دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
7
25
2017
12
22
کاربرد یادگیری تقویتی در یک مدلسازی عاملمحور برای بازار عمدهفروشی برق ایران
1
40
FA
محمدرضا
اصغری اسکوئی
0000-0001-7847-3455
گروه علوم رایانه، دانشکده علوم ریاضی و رایانه، دانشگاه علامه طباطبائی
oskoei@atu.ac.ir
فرهاد
فلاحی
پژوهشگر پژوهشگاه نیرو، دانشجوی دکتری
ffallahi@nri.ac.ir
میثم
دوستیزاده
استادیار دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه لرستان
m.doostizadeh@gmail.com
سعید
مشیری
دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
moshiri@atu.ac.ir
10.22054/jiee.2018.9993
مطالعات اخیر بازارهای عمدهفروشی برق عموماً براساس مدلهای چندعاملی است، که در آنها تعادل بازار برپایه رقابت و تعامل عوامل متعدد با یک دیگر به دست میآید. از ویژگیهای اصلی این نوع مدلها، امکان یادگیری عوامل از نتایج رفتار خود و سایرین دریک محیط رقابتی است. در بازار عمدهفروشی برق، هرعامل یک واحد تولیدکننده برق است که به صورت مستقل و هوشمند با سایر عاملها برای عرضه برق با قیمتهای پیشنهادی رقابت میکند. فرآیند قیمتگذاری را میتوان یک بازی ایستا فرض نمود که هرروز تکرار میشود. در این بازی هر عامل قیمت پیشنهادی خود را مستقلا اعلام نموده و بهرهبردار با توجه به تقاضای بار مصرفی و محدودیتها، بهترین پیشنهادها را انتخاب مینماید. عامل به صورت عقلائی عمل نموده و با انتخاب استراتژی مناسب، به دنبال بیشینه نمودن سود بلندمدت خود است. در این راستا، عامل از قدرت یادگیری و بهبود استراتژی قیمتگذاری، که نقش بسیار تعیین کننده در موفقیت عامل دارد، استفاده میکند. یادگیری تقویتی یک روش کلاسیک است که در مدلهای چندعاملی امکان یادگیری مبتنی بر سعی و خطا را فراهم مینماید. هدف این مقاله کاربرد و مطالعه روشهای یادگیری تقویتی در مدل چندعاملی بازار برق ایران و مقایسه آنها با دو استراتژی تصادفی و حریصانه است. در این مطالعه، میزان سود واحدها و زمان رسیدن به حالت تعادل به عنوان ملاک ارزیابی در نظر گرفته شده است. نتایج شبیه سازی نشان میدهد، استراتژی یادگیرنده سود عاملها را به طور معناداری افزایش میدهد و سرعت همگرائی به حالت تعادل را بیشتر میکند.
مدلسازی عاملمحور,بازار برق,یادگیری تقویتی,نظریه بازیها,ایران
https://jiee.atu.ac.ir/article_9993.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_9993_12cc07b387a584e06b813671b051b95f.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
7
25
2017
12
22
پیش بینی قیمت روزانه نفت خام برنت با ترکیب روش های آنالیز مؤلفه های اصلی و رگرسیون بردار پشتیبان
41
60
FA
الهام
حاجی کرم
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
elhamhajikaram@srbiau.ac.ir
رویا
دارابی
گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
royadarabi110@yahoo.com
10.22054/jiee.2018.9047
پیشبینی روند قیمت نفت خام و نوسانات آن همواره یکی از چالشهای پیش روی معاملهگران در بازارهای نفتی بوده است. این مقاله به پیشبینی قیمت روزانه نفت خام برنت با یک مدل ترکیبی پیشنهادی میپردازد. نمونه آماری قیمت روزانه نفت خام برنت دریای شمال از ژوئیه سال 2008 تا ژوئیه سال 2016 میباشد که از میان کل قیمتهای روزانه نفت در تمام بازارهای نفتی انتخاب شده است. در این پژوهش، برای پیشبینی مدلی از ترکیب روشهای آماری و هوش مصنوعی (PCA-SVR) ارائه میشود. با توجه به اثبات برتری دقت پیشبینی مدل رگرسیون بردار پشتیبان (SVR)[1] نسبت به سایر روشهای پیشبینی در مطالعات گذشته هدف اصلی در این پژوهش، بهبود پیشبینی رگرسیون بردار پشتیبان با استفاده از پیشپردازش اولیه دادهها به وسیله آنالیز مولفههای اصلی (PCA)[2] است. جهت انجام پژوهش پس از انجام آزمون مانایی، با استفاده از آنالیز مولفههای اصلی متغیرهای ورودی را به مولفههای اصلی که کل پراکندگی دادهها را پوشش میدهد تبدیل نموده و به عنوان ورودی برای مدل پیشبینی در نظر گرفتیم. سپس با استفاده از مدل رگرسیون بردار پشتیبان و شبیهسازی آن در نرمافزار متلب اقدام به پیشبینی قیمت روزانه نفت خام برنت نمودیم. به منظور مقایسه عملکرد مدلهای SVR و PCA-SVR از آزمون مقایسات زوجی استفاده نمودیم. نتیجه پژوهش بیانگر این موضوع بود که پیشپردازش اولیه به وسیله آنالیز مولفههای اصلی بر روی دادهها باعث کاهش خطای مدل پیشنهادی گردیده است.<br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [1]. Support Vector Regression<br /> <br /> <br /> [2]. Principal Components Analyses
آنالیز مولفههای اصلی,رگرسیون بردار پشتیبان,مدل ترکیبی,نفت خام
https://jiee.atu.ac.ir/article_9047.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_9047_f6f2b509ef7db1c0fffccb5714d01c48.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
7
25
2017
12
22
آزمون قیمت گذاری دارایی های مالی در شرکت های بخش شیمیایی و پتروشیمی: مقایسه الگوهای عاملی
61
94
FA
رضا
طالبلو
0000-0002-8679-2920
استادیار و عضو هئیت علمی گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
talebloo.r@gmail.com
حسین
شیخی
دانشگاه علامه طباطبایی
hosseinsheikhi1992@gmail.com
10.22054/jiee.2018.9048
هدف از این مقاله آزمون الگوی قیمت گذاری CAPM و APT برای قیمتگذاری شرکتهای شیمیایی و پتروشیمی فعال در بورس اوراق بهادار تهران است. در این راستا از دادههای فصلی مربوط به بازده سهام 18 شرکت شیمیایی و پتروشیمی فعال در بورس اوراق بهادار و برخی متغیرهای مهم اقتصاد کلان به عنوان عوامل ریسک در دوره 1395-1386 استفاده شده است. ابتدا الگوی CAPM با استفاده از آزمون سری زمانی GRS و سپس با استفاده از آزمون فاما و مکبث مورد آزمون قرار گرفته است. سپس الگوی عاملی برای آزمون APT با استفاده از عواملی شامل نرخ ارز، بازده کل بورس، بازده قیمت نفت، بازده شاخص قیمت محصولات شیمیایی و پتروشیمی، مازاد بازده بدون ریسک، نرخ تورم، ریسک داراییها، نوسانات تولید ناخالص داخلی، عامل اندازه (SMB) و عامل تحریم بررسی شده است. نتایج الگوی CAPM حاکی از عدم برقراری این آزمون در بازار سهام شرکتهای شیمیایی و پتروشیمی است. و همچنین نتایج تئوری قیمتگذاری آربیتراژ (APT) حاکی از برقراری این آزمون در بازار سهام شرکتهای شیمیایی و پتروشیمی است. متغیرهای نرخ ارز، بازده کل بورس، بازده شاخص قیمت محصولات شیمیایی و پتروشیمی و مازاد بازده بدون ریسک معنادار و منابع ریسک سیستماتیک در بازار سهام صنعت پتروشیمی هستند.
قیمتگذاری بر اساس APT,الگوی CAPM,آزمون GRS,آزمون فاما و مکبث,شرکتهای پتروشیمی و شیمیایی
https://jiee.atu.ac.ir/article_9048.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_9048_bda94c09baff2318cbef7f5df175f34a.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
7
25
2017
12
22
پیشبینی تراز داخلی گاز طبیعی: با استفاده از مدل ترکیبی ARDL و میانگین متحرک خودهمبسته یکپارچه (ARIMA)
95
125
FA
محمدحسن
فطرس
0000-0001-6859-5854
استاد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا همدان
fotros@basu.ac.ir
مصطفی
امید علی
دانشکده اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا همدان
mostafa.put3@gmail.com
امیرمحمد
گلوانی
کارشناس ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی
am_galavani@yahoo.com
10.22054/jiee.2018.9049
هدف از این مطالعه بکارگیری یک مدل ترکیبی جهت تخمین تراز سرانه گازطبیعی کل کشور و همچنین پیشبینی آن برای دوره 1396 - 1415 میباشد. در این مطالعه با استفاده از مدل پویای خودتوضیح با وقفههای توزیعی (ARDL)، کششهای بلندمدت و کوتاهمدت عرضه و تقاضای سرانه گاز طبیعی کل کشور برای دوره 1360-1395 برآورد شده است. سپس با قرار دادن مقادیر پیشبینی شده هر یک از متغیرهای مورد نظر که از مدل ARIMA بدست آمده در مدل ترکیبی ARDL، مقدار تراز سرانه گاز طبیعی تا سال 1415 پیشبینی گردیده است. نتایج پیشبینی بیانگر این است که مقدار تقاضای سرانه گاز طبیعی تا سال 1415 به میزان 36/4177 میلیون مترمکعب خواهد رسید، همچنین در همین سال مقدار عرضه سرانه گاز طبیعی برابر با میزان 26/3417 میلیون مترمکعب خواهد بود. جهت پاسخگویی به این میزان مازاد تقاضا باید سیاستهایی در جهت افزایش تولید یا محدودیت تقاضا اتخاذ گردد.
پیشبینی,تراز گاز طبیعی ایران,ARDL,ARIMA
https://jiee.atu.ac.ir/article_9049.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_9049_356982d3bb355d1456e4283803c8dc01.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
7
25
2017
12
22
رابطه بین مصرف حاملهای انرژی و ارزشافزوده بخشهای اقتصادی ایران: آزمون علیت گرنجری در پانلهای مختلط نامتجانس
125
128
FA
ابوالقاسم
گلخندان
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه لرستان
golkhandana@gmail.com
محمد
علیزاده
استادیار اقتصاد، دانشگاه لرستان
alizadeh_176@yahho.com
10.22054/jiee.2018.9050
پژوهش حاضر به بررسی رابطه علیت بین مصرف حاملهای مختلف انرژی و ارزشافزوده در بخشهای اقتصادی ایران، طی دورهی زمانی 1392-1353 با استفاده از آزمون علیت گرنجری در پانلهای مختلط نامتجانس پرداخته است. روش استفاده شده در این پژوهش بر اساس آزمون علیت پانلی که توسط امیرمحموتوگلو و کوز (2011) ارائهشده و مبتنیبر مدل خودرگرسیون برداری (VAR) و آزمونهای والد با مقادیر بحرانی بوتاسترپ خاص هر بخش است، میباشد. این آزمون، همبستگی مقطعی و عدم تجانس بین اعضای پانل و همچنین همانباشتگی بین متغیرهای مورد بررسی را درنظر میگیرد. بر اساس نتایج، وجود رابطه علیت یکطرفه از نفت و گاز به ارزشافزوده و وجود رابطه علیت دوطرفه بین برق و ارزشافزوده در بخش خدمات و کل بخشها تأیید میشود. در بخش کشاورزی تنها وجود رابطه علیت از برق به ارزشافزوده وجود دارد. در بخش صنعت وجود رابطه علیت دوطرفه بین گاز و برق با ارزشافزوده و وجود رابطه علیت یکطرفه از ارزشافزوده به نفت تأیید میشود. در بخش حمل و نقل نیز رابطه علیت یکطرفه از گاز و برق به ارزشافزوده و وجود رابطه علیت دوطرفه بین نفت و ارزشافزوده وجود دارد. نتایج بهدستآمده میتواند توصیههای سیاستی مهمی در برنامهریزی و تبیین سیاستهای بخش انرژی در سطح بخشی کشور داشته باشد.
آزمون علیت پانلی,ارزشافزوده,حاملهای انرژی,بوتاسترپ,وابستگی و عدم تجانس
https://jiee.atu.ac.ir/article_9050.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_9050_f183bf4b3644be251c8ca70097df98b4.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
7
25
2017
12
22
ارائه یک الگوی هشدار پیش از وقوع نوسانات شدید قیمتی در بازار نفت اوپک: رویکرد مارکوف سوئیچینگ گارچ
159
192
FA
محمود
محمدی الموتی
دانشجوی کارشناسی ارشد ریاضیات مالی، دانشگاه آیت الله بروجردی (ره)
mahmoodmohammadi1992@gmai.com
محمد رضا
حدادی
استادیار گروه ریاضی، دانشگاه آیت الله بروجردی (ره)، بروجرد، ایران
haddadi.math@gmail.com
یونس
نادمی
0000-0003-0557-0347
استادیار اقتصاد، دانشگاه آیت الله العظمی بروچردی (ره)
younesnademi@abru.ac.ir
10.22054/jiee.2018.9051
اقتصاد ایران به دلیل اتکای بالا به درآمدهای نفتی، از نوسانات قیمتی بازار نفت تاثیر میپذیرد بنابراین پیشبینی روند حرکتی قیمت نفت هم از جهت تعیین صحیح قیمت نفت در بودجه دولت و هم از جهت مدیریت و کنترل نوسانات شدید قیمتی برای سیاستگذاران اقتصاد کلان از اهمیت زیادی برخوردار است. بنا بر اهیمت پیشبینی روند حرکتی قیمت نفت، هدف این مقاله ارائه یک الگوی هشدار پیش از وقوع برای نوسانات شدید در بازار نفت خام اوپک میباشد. این الگو میتواند با پیشبینی احتمال وقوع نوسانات شدید قیمت نفت در دورههای آتی، دیدی مناسب از روند حرکت قیمت نفت در اختیار سیاستگذار قرار دهد. بدینمنظور در گام نخست با استفاده از مدل مارکوف سوئیچینگ گارچ روند حرکتی قیمت نفت به همراه نوسانات آن برای دوره 2010- 2016 مدلسازی و برآورد شد؛ سپس با استفاده از این مدل، ماتریس احتمالات انتقال که شامل احتمال ماندن در رژیمهای پرنوسان و کم نوسان و احتمال تغییر از رژیم پرنوسان به کمنوسان و برعکس میباشد بدست میآید و مبتنی بر این ماتریس احتمالات شرطی قرار گرفتن در رژیم قیمت نفت کمنوسان و پرنوسان پیشبینی میگردد تا با استفاده از آن سیاستگذاران و فعالان در بازار نفت دید بهتری برای تصمیمگیری پیدا کنند تا بتوانند از اثرات مخرب ناشی از نوسانات شدید قیمت نفت جلوگیری نمایند.
الگوی هشدار پیش از وقوع,قیمت نفت خام اوپک,پیشبینی,مدل مارکوف رژیم سوئیچینگ گارچ
https://jiee.atu.ac.ir/article_9051.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_9051_8cbaa87b53a7cca48f45b8de17002337.pdf