشته، قیمت بین‌المللی نفت خام، نوسانات مکرری را تجربه کرده و همین پژوهشگران را برانگیخته است تا چگونگی تأثیر عدم قطعیت قیمت نفت را بر فعالیت‌های اقتصادی و بازارهای مالی بررسی کنند. نفت، به‌عنوان یک عامل ورودی مستقیم یا غیرمستقیم، می‌تواند به‌شدت بر هزینۀ تولید و انتظارات سودآوری شرکت‌ها تأثیر بگذارد. براین‌اساس، تغییرات قیمت نفت می‌تواند نحوۀ تصمیم‌گیری و عملکرد شرکت را تغییر دهد. در همین راستا، در پژوهش پیشِ‌رو به بررسی اثرگذاری نوسانات قیمت نفت خام بر معیارهای اهرمی شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. برای این منظور از داده‌های 160 شرکت منتخب طی دورۀ زمانی 1391 تا 1399 استفاده شده است. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده نیز از روش داده‌های تابلویی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که نوسانات قیمت نفت خام بر معیارهای اهرمی شرکتهای بورسی اثرات منفی و معناداری داشته است. برهمین‌اساس، نتیجه‌گیری میشود که شرکت‌ها تقاضای تأمین مالی را برای عبور از عدم قطعیت قیمت نفت کاهش می‌دهند؛ بنابراین، افزایش عدم قطعیت قیمت نفت می‌تواند شرکت‌ها را برای کاهش تقاضای تأمین مالی خارجی و در نتیجه، کاهش اهرم‌ها برانگیزد.
مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
اسماعیل ترکمنی؛ محمد حسن فطرس
چکیده
تامین انرژی و تضمین امنیت انرژی برای کشورها هدف حیاتی برای دستیابی به رشد و توسعه پایدار است. امنیت انرژی توانایی یک کشور برای برآوردن تقاضای انرژی فعلی و آتی و همچنین تاب‌آوری و واکنش به حداقل‌سازی تکانه‌های سیستمی اختلال در عرضه را فراهم میکند. در این مطالعه با استفاده از پنج بعد: موجود بودن، در دسترس بودن، مقرون به صرفه بودن، ...
بیشتر
تامین انرژی و تضمین امنیت انرژی برای کشورها هدف حیاتی برای دستیابی به رشد و توسعه پایدار است. امنیت انرژی توانایی یک کشور برای برآوردن تقاضای انرژی فعلی و آتی و همچنین تاب‌آوری و واکنش به حداقل‌سازی تکانه‌های سیستمی اختلال در عرضه را فراهم میکند. در این مطالعه با استفاده از پنج بعد: موجود بودن، در دسترس بودن، مقرون به صرفه بودن، قابل قبول بودن و قابل توسعه بودن، و همچنین با استفاده از روش تاپسیس و وزندهی آنتروپی، شاخص ترکیبی امنیت انرژی ایران برای دوره 1359 تا 1398 اندازه‌گیری شده است. نتایج بدست آمده نشان میدهد که امنیت انرژی ایران در دوره مورد بررسی روند کاهشی داشته است. بالاترین میزان امنیت انرژی در سال 1361 و برابر با 716/0 و کمترین میزان آن 272/0 و مربوط به سال 1397 بوده است. همچنین میزان امنیت انرژی در بازههای زمانی 1359 تا 1366 و 1370 تا 1372 بالاتر از 5/0، و در بازههای زمانی 1367 تا 1369و 1373 تا 1398 پایینتر از 5/0 قرار داشته است.
)
