دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
5
19
2016
06
21
بررسی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم مصرف انرژی در بخشهای منتخب اقتصادی بر فقر و نابرابری در ایران
1
51
FA
مجید
آقایی
0000-0003-0833-9781
استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران
m.aghaei@umz.ac.ir
مهدیه
رضاقلی زاده
0000-0003-1172-4824
دانشگاه مازندران
m.gholizadeh@umz.ac.ir
10.22054/jiee.2017.7303
با توجه به اهمیت فراوان نهاده انرژی در اقتصاد کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، بررسی تأثیر مصرف انرژی بر فقر و نابرابری در کشور ایران ضرورت مییابد. بدین منظور مطالعه حاضر تأثیر مستقیم و غیر مستقیم مصرف انرژی در بخشهای مختلف کشور (شامل صنعت، کشاورزی و خدمات) را بر فقر و نابرابری مورد ارزیابی قرار میدهد. جهت بررسی این موضوع یک سیستم معادلات همزمان متشکل از چهار معادله تولید، نابرابری، تقاضای انرژی و فقر به کار گرفته شده و با استفاده از برآوردگر متغیر ابزاری رابطه میان مصرف انرژی و فقر طی دوره زمانی 1363 تا 1389 مورد آزمون قرار میگیرد.<br /> یافته ها نشان میدهد که مصرف انرژی در بخش خدمات به طور مستقیم بر فقر تأثیرگذار بوده و آن راکاهش میدهد. در حالی که تأثیر غیر مستقیم مصرف انرژی بر کاهش فقر از طریق کاهش نابرابری در این بخش مورد تائید قرار نمیگیرد. از سوی دیگر مصرف انرژی در بخش های صنعت و کشاورزی تنها به صورت غیر مستقیم (از طریق کاهش نابرابری) منجر به کاهش فقر در کشور میشود. همچنین نتایج بیانگر این است که مصرف انرژی از طریق تأثیر مثبت و معنی دار بر رشد اقتصادی، به طور غیر مستقیم منجر به کاهش فقر در هر سه بخش صنعت، کشاورزی و خدمات شده است.<br /> <strong> </strong>
انرژی,فقر,نابرابری,معادلات همزمان
https://jiee.atu.ac.ir/article_7303.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_7303_8e7b5ad293ecb02eff227fd5e7bfcafd.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
5
19
2016
06
21
بررسی تأثیر انرژیهای تجدیدپذیر بر سرانه رشد اقتصادی واقعی ایران
53
77
FA
مرتضی
تهامی پور
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
m_tahami@sbu.ac.ir
سمانه
عابدی
0000-0002-8878-4588
استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
sssabedi.allameh@gmail.com
رضا کریمی
بابا احمدی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه شهید بهشتی
reza70307@gmail.com
مرتضی
ابراهیمی زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه شهید بهشتی
morteza.ebrahimi1364@gmail.com
10.22054/jiee.2017.7304
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر منجر به کمک به تحقق اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی کشور میشود که از عوامل اساسی در رسیدن به توسعه پایدار در هر کشوری می باشد. این مقاله به بررسی تاثیر انرژی پاک بر سرانه رشد اقتصادی واقعی در کشور ایران طی دوره 1391-1346 میپردازد. برای دستیابی به هدف مطالعه، از مدل خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) و روش هم انباشتگی برای تعیین وجود رابطه کوتاه و بلندمدت بین متغیرها بکار گرفته شده است. نتایج نشان داد که سرعت تعدیل مدل تصحیح خطا نسبتا بالا است و این مدل قادر است در هر دوره به میزان 61 درصد از خطای عدم تعادل کوتاهمدت، برای دستیابی به تعادل بلندمدت را تعدیل نماید. طبق برآورد انجام شده، رابطه بین سرانه رشد اقتصادی واقعی و مصرف انرژی های تجدیدپذیر و مصرف مواد سوختنی و بازیافتی و مصرف انرژی الکتریکی چه در کوتاه مدت و چه بلند مدت، منفی میباشد. همچنین نتایج بلندمدت حاکی از آن است که یک رابطه منفی معنیدار بین مصرف انرژی الکتریکی، مصرف انرژیهای تجدیدپذیر و مصرف مواد سوختنی و بازیافتی با سرانه رشد اقتصادی واقعی وجود دارد، بهطوریکه در بلندمدت مصرف یک درصد از متغیرهای مذکور سرانه رشد اقتصادی واقعی را به ترتیب 71/0، 72/0 و 79/0 درصد کاهش میدهد.
رشد اقتصادی,انرژیهای تجدیدپذیر,مدل خود رگرسیونی با وقفه توزیعی,ایران
https://jiee.atu.ac.ir/article_7304.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_7304_807cb0626aff37df2d90c86d7f9b1197.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
5
19
2016
06
21
مبانی نظری و محاسبه شاخص آسیب پذیری نفت برای کشورهای صادرکننده نفت (مطالعه موردی ایران)
79
111
FA
عباس
شاکری
0000-0002-3682-412X
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد نظری دانشگاه علامه طباطبایی
shakeri.abbas@gmail.com
تیمور
محمدی
0000-0003-4394-774X
دانشیار گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
atmahmadi@gmail.com
حامد
نجفی جزه
خیابان پیروزی-خیابان پنجم نیروی هوایی- فرعی 5.34- پلاک 4-طبقه 2
najafi@tsi.ir
10.22054/jiee.2017.7305
مطالعه حاضر به معرفی مبانی نظری و محاسبه شاخص آسیب پذیری نفت برای اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت میپردازد. برای محاسبه این شاخص نماگرهای مختلفی در دو بعد ریسک اقتصادی و ریسک تقاضا معرفی شده و برای اقتصاد ایران طی سالهای 1393-1368 محاسبه شده است. در بعد ریسک اقتصادی، 7 کانال مختلف اثرگذاری درآمدهای نفتی بر اقتصاد، مبتنی بر توسعه ادبیات نظری بیماری هلندی شامل کانالهای درآمد، عایدی دولت، مخارج، حساب جاری، نرخ ارز، تکنولوژی و نوسانات مخارج دولت تعریف شده است. بعد ریسک تقاضا نیز به دو جزء اصلی ریسک تمرکز تقاضای نفت و ریسک سیاسی تقسیم شده و برای محاسبه آن، ابتدا با توجه به سهم کشورهای واردکننده نفت از ایران، شاخص تمرکز تقاضای نفت محاسبه میشود. پس از آن بر اساس پایداری روابط سیاسی دو جانبه، وابستگی آن کشورها به واردات نفت از ایران و توانمندی آنها در تأمین نیازشان از سایر کشورها، شاخص ریسک سیاسی محاسبه شده و با تعدیل شاخص تمرکز تقاضای نفت، شاخص ریسک تمرکز ژئوپلتیک بازار نفت محاسبه میشود. بعد از نرمال نمودن هر یک از نماگرها، از متوسط وزنی نماگرها، شاخص نهایی محاسبه میشود. نتایج نشان میدهد طی سالهای 1380 تا 1382 با متنوع سازی مسیرهای صادراتی نفت ایران، تاسیس حساب ذخیره ارزی، تنوع منابع ارزی و ... شاخص آسیبپذیری نفت کاهش قابل ملاحظهای پیدا کرده و پس از سال 1390 با کاهش تنوع در مقاصد صادرات نفت، اعمال تحریم ها و متمرکز شدن فروش نفت به کشورهای خاص، وضعیت شاخص به بدترین وضع ممکن میرسد.
شاخص آسیب پذیری نفت,شاخص سازی,ریسک اقتصادی,ریسک تقاضا,تحریم
https://jiee.atu.ac.ir/article_7305.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_7305_913fa988b46e408f04ce94ec0358e185.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
5
19
2016
06
21
مدلسازی کاربرد ارزش مخاطرهای در مدیریت ریسک نوسانات درآمد نفت در ایران
113
143
FA
سعید
شوال پور
دانشگاه علم و صنعت ایران
shavvalpoor@gmail.com
آرمین
جبارزاده
دانشگاه علم و صنعت ایران
arminj@iust.ac.ir
حسین
خنجرپناه
دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت
khanjarpanah@ind.iust.ac.ir
10.22054/jiee.2017.7306
ریسک قیمت نفت خام برای کشورهای صادرکننده نفت از جایگاه ویژهای برخوردار است، بنابراین وجود مکانیزمی برای پوشش ریسک قیمت نفت در این کشورها اهمیت بالایی دارد. از جمله ابزارهای شناخته شده برای محاسبه ریسک قیمت، ارزش در معرض ریسک است. در این مقاله، سعی میشود تا با استفاده از معیار ارزش در معرض ریسک، مکانیزمی برای مدیریت ریسک درآمدهای نفتی ایران طراحی گردد، بدین منظور از مدلهای واریانس ناهمسان شرطی GARCH، CGARCH و EGARCH با توابع توزیع چگالی مختلف برای محاسبه ارزش در معرض ریسک نفت خام اپک در طول دوره 6 اکتبر سال 2005 تا 29 آگوست سال 2015، استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که از نظر معیارهای سنجش خطای پیشبینی، مدل CGARCH با توزیع تی استیودنت در پیشبینی تلاطم عملکرد بهتری داشته است، بر این اساس، پس از انتخاب مدل مناسب، مقادیر ارزش در معرض ریسک برای طراحی مکانیزم پوشش ریسک مورد استفاده قرار گرفته و با استفاده از دادههای تولید نفت ایران، برای سال 2014 این مکانیزم پیادهسازی شده است. نتایج نشان داد که بر مبنای مکانیزم پیشنهادی، علاوه بر پوشش ریسک کاهش قیمت، مدل با مازاد درآمد مواجه خواهد بود.
ارزش در معرض ریسک,نفت خام,CGARCH,صندوقهای ذخیره ارزی
https://jiee.atu.ac.ir/article_7306.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_7306_d7bf07008a92b36b83d00ebbdc5bfa18.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
5
19
2016
06
21
پتانسیل اشتغالزائی انرژیهای نو: طرحهای فتوولتائیک و انرژی باد با استفاده از رهیافت داده-ستانده
145
175
FA
زین العابدین
صادقی
0000-0002-6591-6090
استادیار گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید با هنرکرمان، کرمان، ایران
abed_sadeghi@yahoo.com
فاطمه
شمسالدین پور
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه شهید باهنر کرمان
f.shams71am@gmail.com
حمید رضا
میرزایی
دانشگاه شهید باهنر کرمان
mirzaei_h@uk.ac.ir
10.22054/jiee.2017.7307
اشتغالزایی انرژیهای تجدیدپذیر قابل اهمیت میباشد و اشتغالزایی این سیستمها، به علت ماهیت نوین آنها بیش از اشتغالزایی سوختهای فسیلی میباشد. به منظور امکان سنجی ایجاد اشتغال انرژیهای نو انرژی باد ( بخش عملیات و ساخت) و انرژی خورشیدی ( بخش عملیات و بخش ساخت) از رهیافت داده ـ ستانده استفاده شده است. در این مطالعه از جدول داده و ستانده سال1390 استفاده شدهاست و برای برآورد مدل نرم افزار متلب و اکسل بکار رفته است. در این پژوهش سه سناریوی 10 و 30 و 60 درصد افزایش ظرفیت برق تجدیدپذیر در نظر گرفته شده است. نتایج نشان میدهد که در هر دو مرحله عملیاتی و ساخت و ساز، میزان اشتغال مستقیم و غیرمستقیم افزایش یافته است.
امکان سنجی ایجاد اشتغال,انرژیهای نو,داده- ستانده
https://jiee.atu.ac.ir/article_7307.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_7307_ebcfadc9bff02bfa38f1e3927ee8d4f9.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
2423-5954
2476-6437
5
19
2016
06
21
آثار متقابل مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست: کاربرد الگوی معادلات همزمان فضایی دادههای تابلویی
179
216
FA
محمدرضا
کهنسال
استاد/ دانشگاه فردوسی مشهد
kohansal@um.ac.ir
سمیرا
شایان مهر
دانشجوی دکتری/ دانشگاه فردوسی مشهد
samira_shayanmehr@yahoo.com
10.22054/jiee.2017.7308
برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینهی رشد اقتصادی بهعنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی، محیطزیست و ارتباط آنها با تولید است. در پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر متقابل میان مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست و نوع ارتباطات فضایی 9 کشور منتخب درحالتوسعه از الگوی معادلات همزمان فضایی برای دادههای تابلویی با اثرات تصادفی طی دوره 2011-2000 استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست هر کشور تحت تأثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست کشورهای مجاور قرار دارد. همچنین بر اساس یافتههای این پژوهش میتوان بیان کرد یک رابطه علت و معلولی دوطرفه میان رشد اقتصادی و آلودگی محیطزیست و همچنین میان آلودگی محیطزیست و مصرف انرژی وجود دارد. بنابراین یک رابطه دوطرفه میان رشد اقتصادی و مصرف انرژی نیز برقرار است با توجه به نتایج پیشنهاد میشود بهمنظور دستیابی به رشد اقتصادی پایدار از ابزارهای مالیاتی برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و همچنین جایگزینی انرژیهای تجدید پذیر با انرژیهای فسیلی استفاده کرد.
الگوی وقفه فضایی,آلودگی محیطزیست,رشد اقتصادی,مصرف انرژی,معادلات همزمان
https://jiee.atu.ac.ir/article_7308.html
https://jiee.atu.ac.ir/article_7308_251a59c72c31b4353b78d503bde49525.pdf