• مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
آرام امیرنیا
چکیده
مطالعه حاضر به تأثیر تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهری و مصرف انرژیهای تجدیدناپذیر بر انتشار دیاکسیدکربن در کشورهای عضو اوپک میپردازد. برای نشان دادن جزئیات یافتههای خود، در این مطالعه از روش دادههای تابلویی (پانل دیتا) تأثیر تولید ناخالص داخلی، افزایش جمعیت شهری و مصرف انرژیهای تجدیدناپذیر بر انتشار دیاکسیدکربن را برای ...
بیشتر
مطالعه حاضر به تأثیر تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهری و مصرف انرژیهای تجدیدناپذیر بر انتشار دیاکسیدکربن در کشورهای عضو اوپک میپردازد. برای نشان دادن جزئیات یافتههای خود، در این مطالعه از روش دادههای تابلویی (پانل دیتا) تأثیر تولید ناخالص داخلی، افزایش جمعیت شهری و مصرف انرژیهای تجدیدناپذیر بر انتشار دیاکسیدکربن را برای 13 کشور عضو اوپک در بازه زمانی، 1990 تا 2019، بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی، افزایش جمعیت شهری و مصرف سوختهای تجدیدناپذیر تأثیر مثبت و معناداری بر انتشار دیاکسیدکربن دارد. یافتههای کلی حاکی از آن است که به دنبال افزایش تولید ناخالص داخلی و صنعتی شدن کشورها، شاهد رشد جمعیت شهری نیز خواهیم بود. آلودگی محیط زیست عمدتاً با شهرنشینی سریع و صنعتی شدن تشدید میشود، همچنین رشد اقتصادی و انرژیهای تجدیدناپذیر در کشورهای عضو اوپک که عمدتاً کشورهای در حال توسعه هستند اثرات مخربی بر محیط زیست دارند. این مطالعه توصیه میکند که شهرنشینی و رشد اقتصادی پایدار باید با استفاده از منابع مالی سبز و منابع انرژی پاک ترویج شود، همچنین ضرورت تغییر الگوهای مصرف انرژی از سوختتهای فسیلی و رفتن به سمت منابع انرژی تجدیدپذیر باید در میان کشورهای عضو اوپک مورد حمایت قرار گیرد.
سیاستگذاریهای اقتصادی و مالی در حوزههای فوقالذکر در سطوح ملی، منطقهای و جهانی
دانیال فربد؛ محمدعلی فلاحی؛ نرگس صالح نیا
چکیده
امروزه ریسکهای متعددی ازجمله ریسکهای اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید میکند. کشورها در مقابل تلاش میکنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان میدهد که بیشتر کشورهای توسعهنیافته و در حال توسعه و بهخصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) ...
بیشتر
امروزه ریسکهای متعددی ازجمله ریسکهای اقتصادی، مالی و سیاسی اقتصاد کشورها را تهدید میکند. کشورها در مقابل تلاش میکنند پیامدهای منفی ناشی از آن را مدیریت کرده و تأثیر آن در اقتصاد خنثی یا حداقل شود. بررسی وضعیت کشورها نشان میدهد که بیشتر کشورهای توسعهنیافته و در حال توسعه و بهخصوص کشورهایی که غنی از منابع طبیعی (رانت منابع) هستند به علت وابستگی بالا به درآمدهای نفتی، شدیداً تحت تأثیر این شوکهای داخلی و خارجی (نفرین منابع) قرار گرفتهاند؛ اما در مقابل کشورهای توسعهیافته با بهکارگیری سیاستهای مناسب آسیب کمتری را متحمل شدهاند. هدف این پژوهش ساخت و معرفی شاخص ترکیبی آسیبپذیری نفرین منابع و سپس بررسی تأثیر هریک از ریسکهای اقتصادی، مالی و سیاسی بر شاخص آسیبپذیری نفرین منابع است. لذا با استفاده از جدیدترین دادههای موجود، رویکرد اقتصادسنجی دادههای تابلویی برای 14 کشورهای منتخب منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی سالهای 2005 الی 2018 انجام شد. آنچه در نتایج برآورد مشاهده شد حاکی از وجود رابطة معکوس و معنیدار بین متغیرهای ریسکی بر متغیر وابسته (شاخص آسیبپذیری نفرین منابع) بوده که در جهت تأیید فرضیههای تحقیق است.
حسین محمدی؛ شیرین ظریف
چکیده
با توجه به اینکه امروزه رشد اقتصادی هدف اصلی بسیاری از سیاستهای اقتصادی دولتهاست و این سیاستها میتواند دارای اثرات جانبی همچون زیانهای زیست محیطی باشد، توجه به عواملی که منجر به بهبود عملکرد محیط زیست می شوند، بسیار حائز اهمیت است. در این مطالعه اثرگذاری متغیرهایی همچون شدت انرژی(به عنوان یکی از متغیرهای رایج کارایی ...
بیشتر
با توجه به اینکه امروزه رشد اقتصادی هدف اصلی بسیاری از سیاستهای اقتصادی دولتهاست و این سیاستها میتواند دارای اثرات جانبی همچون زیانهای زیست محیطی باشد، توجه به عواملی که منجر به بهبود عملکرد محیط زیست می شوند، بسیار حائز اهمیت است. در این مطالعه اثرگذاری متغیرهایی همچون شدت انرژی(به عنوان یکی از متغیرهای رایج کارایی انرژی)، مصرف کودهای شیمیایی، شاخص توسعه انسانی و ارزش افزوده بخش صنعت نسبت به ارزش افزوده کل، بر شاخص عملکرد محیط زیست برای دو گروه کشورهای اوپک و کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق، مدل دادههای تابلویی پویا طی سالهای 2007 الی 2014 است. نتایج نشان داد که افزایش متغیرهایی همچون مصرف شدت انرژی، مصرف کودهای شیمیایی و ارزش افزوده بخش صنعت، منجر به کاهش شاخص عملکرد محیطزیست خواهد شد، به طوری که افزایش یک واحد در متغیر شدت انرژی به ترتیب منجر به کاهش 019/0 و 029/0 واحد در شاخص عملکرد محیطزیست در کشورهای اوپک و OECD خواهد شد. با توجه به نتایج تحقیق، میتوان با اتخاذ سیاستهایی همچون اجرای مقررات سختگیرانه برای آلوده کنندگان محیط زیست و نیز ایجاد محدودیت برای شدت مصرف انرژی، همراه با رشد اقتصادی، به کاهش آلودگی زیست محیطی کمک کرد.
محمدعلی فلاحی؛ محمد علی عادلی مهدوی؛ فرشته جندقی میبدی
دوره 3، شماره 11 ، تیر 1393، ، صفحه 195-225
چکیده
امروزه فراوانی منابع طبیعی و فساد اداری از مقولات مهم و مورد توجه اقتصادی به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. در مطالعه حاضر رابطه میان این دو مقوله در کشورهای عضو اوپک با استفاده از روشهای حداقل مربعات معمولی ترکیبی و الگوی ای تابلویی طی دوره زمانی 2003-2010 بررسی میشود. در کنار رانتهای نفتی و مواد معدنی (به عنوان معیارهای ...
بیشتر
امروزه فراوانی منابع طبیعی و فساد اداری از مقولات مهم و مورد توجه اقتصادی به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. در مطالعه حاضر رابطه میان این دو مقوله در کشورهای عضو اوپک با استفاده از روشهای حداقل مربعات معمولی ترکیبی و الگوی ای تابلویی طی دوره زمانی 2003-2010 بررسی میشود. در کنار رانتهای نفتی و مواد معدنی (به عنوان معیارهای فراوانی منابع طبیعی) از متغیرهای دیگری نظیر درآمد سرانه، درجه باز بودن اقتصاد و دموکراسی به عنوان متغیرهای کنترل استفاده شده است. نتایج برآورد اثر مثبت و معنیدار رانت نفت و مواد معدنی را بر سطح فساد تأیید میکند. با لحاظ کردن معیارهای دیگر به جای رانتهای نفتی، وجود این رابطه مجدداً تأیید میشود. درآمد سرانه و درجه باز بودن اقتصاد نیز رابطه منفی معنیداری با سطح فساد دارند و هیچگونه شواهدی مبنی بر اینکه بهبود دموکراسی سطح فساد را کاهش میدهد، وجود ندارد؛ هرچند که بهبود آن اثر منفی منابع طبیعی را بر فساد تعدیل میکند.
سیدعبدالمجید جلایی؛ سعید جعفری؛ صالح انصاری لاری
دوره 2، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 69-92
چکیده
شاید بتوان برق را جزء انرژیهایی دانست که کمتر میتوان برای آن جانشین نزدیکی پیدا کرد. خصوصاً در بخش خانگی برق از ضروریترین کالاها به شمار میآید. از طرفی برق جزء انرژیهایی است که قابلیت ذخیرهسازی ندارد؛ بنابراین باید عرضه و تقاضای آن متناسب با یکدیگر باشد. از این رو توجه به طرف تقاضای برق از اهمیت ویژهای برخوردار است. این ...
بیشتر
شاید بتوان برق را جزء انرژیهایی دانست که کمتر میتوان برای آن جانشین نزدیکی پیدا کرد. خصوصاً در بخش خانگی برق از ضروریترین کالاها به شمار میآید. از طرفی برق جزء انرژیهایی است که قابلیت ذخیرهسازی ندارد؛ بنابراین باید عرضه و تقاضای آن متناسب با یکدیگر باشد. از این رو توجه به طرف تقاضای برق از اهمیت ویژهای برخوردار است. این مقاله با استفاده از دادههای تابلویی 28 استان کشور، به بررسی شاخصهای اثرگذار بر مصرف برق خانگی ایران طی دوره زمانی 1388-1381 پرداخته است. براساس نتایج به دست آمده، قیمت برق در بخش خانگی ایران تأثیر اندکی بر مصرف برق در این بخش دارد. همچنین تأثیر قیمت انرژیهای جانشین نظیر گاز طبیعی و نفت بر مصرف برق اندک است. همچنین نتایج حاکی از این است که مصرف برق در بخش خانگی بیشتر تحت تأثیر عادات مصرفی بوده است.
حسین اصغرپور؛ داود بهبودی؛ رباب محمدی خانقاهی
دوره 2، شماره 6 ، فروردین 1392، ، صفحه 1-26
چکیده
در دهههای اخیر گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی نگرانیهای زیادی را در سرتاسر جهان فراهم آورده است. این نگرانیها همزمان با هدف دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر، مخاطرات زیستمحیطی ناشی از فعالیتهای اقتصادی را به یک موضوع بحث برانگیز تبدیل کرده است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیر بلندمدتتوسعه اقتصادی و توسعه مالی ...
بیشتر
در دهههای اخیر گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی نگرانیهای زیادی را در سرتاسر جهان فراهم آورده است. این نگرانیها همزمان با هدف دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر، مخاطرات زیستمحیطی ناشی از فعالیتهای اقتصادی را به یک موضوع بحث برانگیز تبدیل کرده است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیر بلندمدتتوسعه اقتصادی و توسعه مالی بر کیفیت محیط زیست کشورهای منتخب عضو اوپک میباشد. برای این منظور از دادههای تابلویی این کشورها طی دوره ۲۰۰۷-۱۹۷۳ استفاده شده است. نتایج تجربی بدست آمده نشاندهنده تأثیر منفی و معنیدار شاخصهای توسعه مالی بر انتشار دیاکسیدکربن، به عنوان معیاری برای تخریبهای زیستمحیطی میباشد. همچنین نتایج حاکی از آن است که رابطه بین رشد اقتصادی و انتشار 2CO در کشورهای مورد بررسی، به شکل N میباشد. از این رو مهمترین توصیه سیاستی تحقیق، توسعه بیشتر بخش مالی جهت بهبود کیفیت محیط زیست در کشورهای مورد مطالعه میباشد.
فیروز فلاحی؛ صمد حکمتی فرید
دوره 2، شماره 6 ، فروردین 1392، ، صفحه 129-150
چکیده
هدف از این مطالعه شناسایی عوامل اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار بر آلودگی محیط زیست در استانهای کشور میباشد. در این مقاله ابتدا شاخص انتشار سرانه دیاکسیدکربن به عنوان معیار آلودگی محیط زیست و همچنین شدت انرژی استانهای کشور محاسبه شده و سپس با استفاده از دادههای تابلویی، طی سالهای 86-1382 به بررسی عوامل مؤثر بر انتشار گاز دیاکسیدکربن ...
بیشتر
هدف از این مطالعه شناسایی عوامل اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار بر آلودگی محیط زیست در استانهای کشور میباشد. در این مقاله ابتدا شاخص انتشار سرانه دیاکسیدکربن به عنوان معیار آلودگی محیط زیست و همچنین شدت انرژی استانهای کشور محاسبه شده و سپس با استفاده از دادههای تابلویی، طی سالهای 86-1382 به بررسی عوامل مؤثر بر انتشار گاز دیاکسیدکربن در استانهای کشور پرداخته است. نتایج تحقیق نشان میدهد شدت انرژی، درآمد سرانه واقعی، میزان جمعیت و نرخ شهرنشینی به عنوان مهمترین عوامل اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار بر آلودگی محیط زیست میباشند، بطوری که کشش انتشار سرانه دیاکسیدکربن نسبت به درآمد سرانه واقعی و شدت انرژی به ترتیب معادل 71/0 و 95/0 بدست آمده است. همچنین نتایج حاکی از آنست که با افزایش میزان جمعیت و نرخ شهرنشینی به میزان یک درصد، انتشار سرانه دیاکسیدکربن به میزان بیش از یک درصد و به ترتیب معادل 34/1 و 68/1 درصد افزایش مییابد.
احمد جعفری صمیمی؛ سیدمحیالدین احمدپور
دوره 1، شماره 1 ، دی 1390، ، صفحه 55-72
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب توسعهیافته است. مطالعات صورت گرفته در این حوزه، اثر بهبود در کیفیت محیط زیست بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار دادهاند اما در این پژوهش بر بررسی رشد اقتصادی بر عملکرد محیط زیست تأکید داریم که خود وجه تمایز این مطالعه از بسیاری از مطالعات صورت گرفته در ...
بیشتر
هدف این پژوهش، بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب توسعهیافته است. مطالعات صورت گرفته در این حوزه، اثر بهبود در کیفیت محیط زیست بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار دادهاند اما در این پژوهش بر بررسی رشد اقتصادی بر عملکرد محیط زیست تأکید داریم که خود وجه تمایز این مطالعه از بسیاری از مطالعات صورت گرفته در این حوزه است. همچنین، این مطالعه سعی دارد به بررسی دیگر فاکتورهای سیاسی و اجتماعی که ممکن است بر سیاستگذاریهای زیستمحیطی و متعاقباً، بر پایداری محیط زیست تأثیرگذار باشند، بپردازد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش اقتصادسنجی دادههای تابلویی، بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب توسعهیافته، در سالهای 2006 و 2008 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان میدهد در کشورهای توسعهیافته، رشد اقتصادی بر عملکرد محیط زیست تأثیر منفی دارد، بهگونهای که در بازه زمانی مورد بررسی، افزایش رشد اقتصادی در این کشورها، منجر به تخریب محیط زیست یا کاهش کیفیت محیط زیست میشود.