مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
پیچیدگی اقتصادی چه تأثیری بر تقاضای انرژی در ایران دارد؟ شواهد جدید از مدل رگرسیون کوانتایل

علی مریدیان؛ زهرا عزیزی

دوره 12، شماره 45 ، دی 1401، ، صفحه 121-143

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.67750.1912

چکیده
  تأثیر پیشرفت فناوری بر مصرف انرژی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از محققین و سیاستگذاران قرار گرفته است. پژوهشگران متعددی تلاش کرده اند این رابطه را بر اساس شاخص های مختلف فناوری ارزیابی کنند. شاخص پیچیدگی اقتصادی یکی از معرف های جدیدی است که در سال‌های اخیر برای سنجش سطح دانش و فناوری در ساختار تولید مورد استفاده قرار گرفته ...  بیشتر

شدت تحریم های بخش انرژی و تاثیر آن بر تجارت ایران،کاربردی از معادله جاذبه

طه شیشه گری؛ عباس معمارنژاد؛ فرهاد غفاری؛ سید شمس الدین حسینی

دوره 11، شماره 44 ، مهر 1401، ، صفحه 73-103

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.68056.1927

چکیده
  تحریم ابزاری سیاسی است که دولت‌ها از آن برای اثرگذاری روی کشورهای دیگر، بنگاه‌ها و شهروندان آنان استفاده می‌نمایند. یکی از انواع تحریم، تحریم اقتصادی است که ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی دولت‌های وضع‌کننده تحریم می‌باشد. مطالعه اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی نیازمند شناخت میزان و شدت تحریم در بخش‌های مختلف است. در این مقاله ...  بیشتر

• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
نفرین منابع و مالی‌سازی در اقتصاد ایران

رضا معبودی؛ یونس نادمی؛ زینب دره نظری

دوره 11، شماره 42 ، فروردین 1401، ، صفحه 127-159

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.68891.1940

چکیده
  بررسی رابطه بین درآمدهای نفتی و مالی‌سازی در کشورهای دارای منابع طبیعی فراوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به رانت نفت، در این پژوهش تأثیر درآمدهای نفتی بر مالی‌سازی بررسی می‌گردد. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد سیستم معادلات همزمان و داده‌های دوره زمانی 1397-1358 استفاده شد. یافته‌های ...  بیشتر

سیاستگذاری‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های فوق‌الذکر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی
ارزیابی و تحلیل تجارت آب مجازی در بخش نفت ایران

مرتضی تهامی پور زرندی؛ سید امین عظیمی

دوره 11، شماره 41 ، دی 1400، ، صفحه 61-84

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.66746.1896

چکیده
  توجه به منابع و مصارف آب در بخش صنایع ایران به دلیل وجود تنش‌های شدید در منابع آب کشور حائز اهمیت است. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه ارزیابی تجارت آب مجازی در بخش صنعت نفت ایران می‌باشد. برای این امر رهیافت فنی ـ پایه برای اندازه‌گیری آب مجازی مورد استفاده قرار گرفته است و تقاضای آب ویژه و تجارت آب مجازی بخش نفت ایران طی سال‌های ...  بیشتر

اثر نوآوری فین‌تک بر رشد سبز در ایران

هادی اسماعیل پور مقدم؛ آرزو کرمی

دوره 10، شماره 39 ، تیر 1400، ، صفحه 11-34

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.66206.1890

چکیده
  اقتصاد سبز مفهومی است که در دهه‌های اخیر مطرح شده و به عنوان چارچوبی به منظور بهبود رفاه و عدالت اجتماعی از طریق کاهش خطرات زیست محیطی تعریف شده است؛ به طوری که رشد سبز به استراتژی توسعه اقتصادی بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است. در این میان، فین‌تک می‌تواند بر ارتقای رشد سبز مؤثر باشد. نظر به توسعه فین‌تک در ایران، این مقاله تلاش ...  بیشتر

• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
کارایی و مقیاس: شواهدی از شرکت‌های توزیع برق ایران

محسن پورعبادالهان کویچ؛ الهام نوبهار؛ سکینه سجودی؛ رضا خلفی

دوره 10، شماره 39 ، تیر 1400، ، صفحه 71-97

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.60983.1843

چکیده
  در تحلیل کارایی شرکت‌های توزیع برق، مطابق فرضیه صرفه‌های مقیاس، به دلیل وجود ویژگی‌های انحصار طبیعی (یعنی وجود صرفه‌های مقیاس و صرفه‌های تنوع محصول)، انتظار بر آن است که شرکت‌های بزرگ‌تر، کارایی فنی بیشتری داشته باشند (با فرض ثبات سایر شرایط). برای بررسی این موضوع، مطالعه حاضر، کارایی فنی، صرفه‌های مقیاس و صرفه‌های تنوع محصول ...  بیشتر

• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
بررسی همگرایی شدت انرژی در صنایع کارخانه‌ای ایران

زهرا دهقان شبانی؛ ابراهیم هادیان؛ معصومه موسوی

دوره 9، شماره 36 ، مهر 1399، ، صفحه 49-71

https://doi.org/10.22054/jiee.2022.59074.1826

چکیده
  نگرانی‌های موجود در زمینه آلودگی هوا و تغییر اقلیم و توسعه پایدار، پایان‌پذیر بودن سوخت‌های فسیلی و قیمت بالای آنها ضرورت بحث در مورد پویایی شدت انرژی را ایجاب می‌کند. امروزه همگرایی شدت انرژی به عنوان یک ابزار برای سیاست گذاری و بررسی پویایی‌های شدت انرژی استفاده می‌شود. بررسی همگرایی شدت انرژی در بین زیربخش‌های صنعت برای ارزیابی ...  بیشتر

• مطالعات اقتصادی مرتبط با حامل‌های انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
انتشار آلاینده‌ها از مصرف انرژی: تجزیه شدت انتشار و عوامل تعیین‌کننده (مطالعه موردی: ایران)

فضل الله غفاریان؛ زکریا فرج زاده

دوره 9، شماره 35 ، تیر 1399، ، صفحه 97-129

https://doi.org/10.22054/jiee.2021.58544.1818

چکیده
  شدت انتشار آلاینده‌ها در ایران که بیشتر ناشی از مصرف انرژی است، فراتر از متوسط جهانی قرار دارد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف شناخت عوامل تعیین‌کننده شدت انتشار در اقتصاد ایران صورت گرفت. برای این منظور، ابتدا با استفاده از روش تحلیل تجزیه (تکنیک تجزیه شاخص)، شدت انتشار به اجزای آن تفکیک شد. سپس با استفاده از یک مدل رگرسیونی، نقش ...  بیشتر

تحلیل اثر قیمت جهانی نفت بر ارزش سهام صنایع پتروشیمی در ایران با رهیافت ARDL غیرخطی

شهریار زروکی؛ مانی موتمنی؛ امیرحسین فتح الله زاده

دوره 7، شماره 27 ، تیر 1397، ، صفحه 101-132

https://doi.org/10.22054/jiee.2018.9138

چکیده
  بررسی ارزش صنایع پتروشیمی از یک سو به عنوان صنایعی استراتژیک در فراهم­سازی مواد اولیه سایر بخش­ها و از سویی دیگر با توجه به وزن بالایی که در تشکیل بازار سهام تهران دارد؛ حائز اهمیت است. این صنعت که ضمن تاثیرپذیری از تحولات سایر بازارها به ویژه بازار نفت، اثرات قابل ملاحظه­ای برروی سایر بازارها به ویژه بازار مالی دارد. قیمت سهام ...  بیشتر

بررسی اثر شوکهای قیمتی نفت و تحریم های اقتصادی بر رژیم های بیکاری در ایران با استفاده از رهیافت مارکوف سوئیچینگ

یونس نادمی؛ هانیه صداقت کالمرزی

دوره 7، شماره 26 ، فروردین 1397، ، صفحه 156-131

https://doi.org/10.22054/jiee.2018.9102

چکیده
  شوکهای قیمت  نفت یکی از مهم­ترین متغیرهای موثر بر عملکرد اقتصاد ایران و نرخ بیکاری یکی از مهم‌ترین شاخص‌های معرف عملکرد اقتصاد کلان است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیرات نامتقارن شوک­های قیمت نفت و همچنین تاثیر شدت تحریم­ها بر نرخ بیکاری در اقتصاد ایران است. برای این منظور، اثر شوک های مثبت و منفی قیمت نفت و همچنین شدت تحریم­ها ...  بیشتر

کاربرد یادگیری تقویتی در یک مدل‌سازی عامل‌محور برای بازار عمده‌فروشی برق ایران

محمدرضا اصغری اسکوئی؛ فرهاد فلاحی؛ میثم دوستی‌زاده؛ سعید مشیری

دوره 7، شماره 25 ، دی 1396، ، صفحه 1-40

https://doi.org/10.22054/jiee.2018.9993

چکیده
  مطالعات اخیر بازارهای عمده‌فروشی برق عموماً براساس مدل‌های چندعاملی است، که در آن‌ها تعادل بازار برپایه رقابت و تعامل عوامل متعدد با یک دیگر به دست می‌آید. از ویژگی‌های اصلی این نوع مدل‌ها، امکان یادگیری عوامل از نتایج رفتار خود و سایرین دریک محیط رقابتی است. در بازار عمده‌فروشی برق، هرعامل یک واحد تولیدکننده برق است که به صورت ...  بیشتر

تصحیح کارایی شرکت‌های توزیع برق ایران به وسیله عوامل محیطی: کاربرد تحلیل دو مرحله‌ای (DEA و Tobit)

محسن پورعبادالهان کویچ؛ فیروز فلاحی؛ کیومرث حیدری؛ پویان کیانی

دوره 6، شماره 23 ، تیر 1396، ، صفحه 59-88

https://doi.org/10.22054/jiee.2017.8026

چکیده
  از آنجایی که شرکت­های توزیع برق در شرایط محیطی مختلف فعالیت می­نمایند که ممکن است بر کارایی آنها تاثیر گذارد و با عنایت به استفاده از این مقادیر کارایی برای مقاصدی همچون مقررات­گذاری اقتصادی، ضرورت دارد که کارایی این شرکت­ها به وسیله عوامل محیطی تصحیح گردد. در مطالعه حاضر، این کار برای شرکت­های توزیع برق ایران با استفاده ...  بیشتر

نفت و سرمایه انسانی: تفکری دوباره بر فرضیه نفرین منابع در ایران

یونس نادمی؛ هدی زبیری

دوره 6، شماره 23 ، تیر 1396، ، صفحه 153-183

https://doi.org/10.22054/jiee.2017.8029

چکیده
  سرمایه انسانی یکی از مهمترین نهاده‌های تولید در تابع تولید محسوب می‌شود که این عامل نقشی اساسی در فرآیند توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. این عامل در کشورهای نفتی همچون اقتصاد ایران می‌تواند از درآمدهای نفتی و نحوه توزیع رانت نفت تاثیر پذیرد. این اثرات می‌تواند متضاد یا مبهم باشند. هدف از این مقاله بررسی اثرات غیرخطی درآمدهای نفتی بر ...  بیشتر

بررسی تأثیر انرژی‌های تجدیدپذیر بر سرانه رشد اقتصادی واقعی ایران

مرتضی تهامی پور؛ سمانه عابدی؛ رضا کریمی بابا احمدی؛ مرتضی ابراهیمی زاده

دوره 5، شماره 19 ، تیر 1395، ، صفحه 53-77

https://doi.org/10.22054/jiee.2017.7304

چکیده
  توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر منجر به کمک به تحقق اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشور می‌شود که از عوامل اساسی در رسیدن به توسعه پایدار در هر کشوری می باشد. این مقاله به بررسی تاثیر انرژی پاک بر سرانه رشد اقتصادی واقعی در کشور ایران طی دوره 1391-1346 می‌پردازد. برای دستیابی به هدف مطالعه، از مدل خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) ...  بیشتر

ارزیابی مالی قراردادهای منتخب بیع متقابل نفتی و مقایسه آن با قراردادهای مشارکت در تولید

داود منظور؛ روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛ مسعود امانی

دوره 5، شماره 18 ، فروردین 1395، ، صفحه 179-217

https://doi.org/10.22054/jiee.2016.7196

چکیده
  رژیم مالی فصل ممیز میان قراردادهای نفتی است. رژیم­های مالی در قراردادهای نفتی به دو دسته کلی امتیازی و قراردادی تقسیم ­می­شود. تفاوت میان قراردادهای خدمت و مشارکت درنحوه جبران خدمات پیمانکار است که به صورت نقدی یا به صورت نفت خام پرداخت شود. در قراردادهای مشارکت در تولید، پیمانکار حصه­ای از نفت تولیدی را دریافت می­نماید. یکی ...  بیشتر

مالیات سبز دربخش های انرژی و کالای نهایی در ایران: رویکرد نظریه بازی‌ها

کریم اسلاملوئیان؛ استادزاد علی حسین

دوره 5، شماره 17 ، دی 1394، ، صفحه 1-37

https://doi.org/10.22054/jiee.2017.7161

چکیده
  استفاده از مالیات­های زیست محیطی ابزاری برای تخصیص بهینه منابع در راستای افزایش رفاه اجتماعی است. هدف این مطالعه طراحی الگوی مناسب و محاسبه مقدار بهینه مالیات­های سبز غیر مستقیم برای اقتصاد ایران با استفاده از نظریه بازی­ها می­باشد. در این راستا، بعد از ساخت الگو، ابتدا توابع تولید انرژی­های فسیلی، انرژی­های تجدیدپذیر ...  بیشتر

اثر قیمت بنزین بر شدت انرژی: مطالعه تطبیقی ایران و ترکیه

زهرا کریمی موغاری؛ شهریار زروکی؛ حمیدرضا تقی‌پور خوئینی

دوره 5، شماره 17 ، دی 1394، ، صفحه 99-127

https://doi.org/10.22054/jiee.2016.7171

چکیده
  استفاده از معیار شدت انرژی در سطوح خرد، برای نشان دادن کارآیی سیستم‌های تولیدی و نیز در سطوح کلان برای مقایسة وضعیت کارایی انرژی کشورها بسیار متداول است. بر این اساس در پژوهش حاضر با به کارگیری همجمعی جوهانسن-جوسلیوس و الگوی تصحیح خطا به بررسی و مقایسه­ی اثر قیمت بنزین به همراه سایر متغیرهای کلان اقتصادی بر شدت انرژی در ایران و ترکیه ...  بیشتر

بررسی تاثیر گسترش منابع گازی نامتعارف بر تولید گاز طبیعی ایران: رویکرد پویایی‌شناسی سیستم

علی حسین صمدی؛ مهدی امامی میبدی

دوره 4، شماره 15 ، تیر 1394، ، صفحه 13-53

https://doi.org/10.22054/jiee.2016.1879

چکیده
  در سال‌های اخیر، تولید گاز علاوه ‌بر منابع متعارف آن از منابع نامتعارف نیز امکانپذیر شده است. ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز متعارف جهان و چهارمین تولیدکننده آن در نظر دارد با ورود به فضای رقابت گازی، سهم خود را در تجارت جهانی گاز افزایش دهد. مطالعه حاضر، هدف اصلی خود را بررسی مسیر درازمدت اکتشاف، استخراج و تولیدگاز ایران و ...  بیشتر

ارزشگذاری اقتصادی قراردادهای بیع متقابل گازی در پارس‌جنوبی از طریق مقایسه با قراردادهای مشارکت در تولید

عباس کاظمی نجف‌آبادی؛ علیرضا غفاری؛ علی تک‌روستا

دوره 4، شماره 14 ، فروردین 1394، ، صفحه 153-190

https://doi.org/10.22054/jiee.2015.1066

چکیده
  انعقاد قراردادهای نفتی با شرکت‌های بین‌المللی برای انجام عملیات بالادستی و پایین‌دستی در صنعت نفت ایران سابقه دیرینه‌ای دارد. پس از کشف نفت، نخستین قرارداد نفتی در سطح بین‌المللی در ایران منعقد شده است. انواع مختلف قراردادهای نفتی در ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند و در اکثر دوره‌ها میزان کفایت قراردادهای منعقد شده، از منظر ...  بیشتر

اثر کیفیت زیر ساخت اجتماعی بر رشد اقتصادی در یک اقتصاد غنی از طبیعی: مورد ایران

محبوبه جعفری؛ کریم اسلاملوئیان؛ ابراهیم هادیان؛ علی حسین صمدی

دوره 3، شماره 12 ، مهر 1393، ، صفحه 20-60

چکیده
  هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر کیفیت زیر ساخت اجتماعی بر رشد اقتصادی تعادلی در یک اقتصاد غنی از منابع طبیعی در چارچوب یک الگوی رشد درون­زا می­باشد. الگوی طراحی شده این امکان را فراهم می­سازد که تاثیر منابع طبیعی تجدیدناپذیر بر کیفیت زیرساخت اجتماعی و در نتیجه بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار دهیم. نتایج حل الگو با کمک نظریه ...  بیشتر

ارائه یک الگوی بهینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران با استفاده از رویکرد بهینه‌یابی استوار

حسین صادقی؛ سمانه خاکسارآستانه

دوره 3، شماره 11 ، تیر 1393، ، صفحه 159-195

چکیده
  با توجه به نیاز روز افزون جوامع امروزی به انرژی برای تأمین نیازهای متفاوت، دانشمندان و محققان کشورهای متعددی از جمله ایران، رویکردی اساسی نسبت به دستیابی به انرژی­های تجدیدپذیر در دستور کار خود قرار داده­اند. دانشمندان معتقدند انرژی­های تجدیدپذیر و پاک با توجه به محدود بودن منابع سوخت­های فسیلی و آلودگی محیط­زیست می­توانند ...  بیشتر

بررسی ارتباط پویای محصول و آلودگی در چارچوب یک الگوی رشد: آزمون فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس برای اقتصاد ایران

کریم اسلاملوئیان؛ جواد هراتی؛ علی حسین استادزاده

دوره 2، شماره 7 ، تیر 1392، ، صفحه 171-197

چکیده
  مقاله حاضر با استفاده از الگوی تعمیم‌یافته استوکی (1998) و دنگ و هوانگ (2009) به بررسی ارتباط پویا بین رشد اقتصادی و پیامد جنبی آلودگی زیست‌محیطی با تأکید بر رشد پایدار برای کشور ایران می­پردازد. این چارچوب به ما اجازه می‌دهد که ارتباط میان رشد و کیفیت محیط زیست را در قالب فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس (EKC)  برای اقتصاد ایران مورد بررسی قرار ...  بیشتر

بررسی رابطه علی بین انتشار دی‌اکسیدکربن، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی‌، سرانه مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی در ایران (رهیافت آزمون علیت تودا- یاماموتو)

سیدکمال صادقی؛ محمدعلی متفکر آزاد؛ محسن پورعبادالهان کویچ؛ اتابک شهباززاده خیاوی

دوره 1، شماره 4 ، مهر 1391، ، صفحه 101-116

چکیده
  بخش بزرگی از مصرف انرژی در جهان توسط سوخت­های فسیلی تأمین می­شود، که این امر موجب انتشار وسیع مواد آلاینده و خطرناک به محیط زیست شده و باعث گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی می­شود. آنچه مسلم است مصرف انرژی در جهان به منظور رشد اقتصادی رو به افزایش است و در نتیجه انتشار گازهای گلخانه­ای بویژه دی­اکسیدکربن، در اثر مصرف سوخت­های ...  بیشتر

بررسی اثرات رشد اقتصادی، مصرف انرژی و درجه باز بودن تجاری بر کیفیت محیط زیست در ج. ا. ایران

محمدعلی متفکرآزاد؛ رباب محمدی خانقاهی

دوره 1، شماره 3 ، تیر 1391، ، صفحه 89-106

چکیده
  تلاش کشورها در دستیابی به رشد سریع اقتصادی و عدم توجه کافی به مسائل زیست‌محیطی سبب شده است تا در سال­های اخیر، محیط زیست کشورها با آسیب­های جدی مواجه شود. از این رو، بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت محیط زیست اهمیت زیادی دارد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی اثرات رشد اقتصادی، مصرف انرژی و باز بودن تجاری بر کیفیت محیط زیست در ایران است. برای ...  بیشتر

رشد اقتصادی، مصرف انرژی و آلودگی هوا در ایران

محمدحسن فطرس

دوره 1، شماره 1 ، دی 1390، ، صفحه 189-211

چکیده
  این پژوهش به بررسی وجود و جهت علیت گرانجری بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار دی­اکسیدکربن در دوره زمانی 1384-1350 ایران می­پردازد. برای این منظور، الگوی چند متغیره­ای شامل رشد اقتصادی، مصرف انرژی، انتشار دی‌اکسیدکربن، موجودی سرمایه، نیروی کار و جمعیت شهرنشین را به‌کار می‌گیرد. سپس، با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی تودا-یاماموتو ...  بیشتر